Επιστροφή στην όποια κανονικότητα μόνο με πιστοποιητικό εμβολιασμού; Οι πάντα «δραστήριοι» (εδώ) εκπρόσωποι του αντιεμβολιαστικού κινήματος στην Ελλάδα και τον υπόλοιπο κόσμο ήδη μιλούν (καταγγέλλουν) για κεκαλυμμένη υποχρέωση εμβολιασμού, ενώ ιατρικοί και νομικοί κύκλοι εκφράζουν προβληματισμούς για την ταυτόχρονη προστασία της δημόσιας υγείας και των προσωπικών δεδομένων.
Το ψηφιακό υγειονομικό «διαβατήριο» όχι μόνο για ταξίδια, αλλά και για μία σειρά από δραστηριότητες της κοινωνικής ζωής, δεν αποτελεί σενάριο επιστημονικής φαντασίας.
Ηδη από τις αρχές Νοεμβρίου η αεροπορική εταιρεία Quantas στην Αυστραλία έθεσε ανοικτά θέμα υποχρεωτικότητας για το πιστοποιητικό για όλους τους επιβάτες των διεθνών πτήσεων.
«Θέλουμε να προσαρμόσουμε τους Γενικούς Όρους Συναλλαγών κατά τέτοιο τρόπο, ώστε οι επιβάτες πριν επιβιβάζονται στο αεροσκάφος, να δείχνουν βεβαίωση ότι έκαναν το εμβόλιο κατά του κορονοϊού», δήλωσε ο διευθύνων σύμβουλος της αυστραλιανής αεροπορικής εταιρείας Αλαν Τζόις (δείτε το βίντεο πάνω).
Στην Ελλάδα, όπως γράφει σε δημοσίευμα της η εφημερίδα «Τα ΝΕΑ», η απόφαση της κυβέρνησης να λαμβάνουν οι πολίτες πιστοποιητικά εμβολιασμού Covid-19, στα ελληνικά, αλλά και στην αγγλική γλώσσα, εμπεριέχοντας πέντε βασικές πληροφορίες, από τη στιγμή που θα ολοκληρώνεται η δεύτερη δόση εμβολίου, θεωρείται ειλημμένη.
Παρά τις διευκρινίσεις ότι το e-πιστοποιητικό σχεδιάζεται για «προσωπική χρήση», το debate για το αν η ψηφιακή βεβαίωση εξελιχθεί σε υγειονομικό «διαβατήριο» για μία σειρά από τομείς της οικονομίας και της κοινωνικής ζωής – την είσοδο σε αεροπλάνα ή και εστιατόρια και επιχειρήσεις χωρίς περιορισμούς και ελέγχους- έχει «ανάψει» για τα καλά, σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Πληροφορίες που επικαλούνται «Τα ΝΕΑ», αναφέρουν ότι ενδοκυβερνητικά το εν εξελίξει debate αποκτά από τη μία υποστηρικτές πιο «επιθετικής» πολιτικής για τη θωράκιση της δημόσιας υγείας, όσοι δηλαδή διαβλέπουν μετά την «Ελευθερία» περισσότερες… ελευθερίες για όσους εμβολιάζονται, και από την άλλη τους πιο διστακτικούς που αναμένουν κατευθυντήριες γραμμές από τις ευρωπαϊκές Αρχές.
Σύμφωνα πάντα με την εφημερίδα, αφετηρία της σχετικής διαδικασίας για το e-πιστοποιητικό αποτελεί η ολοκλήρωση ειδικής πλατφόρμας στην Ενιαία Ψηφιακή Πύλη Δημόσιας Διοίκησης (gov.gr), κατά το πρότυπο του emvolio.gov.gr.
Αυτό σημαίνει ότι ο πολίτης δεν θα φεύγει από το εμβολιαστικό κέντρο με την επίσημη βεβαίωση, ούτε τη λαμβάνουν όσοι προσέρχονται μέχρι στιγμής για την πρώτη δόση. Μόνον εφόσον τα πληροφοριακά συστήματα θα ενημερώνονται για την ολοκλήρωση της δεύτερης δόσης, κάθε πολίτης θα μπορεί να εκδίδει το πιστοποιητικό ηλεκτρονικά από το σπίτι του με τη χρήση των προσωπικών κωδικών Taxisnet (ενδεχομένως και του ΑΜΚΑ). Ο αρχικός σχεδιασμός περιλαμβάνει επιπλέον πρόβλεψη για χορήγηση του εγγράφου και δια ζώσης, μέσω αίτησης στα ΚΕΠ.
Το βέβαιο είναι ότι το πιστοποιητικό θα περιλαμβάνει πέντε εξατομικευμένες πληροφορίες, στα ελληνικά και στα αγγλικά: ονοματεπώνυμο, ΑΜΚΑ, ημερομηνίες εμβολιασμού, σημείο εμβολιασμού (νοσοκομείο, Κέντρο Υγείας κ.ο.κ.) και τύπο εμβολίου (Pfizer κ.ά.).
Σημείο – κλειδί της διαδικασίας θα είναι το Εθνικό Μητρώο Εμβολιασμών κατά του νέου κορωνοϊού της ΗΔΙΚΑ με υπεύθυνο επεξεργασίας το υπουργείο Υγείας που σε συνεργασία με το Ψηφιακής Διακυβέρνησης καλούνται να ρυθμίσουν κάθε τεχνική λεπτομέρεια της διαδικασίας, όπως η ανάγκη για την κρυπτογράφηση – ανωνυμοποίηση ευαίσθητων στοιχείων.
Για πιστοποιητικό που θα καταδεικνύει την ανοσία και θα βοηθήσει την «ελεύθερη διακίνηση» έκανε λόγο ο αντιπρόεδρος του ΕΟΔΥ καθηγητής Φαρμακολογίας στο Πανεπιστήμιο Πατρών Γιώργος Παναγιωτακόπουλος, σχολιάζοντας στον ΑΝΤ1 ότι «σε μια ανοιχτή και δημοκρατική κοινωνία όπως η δική μας και όλων των ευρωπαϊκών χωρών θέλω να πιστεύω ότι θα υπάρχουν προβλέψεις για όλα και θα διευθετηθούν με τον προσήκοντα τρόπο», με στόχο, όπως σημείωσε, να διασφαλίζονται τόσο η ελευθερία των πολιτών όσο και η υγειονομική προστασία.
Στις προοπτικές χρήσης ηλεκτρονικών πιστοποιητικών εμβολιασμού (e-vaccination certificates) αναφερόταν στις αρχές του μήνα το Reuters, υπογραμμίζοντας ότι τις δυνατότητες αξιοποίησης της τεχνολογίας και συνεργασίας με τα κράτη – μέλη παρακολουθούν στενά και οι πραγματογνώμονες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, ενώ από τους πρώτους που έχουν τοποθετηθεί δημόσια είναι ο καθηγητής της LSE και εκπρόσωπος της κυβέρνησης στους διεθνείς οργανισμούς Ηλίας Μόσιαλος.
Οπως είχε εκτιμήσει ο καθηγητής, στην περίπτωση των εμβολιασμών και ειδικά όσον αφορά τις διεθνείς μεταφορές και τα ταξίδια υπάρχει νομική βάση και «θα μπορούσε να υλοποιηθεί ένα διεθνούς ισχύος ηλεκτρονικό πιστοποιητικό εμβολιασμού».
Στη Γερμανία στο στάδιο της επεξεργασίας βρίσκεται νομοθετική ρύθμιση για την απαγόρευση προνομίων στους πολίτες που εμβολιάζονται.
Οπως μεταδίδει η Deutsche Welle, o Γιοχάνες Φέχνερ, εκπρόσωπος της Κ.Ο του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος για νομικά θέματα, αναφέρει στο σημερινό φύλλο της Welt ότι το κόμμα του μελετά νομικές ρυθμίσεις απαγόρευσης περιπτώσεων άνισης μεταχείρισης ανάμεσα στους εμβολιασθέντες και μη, κυρίως στον ιδιωτικό οικονομικό τομέα.
Δεν μπορεί να γίνει αποδεκτό, όταν αεροπορικές εταιρείες ή εστιατόρια επιτρέπουν την πρόσβαση στις υπηρεσίες τους μόνο σε όσους εμβολιάζονται, τέτοια προνομιακή μεταχείριση θα οδηγήσει στη διάσπαση της κοινωνίας», προειδοποιεί.
Ο ομόλογός του από το Χριστιανοκοκοινωνικό Κόμμα CSU Φόλκερ Ούλριχ επισημαίνει στην ίδια εφημερίδα ότι «σε κρατικό επίπεδο ισχύει ο νόμος απαγόρευσης των διακρίσεων, που αποκλείει εξ υπαρχής τις διακρίσεις πχ. στα μέσα μαζικής μεταφοράς, ανάμεσα σε όσους εμβολιάζονται και σε όσους από επιλογή τους δεν θα το κάνουν. Αλλά στον δημόσιο τομέα υπάρχουν πολλά ρυθμιστικά κενά, που θα πρέπει να καλύψουμε».
Προς επίρρωση των λεχθέντων του και ο εκπρόσωπος της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας κατά των Διακρίσεων Σεμπάστιαν Μπίκεχιρ επιβεβαιώνει ότι οι Γενικοί Όροι Συναλλαγών AGB δεν προσφέρουν νομοθετικό πλαίσιο χειρισμού περιπτώσεων πολιτών που πέφτουν θύμα διακρίσεων στην καθημερινότητά τους, επειδή πχ. δεν εμβολιάζονται.
«Ο νομοθέτης», σημειώνει, «θα πρέπει να προνοήσει ρυθμιστικά, εάν θέλει να προστατεύσει επαρκώς αυτήν την κατηγορία πολιτών».
Το πρόβλημα έχει “διαγνωσθεί” και από την κυβέρνηση. Ο υπουργός Υγείας Γενς Σπαν αλλά και ο υπουργός Εσωτερικών Χορστ Ζεεχόφερ έχουν ήδη ταχθεί κατά προνομίων για πολίτες με εμβόλιο.
Από την πλευρά της, η Ινγκριντ Χάρτγκες, πρόεδρος του Γερμανικού Συνδέσμου Ξενοδόχων και Εστιατόρων (DEHOGA), τονίζει σε δηλωσεις της στο γερμανικό ειδησεογραφικό πρακτορείο dpa, πως δεν είναι τώρα η κατάλληλη ώρα για «θεωρητικολογίες».
«Οσο δεν υπάρχουν εμβόλια διαθέσιμα για όλους, δεν υπάρχει λόγος να μιλάμε για περιορισμούς. Όλοι έχουν καταρχήν μεγάλο συμφέρον στο να μπορέσουν να εμβολιαστούν, όποιος φυσικά το θέλει. Κι αυτό ισχύει και για τους εργαζόμενους σε επιχειρήσεις γαστρονομίας. Ο κλάδος θα πρέπει να είναι προσβάσιμος σε όλους χωρίς διακρίσεις», αναφέρει.
Ως παράδειγμα φέρνει έναν νέο σε ηλικία πολίτη, ο οποίος λόγω ακριβώς της ηλικίας του θα εμβολιαστεί τελευταίος. «Μέχρι τότε δεν θα πρέπει να πηγαίνει σε εστιατόρια ή κινηματογράφους;» διερωτάται και προσθέτει:
«Υπάρχουν πολλά ανοιχτά νομικά θέματα, όπως εάν ένας ξενοδόχος θα πρέπει να έχει πιστοποιητικό εμβολιασμού. Η πολιτική πρέπει να δημιουργήσει νομοθετική σαφήνεια».
Κατά την άποψη του προέδρου του Ομοσπονδιακού Συνδέσμου Οικονομίας Συναυλιών και Εκδηλώσεων Γενς Μίχο, νομικός ο ίδιος, ο εμβολιασμός ως προϋπόθεση για την είσοδο σε εκδηλώσεις ισοδυναμεί με διάκριση σε βάρος εκείνων που δεν θα εμβολιαστούν.
«Από νομικής πλευράς παραβιάζεται το συνταγματικό δικαίωμα της ισότητας των πολιτών σύμφωνα με το άρθρο 3 παράγραφος 3 του Θεμελιώδους Νόμου, γι’ αυτό το κράτος δεν μπορεί να αρνηθεί την ψήφιση νόμου που να ρυθμίζει την προνομιακή μεταχείριση των εμβολιασθέντων», τονίζει, υποστηρίζοντας ότι το ίδιο πρέπει να ισχύσει και με τη διενέργεια γρήγορων τεστ σε όσους θέλουν να βγάλουν εισιτήριο για συναυλίες.
Προς το παρόν ο κλάδος του, που έχει υποστεί τεράστιο οικονομικό πλήγμα από την πανδημία, έχει θέσει ως προτεραιότητα το ερώτημα, πότε συναυλίες και άλλοι τύποι εκδηλώσεων θα μπορούν να γίνονται και να είναι οικονομικά αποδοτικές.
Στον αντίποδα, ο πρόεδρος του Παγκόσμιου Συμβουλίου Ιατρών Φρανκ Βάλτερ Μοντγκόμερι θεωρεί εφικτό μακροπρόθεσμα, όσοι εμβολιάζονται να τους δοθούν ιδιαίτερα δικαιώματα.
Μιλώντας στο Γερμανικό Ραδιόφωνο DLF σημείωσε ότι κάτι τέτοιο απαγορεύεται όσον καιρό δεν υπάρχουν εμβόλια διαθέσιμα σε όλους. «Αργότερα, όμως -συμπλήρωσε- όταν όλοι αποκτήσουν πρόσβαση στο εμβόλιο και μπορεί να διαγνωσθεί ανοσία επί τη βάσει αιματολογικών εξετάσεων, τέτοιες αποφάσεις καθίστανται δυνατές», παραπέμποντας σε απαγορεύσεις που ήδη υπάρχουν για εισόδους σε χώρες χωρίς εμβόλιο κατά του κίτρινου πυρετού ή τον εμβολιασμό κατά της ιλαράς ως προϋπόθεση για την εγγραφή παιδιών σε ορισμένα γερμανικά νηπιαγωγεία.