Χέλμουτ Σμιτ, 1917-2015. Απεβίωσε το μεσημέρι της 10ης Νοεμβρίου.
«Όποιος έχει οράματα πρέπει να πάει στον γιατρό», έλεγε για τον Βίλi Μπράντ. Αλλά του άρεσαν τα ποιήματα. Ο συνεκδότης του στην Zeit που υπηρέτησε 32 χρόνια -περισσότερο χρόνο απ’ ό,τι το κόμμα του- Τέο Ζόμμερ θύμισετους αγαπημένους του στίχους του Ρόμπερτ Φρόστ: “The woods are lovely, dark and deep/but I have promises to keep/And miles to go before I sleep/And miles to go before I sleep”.
Ήταν αυστηρός –πριν απ’ όλα με τον εαυτό του- και περίεργος. Είχε κάτι που έχουν όλες οι μεγάλες προσωπικότητες: Ήξερε να ακούει. Για το κόμμα του η ανάληψη της καγκελαρίας από τον ίδιο ήρθε σαν λύση ανάγκης. Δεν ήταν ιδιαίτερα αγαπητός στο κομματικό ακροατήριο. Ή μάλλον ήταν τόσο αγαπητός όσο και από τα ακροατήρια άλλων πολιτικών δυνάμεων. «Στην πολιτική», πίστευε «συναισθήματα και πάθος δεν έχουν θέση εκτός από το πάθος για ορθολογισμό».Είχε πει ότι δεν ήθελε την καγκελαρία καθώς φοβόταν το πόστο. Κουμαντάρισε το (δυτικό) γερμανικό καράβι στις μεγαλύτερες κρίσεις. Σε δύο πετρελαϊκές κρίσεις, τα «μολυβένια» χρόνια της τρομοκρατίας, όπου συνέτριψε την πρώτη γενιά της φράξιας «Κόκκινος Στρατός», έχοντας στην τσέπη την παραίτησή του –γραμμένη από πριν –σε περίπτωση που δεν εστέφετο από επιτυχία η επιχείρηση απελευθέρωσης των Γερμανών ομήρων στο Μογκαντίσου -τη «διπλή» απόφαση του ΝΑΤΟ για την εγκατάσταση των πυραύλων Περσινγκ-2 και Κρούζ στην Ευρώπη. Αυτή η τελευταία τον έφερε αντιμέτωπο στις αρχές της δεκαετίας του 80 με ολόκληρο το κόμμα του και οδήγησε στην πτώση του το 1982 όταν οι Ελεύθεροι Δημοκράτες με τους οποίους συγκυβερνούσε απέσυραν την εμπιστοσύνη στην κυβέρνησή του. Η ιστορική εξέλιξη του έδωσε τελικά δίκιο με την πτώση του τείχους το 1989.
Ήταν άνθρωπος των ομάδων στην κυβέρνηση, την εφημερίδα και πιο πριν στην τοπική κυβέρνηση του Αμβούργου όπου άφησε ιστορία αντιμετωπίζοντας τις τρομακτικές πλημμύρες του 1962 με αποφασιστικότητα και αποτελεσματικότητα. Στο τέλος ωστόσο γνώριζε ότι την απόφαση έπρεπε να την πάρει μόνος του όπως γίνεται στην πολιτική. Και την έπαιρνε χωρίς να αποφεύγει την έκθεση της στάθμισης. Έκανε σχολή. Οι διάδοχοί του Χέλμουτ Κόλ, Γκέρχαρντ Σρέντερ και Άνγκελα Μέρκελ αντέγραψαν κάτι από το απαράμιλλο ύφος και την τέχνη να οδηγείς ένα κράτος (σς η Μέρκελ μάλιστα λέει ανοιχτά ότι ο Σμίτ είναι το πρότυπό της).
Είχε στην αρχή τις αμφιβολίες του για το αν η Ελλάδα έπρεπε να γίνει μέλος της ΕΟΚ. Τις είχε πει στον Καραμανλή. Τον έπεισε ο Γάλλος Πρόεδρος Βαλερί Ζισκάρ ντ’ Εσταίν που πριν από μερικά χρόνια άρχισε δημόσια να δίνει δίκιο στον Σμίτ σε ό,τι αφορά την ικανότητα του ελληνικού κράτους να συμμετέχει στο κλαμπ των προηγμένων χωρών της Ευρώπης. Ο Χέλμουτ Σμίτ πίστευε -όπως και η γενιά του- στην εμβάθυνση της ΕΕ λιγότερο από την διεύρυνσή της. Παρ’ όλα αυτά επέκρινε τα ελληνικά προγράμματα προσαρμογής. Δική του είναι άλλωστε η φράση: «Νομίζω ότι 5% περισσότερη ανεργία είναι χειρότερη από 5% υψηλότερο πληθωρισμό».