«Η βιώσιμη ανάπτυξη δεν είναι σύνθημα, είναι καθημερινή πράξη. Γι’ αυτό προστατεύουμε τον Υμηττό με έργα», δήλωσε ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κωστής Χατζηδάκης, κατά τη διάρκεια της παρουσίασης της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων για την προστασία του Υμηττού, η οποία τίθεται σε δημόσια διαβούλευση για τις επόμενες 40 ημέρες.
Ειδικότερα, όπως έκανε γνωστό ο υπουργός, με τη ΣΜΠΕ (Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων) για την προστασία του Υμηττού, επιδιώκονται δύο βασικοί στόχοι: ο ορθολογικός περιορισμός των επιτρεπόμενων χρήσεων στις περιοχές προστασίας αλλά και η αύξηση εκτάσεων πολύ υψηλής περιβαλλοντικής προστασίας, τόσο στον ορεινό όγκο του Υμηττού, όσο και εντός των ορίων των Μητροπολιτικών Πάρκων Γουδή-Ιλισίων.
Οπως ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Χατζηδάκης: «Εξασφαλίζουμε περισσότερο πράσινο για τους Αθηναίους σε σχέση με το προηγούμενο Προεδρικό Διάταγμα, με τον ορισμό νέων ζωνών προστασίας για τον Υμηττό».
Συγκεκριμένα, όπως είπε, «αυξάνουμε τη ζώνη υψηλής προστασίας κατά 1.240 στρέμματα, ενώ επεκτείνουμε τον Πυρήνα των Μητροπολιτικών Πάρκων Γουδή-Ιλισίων κατά 445 στρέμματα. Παράλληλα, αυξάνουμε την περιοχή προστασίας του ορεινού όγκου κατά 238 στρέμματα. Αυτά συνδυάζονται με τη δημιουργία περισσότερων πυλών εισόδων από όμορους δήμους, ώστε να έχουν περισσότεροι συμπολίτες μας άμεση πρόσβαση στο βουνό».
«Με αυτή τη ΣΜΠΕ ερχόμαστε να ξεκαθαρίσουμε το τοπίο των επιτρεπόμενων χρήσεων γης με γνώμονα την προστασία του περιβάλλοντος, την καταπολέμηση των αυθαιρεσιών και την προώθηση ήπιων δραστηριοτήτων. Ετσι, βάζουμε τέλος στο καθεστώς αβεβαιότητας που επικρατούσε», ανέφερε ο υπουργός.
Επιπλέον ξεκαθάρισε ότι «κλείνει κάθε παραθυράκι αυθαιρεσίας, καθώς ακυρώνουμε κάθε δυνατότητα για ελαστικές ερμηνείες και επεκτάσεις των διαφόρων χρήσεων γης».
Με την ΣΜΠΕ, αδόμητοι χώροι προστατεύονται αποτελεσματικά και επιτρέπονται πλέον μόνο ήπιες χρήσεις όπως η χάραξη μονοπατιών και ποδηλατικών διαδρομών -στο πλαίσιο του Μνημονίου Συνεργασίας του ΥΠΕΝ με τον Σύνδεσμο Προστασίας και Ανάπτυξης Υμηττού (ΣΠΑΥ) και άλλους φορείς.
Δημιουργούνται νέες ζώνες για κοινωφελείς χρήσεις όπως αθλητικές και πολιτισμικές δραστηριότητες, με σαφή προσδιορισμό και οριοθέτηση. Παράλληλα, δίνεται η δυνατότητα για αναζωογόνηση εγκαταλελειμμένων αγροτικών εκτάσεων.
Απ’ την πλευρά του ο υφυπουργός ΠΕΝ, Δημήτρης Οικονόμου δήλωσε: «Με τις προτεινόμενες ρυθμίσεις γίνεται ένα σημαντικό βήμα για την ολοκληρωμένη προστασία του Υμηττού, την περιβαλλοντική ανάδειξη του ορεινού όγκου και της αξίας του για το Λεκανοπέδιο της Αττικής και τους κατοίκους του, καθώς και για τη δημιουργία των Μητροπολιτικών Πάρκων Γουδή-Ιλισίων, σε συνεργασία με τους όμορους δήμους».
«Στον ορεινό όγκο θεσμοθετείται ένα ενιαίο καθεστώς προστασίας και θεσπίζονται κανόνες για την απομάκρυνση παράνομων και αυθαίρετων κατασκευών που αλλοιώνουν το φυσικό περιβάλλον και τη φυσιογνωμία του», δήλωσε από την πλευρά του ο γενικός γραμματέας χωροταξίας Ευθύμης Μπακογιάννης.
Οπως τόνισε ο γενικός γραμματέας Φυσικού Περιβάλλοντος καθηγητής Κωνσταντίνος Αραβώσης, «η ΣΜΠΕ Υμηττού εντάσσεται στη γενικότερη πολιτική του υπουργείου για τις προστατευόμενες περιοχές, καθώς αυτή τη στιγμή εκπονούνται Ειδικές Περιβαλλοντικές Μελέτες για όλες τις προστατευόμενες περιοχές της χώρας. Το Προεδρικό Διάταγμα για τον Υμηττό που έπεται της ΣΜΠΕ είναι ένα πολύ σημαντικό βήμα και θα ακολουθήσουν τα αντίστοιχα Προεδρικά Διατάγματα για όλες τις προστατευόμενες περιοχές της χώρας».
Ως μία νομοθετική πρωτοβουλία που «προστατεύει τον Υμηττό και τον διατηρεί για τις επόμενες γενιές», χαρακτήρισε τη ΣΜΠΕ ο περιφερειάρχης Αττικής, Γιώργος Πατούλης, ενώ έκανε λόγο για τη δημιουργία μίας «πράσινης περιφέρειας», μέσα από τη διατήρηση των πέντε βουνών της.
Εκπροσωπώντας τον ΣΠΑΥ, Ηλίας Αποστολόπουλος δήμαρχος Παπάγου-Χολαργού, χαρακτήρισε την ΣΜΠΕ ως τον «οδικό χάρτη για την προστασία του βουνού μας», ενώ όπως τόνισε, «διατρανώνουμε με κάθε ευκαιρία την ανάγκη ενός ολοκληρωμένου Προεδρικού Διατάγματος για την προστασία του ορεινού όγκου του Υμηττού».
Υπενθυμίζεται ότι από το τέλος του 2015 το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο με προδικαστική απόφαση προδιέγραφε την ακύρωση του Προεδρικού Διατάγματος του 2011, λόγω απουσίας ΣΜΠΕ. Μια ακύρωση που ήρθε επισήμως από το Συμβούλιο της Επικρατείας το 2017.
Τι προβλέπει η ΣΜΠΕ Υμηττού
Με τη ΣΜΠΕ Υμηττού προβλέπεται νέα ζωνοποίηση προστασίας του ορεινού όγκου του Υμηττού. Ειδικότερα προτείνεται:
1. Ζώνη Α – Υψηλή προστασία της φύσης και των μνημείων
Η ζώνη αυτή καθορίζεται ως περιοχή υψηλής προστασίας της φύσης, με στόχο την προστασία των οικοτόπων, των ειδών χλωρίδας και πανίδας και την ανάδειξη των ιδιαίτερων φυσικών, γεωλογικών και ιστορικών χαρακτηριστικών του Υμηττού. Η Ζώνη Α υψηλής προστασίας της φύσης και των μνημείων υποδιαιρείται στη Ζώνη Α1 και στη Ζώνη Α2.
Στη Ζώνη Α1 επιτρέπονται μόνο χρήσεις που είναι συμβατές ή κρίνονται απαραίτητες για τις ανάγκες προστασίας της περιοχής, όπως έργα αντιπυρικής προστασίας, πυροσβεστικοί κρουνοί, πυροφυλάκια, εργασίες δασικής διαχείρισης, χάραξη μονοπατιών και ποδηλατικών διαδρομών. Επιτρέπονται οι ήπιες ανασχετικές παρεμβάσεις σε ρέματα και η μελισσοκομία. Στη Ζώνη Α2 ισχύουν όλα όσα προβλέπονται για τη Ζώνη Α1 με την προσθήκη στις χρήσεις της γεωργικής χρήσης, χωρίς τη δυνατότητα ανέγερσης γεωργικών αποθηκών ή οποιουδήποτε άλλου τύπου δόμησης.
2. Ζώνη Β – Περιφερειακή ζώνη προστασίας
Καθορίζεται ως περιοχή γεωργικής χρήσης, εκπαίδευσης και υπαίθριας αναψυχής, πολιτισμού και αθλητισμού.
3. Ζώνη Γ – Αρχαιολογικής προστασίας
Η ζώνη αυτή καθορίζεται ως Περιοχή προστασίας αρχαιολογικών χώρων.
α) Εντός της ζώνης Γ επιτρέπεται η γεωργική χρήση και η ανέγερση γεωργικών αποθηκών εμβαδού έως 30 τ.μ., κατά τις διατάξεις της αρχαιολογικής νομοθεσίας.
4. Ζώνη Δ – Μητροπολιτικά πάρκα Γουδή και Ιλισίων
Η Ζώνη Δ καθορίζεται ως περιοχή σύνδεσης του ορεινού οικοσυστήματος με την πόλη, εντός της οποίας ιδρύονται το Μητροπολιτικό Πάρκο Γουδή (Δ – Γουδή) και το Μητροπολιτικό Πάρκο Ιλισίων (Δ – Ιλισίων).
5. Ζώνη Ε – Ειδικές χρήσεις
Η Ζώνη αυτή υποδιαιρείται στις Ζώνες: Ε1 – Αθλητισμός – Πολιτισμός – Αναψυχή, Ε2 – Εκπαίδευση – Έρευνα, Ε3 – Κοιμητήρια, Ε4 – Εγκαταστάσεις Ηλεκτρικής Ενέργειας και Ε5 – Σταθμοί Μεταφόρτωσης Απορριμμάτων.
6. Ζώνη ΣΤ – Οικιστικές χρήσεις
Εντός της Ζώνης ΣΤ οριοθετούνται υφιστάμενοι οικισμοί με στόχο την αποτροπή της επέκτασής τους. Οι συγκεκριμένοι όροι προστασίας της περιοχής των οικισμών Χέρωμα, Σκάρπεζα και Κίτσι – Θήτι της Ζώνης Στ, καθορίζονται βάσει Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου, με στόχο την ανάπλαση και την περιβαλλοντική προστασία των περιοχών αυτών. Για τις εκτάσεις δασικού χαρακτήρα εντός της Ζώνης Στ ισχύουν οι διατάξεις της δασικής νομοθεσίας.
Οφέλη από τη ΣΜΠΕ Υμηττού
Τα κύρια οφέλη για το Περιβάλλον και τους πολίτες συνοψίζονται ως εξής, σύμφωνα με τη σχετική ανακοίνωση του υπουργείου:
1. Η Α’ ζώνη Προστασίας είναι επαυξημένη κατά 1.240 στρέμματα
2. Ο Πυρήνας των Μητροπολιτικών Πάρκων Γουδή – Ιλισίων είναι επαυξημένος κατά 445 στρέμματα και ταυτόχρονα υιοθετούνται νέα ακριβέστερα όρια. Η ζώνη του πυρήνα προστατεύεται και παραμένει αδόμητη και ανοίγει το δρόμο μετά τη θεσμοθέτηση του προτεινόμενου Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου, ώστε να υλοποιηθούν τα πάρκα με σαφώς ευεργετικά κοινωνικά και περιβαλλοντικά αποτελέσματα.
3. Η συνολική περιοχή προστασίας του Ορεινού όγκου, είναι επαυξημένη κατά 238 στρέμματα.
4. Ακυρώνεται η δυνατότητα διαφορετικών ερμηνειών των ορίων και αυθαίρετων επεκτάσεων διάφορων χρήσεων. Αδόμητοι χώροι, συχνά σε συνέχεια του ορεινού όγκου και με υψηλό πράσινο εντάσσονται και προστατεύονται αποτελεσματικά. Επιτρέπονται μόνον διάφορων ειδών ήπιες χρήσεις όπως η χάραξη μονοπατιών και ποδηλατικών διαδρομών – στο πλαίσιο του Μνημονίου Συνεργασίας του ΥΠΕΝ με τον ΣΠΑΥ και φορείς.
5. Δίνεται η δυνατότητα αναζωογόνησης εγκαταλελειμμένων αγροτικών εκτάσεων με βελτίωση του αγροτικού τοπίου
6. Προβλέπονται κοινωφελείς χρήσεις, από νέες ειδικές ζώνες Ε΄ (πολιτισμού-αθλητισμού, εκπαιδευτηρίων, κοιμητηρίων, εγκαταστάσεων ηλεκτρικής ενέργειας, ΣΜΑ). Οι χρήσεις τους προσδιορίζονται και οριοθετούνται για να αποφευχθεί η επέκτασή τους.
7. Ομοίως οριοθετούνται και τα κοιμητήρια των Δήμων του Υμηττού, ρυθμίζοντας τη λειτουργία τους και αποτρέποντας την ανεξέλεγκτη επέκτασή τους.
8. Αναγνωρίζεται η δημιουργία ζώνης οικιστικής χρήσης δρομολογώντας τη λύση ενός σημαντικού κοινωνικού προβλήματος. Προβλέπεται ειδική μελέτη (Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο) με στόχο την αστική ανάπλαση και την προστασία του περιβάλλοντος εντός των υφιστάμενων οικισμών, με ειδικότερη πρόβλεψη στο προτεινόμενο νέο νομοθέτημα για αυστηρότερους όρους από τις συνήθεις πολεοδομικές μελέτες.