Ζει η Λατινική Αμερική ένα deja vu; Μια επιστροφή στη βία, στις παρεμβάσεις του στρατού και στην αντιδραστικότητα της δεκαετίας του ’70; Είναι ένα ερώτημα που βρίσκεται πλέον στα χείλη των αναλυτών, μετά και τις τελευταίες δραματικές εξελίξεις στη Βολιβία, όπου το πείραμα ενός ριζοσπάστη ιθαγενή ινδιάνου στην εξουσία κατεστάλη με ένα πραξικόπημα: ύστερα από 13 χρόνια στην ηγεσία της χώρας, ο άρτι επανεκλεγείς πρόεδρος Εβο Μοράλες παραιτήθηκε, καταγγέλλοντας τον ρόλο της αστυνομίας και του στρατού, τη βία του κατεστημένου της Δεξιάς και επιθέσεις παρακρατικών τραμπούκων στην οικία του.
«Υποβάλλω την παραίτησή μου από τον προεδρικό θώκο» δήλωσε σε τηλεοπτικό διάγγελμά του αργά το βράδυ της Κυριακής ο 60χρονος ηγέτης, ο οποίος κυβερνά τη Βολιβία από το 2006. Την παραίτησή του απαίτησαν ο στρατός και η αστυνομία καθώς και η αντιπολίτευση που κατήγγειλε καλπονοθεία στις τελευταίες εκλογές της 20ης Οκτωβρίου.
«Η μεγαλύτερη επιθυμία μας είναι να αποκατασταθεί η κοινωνική ειρήνη» δήλωσε ο Μοράλες, ο οποίος λίγο αργότερα κατήγγειλε ότι εκδόθηκε ένταλμα σύλληψής του.
Το τι θα γίνει τώρα είναι ασαφές.
Στο εσωτερικό, η δεύτερη αντιπρόεδρος της Γερουσίας της Βολιβίας Τζανίνε Ανιες ανακοίνωσε ότι θα αναλάβει ρόλο υπηρεσιακής προέδρου, αφού ο Μοράλες, ο αντιπρόεδρός του Αλβαρο Γκαρσία Λινέρα, η πρόεδρος της Γερουσίας Αντριάνα Σαλβατιέρα Αριάσα, ο πρώτος αντιπρόεδρος της Γερουσίας και ο πρόεδρος της Βουλής παραιτήθηκαν.
Η Ανιες, πολιτικός που ανήκει σε παράταξη της κεντροδεξιάς αντιπολίτευσης, δικηγόρος, έκανε την ανακοίνωση μέσω της ηλεκτρονικής έκδοσης της εφημερίδας Página 7. «Θα πάω στη Λα Πας τη Δευτέρα για να αναλάβω την εξουσία με ομαλό τρόπο και να προκηρύξω νέες εκλογές», δήλωσε αργότερα η Ανιες στο τηλεοπτικό δίκτυο Unitel.
Οντως υποτίθεται ότι τώρα θα ξαναγίνουν εκλογές, τις ανακοίνωσε άλλωστε και ο Μοράλες προτού παραιτηθεί. Ομως εκλογές υπό την «επίβλεψη» του στρατού και της αστυνομίας και ενώ ο επανεκλεγείς πρόεδρος έχει εξαναγκαστεί με ωμό τρόπο να παραδώσει την εξουσία, δεν θα είναι και οι πλέον δημοκρατικές.
Στο εξωτερικό πάλι, κανείς δεν ξέρει πώς αυτή η εξέλιξη, που μοιάζει να ακολουθεί την εφιαλτική δεξιά στροφή στη Βραζιλία (βλέπε Μπολσονάρο), δεν θα προκαλέσει αντιδράσεις —και ενώ η Χιλή βρίσκεται επίσης σε περιδίνηση. Ο Μοράλες ήταν ως και την Κυριακή ο τελευταίος εναπομείνας ηγέτης του λεγόμενου «ροζ κύματος» της περασμένης δεκαετίας στη Λατινική Αμερική.
Μια σειρά από χώρες της περιοχής καταδίκασαν το «πραξικόπημα» κατά του Μοράλες.
Και δεν ήταν μόνο η Βενεζουέλα του Νικολάς Μαδούρο και η Κούβα, που υπήρξαν σταθερές σύμμαχοι στην προσπάθεια του Μοράλες να αλλάξει τη φτωχή χώρα του και κατήγγειλαν το «πραξικοπημα της Δεξιάς». Η πρεσβεία της Βενεζουέλας στη Λα Πας δέχτηκε επίθεση τη νύχτα από παρακρατικούς, εξάλλου.
Στο Μπουένος Αϊρες, ο εκλεγμένος πρόεδρος της Αργεντινής Αλμπέρτο Φερνάντες χαρακτήρισε μέσω Twitter «πραξικόπημα» την εξέλιξη της πολιτικής κρίσης στη Βολιβία που οδήγησε στην παραίτηση τον πρόεδρο Έβο Μοράλες. «Στη Βολιβία έγινε πραξικόπημα με τη συντονισμένη δράση βίαιων πολιτών, στελεχών της αστυνομίας τα οποία στασίασαν και την παθητικότητα του στρατού. Πρόκειται για ένα πραξικόπημα εναντίον του προέδρου Έβο Μοράλες, ο οποίος είχε προκηρύξει νέα εκλογική διαδικασία», ανέφερε ο Φερνάντες, περονιστής κεντροαριστερός ο οποίος θα αναλάβει τα καθήκοντά του τη 10η Δεκεμβρίου.
Η Κολομβία ζήτησε «έκτακτη σύγκληση» του διαρκούς συμβουλίου του Οργανισμού Αμερικανικών Κρατών (ΟΑΚ) για να συζητηθούν οι εξελίξεις στη Βολιβία. Η Μπογκοτά θέλει να συγκληθεί εκτάκτως το όργανο αυτό «για να αναζητηθούν λύσεις στην περίπλοκη θεσμική κρίση» που έχει ενσκήψει στη Βολιβία, ανέφερε το υπουργείο Εξωτερικών της Κολομβίας σε ανακοίνωσή του. Ακόμη, η κολομβιανή διπλωματία θέλει να εξασφαλιστεί πως «οι βολιβιανοί πολίτες θα μπορέσουν να εκφραστούν ελεύθερα στις κάλπες και να εκλέξουν νέα κυβέρνηση με όλες τις εγγυήσεις ως προς τη συμμετοχή τους».
Το Μεξικό ανακοίνωσε ότι προσφέρει πολιτικό άσυλο στον Μοράλες, ο οποίος κατήγγειλε ότι εκδόθηκε «παράνομο» ένταλμα σύλληψης εναντίον του. Επίσης κατήγγειλε ότι το σπίτι του δέχθηκε επίθεση από «βίαιες ομάδες».
Η υπουργός Υγείας της απερχόμενης κυβέρνησης Γαβριέλα Μοντάνιο από την πλευρά της στηλίτευσε το ότι η αστυνομία σκοπεύει να συλλάβει τον Μοράλες. «Η βολιβιανή αστυνομία σκοπεύει να θέσει παράνομα υπό κράτηση τον Έβο Μοράλες. Καταδικάζουμε αυτή την τρέλα ενώπιον όλου του κόσμου», τόνισε η Μοντάνιο μέσω Twitter.
Η Αστυνομία της Βολιβίας πάντως αρνήθηκε ότι έχει εκδοθεί ένταλμα σύλληψης για τον Μοράλες.