Αποδεικνύεται εκ του αποτελέσματος. Οι πρόσφατες δηλώσεις της Κριστίν Λαγκάρντ στη γερμανική εφημερίδα Suddeutsche Zeitung, ήταν κάτι παραπάνω από μια κίνηση προθέσεων. Ηταν ένα «καμπανάκι» προς άπαντες ότι μπορεί το Ταμείο να μην μετέχει –τυπικά- στο τρίτο πρόγραμμα στήριξης προς την Ελλάδα, εντούτοις παραμένει ένας ισχυρός «παίκτης». Και σίγουρα ένας σκληρός διαπραγματευτής.
Ηδη, στο Μέγαρο Μαξίμου αναμένουν να δουν με περισσή αγωνία τη στάση που θα κρατήσουν οι εκπρόσωποι του ΔΝΤ κατά τη διενέργεια της πρώτης αξιολόγησης.
Γράφοντας επ’ αυτού, η εφημερίδα Τα Νέα αναφέρει πως πηγές από την Ουάσιγκτον άφηναν να εννοηθεί ότι χρειάζονται επιπλέον μέτρα 1,8 δισ. ευρώ για το 2016 – πέραν του Ασφαλιστικού. Κι ακόμη έλεγαν ότι συνολικά στη διετία 2017-18 θα χρειαστούν περίπου άλλα 3,5 δισ. ευρώ.
Είναι σαφές πλέον ότι το ΔΝΤ όσο θα ενεργοποιείται, και τώρα το κάνει, θα εμφανίζει τη δυναμική του έναντι των υπόλοιπων δανειστών. Το γεγονός ότι οι ευρωπαίοι εταίροι επιμένουν να ενταχθεί ενεργά στο πρόγραμμα, κάτι που ο Ευκλείδης Τσακαλώτος αναγκάστηκε να αποδεχθεί, δείχνει την ισχύ της Κριστίν Λαγκάρντ και της ομάδας της.
Δύσκολη διαπραγμάτευση
Τα προβλήματα, πάντως, για την κυβέρνηση δεν έχουν να κάνουν μόνο με το ΔΝΤ. Το γεγονός ότι το Κουαρτέτο δεν ήρθε στην Αθήνα, όπως αρχικά είχε συμφωνηθεί, δεν πρέπει να περνάει αβρόχοις ποσίν. Δεν είναι μια… πόζα των δανειστών, αλλά μια αποχή ουσίας. Αυτό που αναμένουν οι Θεσμοί είναι περισσότερο λεπτομερή και κοστολογημένα στοιχεία για το Ασφαλιστικό, τα οποία, εάν δεν τα λάβουν, δεν φαίνονται διατεθειμένοι να κάνουν άμεσα το ταξίδι προς την Αθήνα.
Μένει να φανεί αν θα κάνουν πράξη την απειλή τους πως δεν θα επιστρέψουν ξανά στη χώρα μας, εάν δεν διοριστεί πρώτα ο νέος Γενικός Γραμματέας Δημοσίων Εσόδων, τον οποίο η κυβέρνηση έχει αφήσει «στο περίμενε» μέχρι νεωτέρας -ή μέχρι να διορίσει πρώτα νέους γενικούς διευθυντές της επιλογής της.
Αφότου επιστρέψουν όμως στην Αθήνα οι ελεγκτές (ενδεχομένως μέσα στην εβδομάδα, χωρίς ωστόσο τίποτα να είναι σίγουρο), η κυβέρνηση θα πρέπει να επιδοθεί στην πραγματικά σκληρή διαπραγμάτευση που χρειάζεται για όλα τα καυτά ζητήματα, με πρώτο το Ασφαλιστικό.
«Αγκάθια» και λίστα
Πάντως, για να ολοκληρωθεί η αξιολόγηση, υπάρχουν συγκεκριμένα «αγκάθια» που πρέπει να ξεπεραστούν. Η λίστα είναι συγκεκριμένη και… βαριά. Περιλαμβάνει τους φόρους εισοδήματος, το νέο Περιουσιολόγιο, τις καινούργιες αντικειμενικές αξίες των ακινήτων, τον επόμενο Γενικό Γραμματέα Δημοσίων Εσόδων, το σχέδιο για τη χρήση του πλαστικού χρήματος, τις «μαύρες λίστες» των οφειλετών, τις αδήλωτες καταθέσεις και το Μεσοπρόθεσμο για τα έτη 2016-2019.
Με τόσο υψηλές απαιτήσεις για μέτρα και αποφάσεις, η διαπραγμάτευση γίνεται δύσκολη και απομακρύνεται ο στόχος να τελειώσει ως το τέλος Φεβρουαρίου για να αρχίσει να ξετυλίγεται το καλό σενάριο: ρύθμιση χρέους, χορήγηση φθηνών δανείων στις τράπεζες από τον Μάριο Ντράγκι, ανάκαμψη το β’ εξάμηνο και επιστροφή στις αγορές προς το τέλος του χρόνου.
Δεν είναι, βέβαια, μόνο το Ταμείο που εγείρει απαιτήσεις. Πληροφορίες από τις Βρυξέλλες ανέφεραν την Παρασκευή ότι σε μια πρώτη εκτίμηση η πρόταση της κυβέρνησης για το Ασφαλιστικό καλύπτει τα 2/3 του απαιτούμενου δημοσιονομικού αποτελέσματος (1% του ΑΕΠ). Αυτό σημαίνει ότι απομένουν μέτρα 600 εκατ. ευρώ, επιπλέον αυτών που έχει ανακοινώσει η κυβέρνηση.
Το κακό για την ελληνική κυβέρνηση είναι ότι η δική της ατζέντα δεν ταιριάζει με εκείνη των δανειστών. Το ίδιο ισχύει και για το χρονοδιάγραμμα που έχει θέσει καθένας εκ των μελών της διαπραγμάτευσης
Οσο για το Ασφαλιστικό, οι πληροφορίες που έφταναν στο οικονομικό επιτελείο ανέφεραν ότι οι δανειστές είχαν επιφυλάξεις μεταξύ άλλων και με το προβλεπόμενο ποσοστό αναπλήρωσης στις συντάξεις και τη σύνδεση της εθνικής σύνταξης με το ΑΕΠ. Αντίθετα, κάποιες πληροφορίες μιλούσαν για υποχώρηση στο θέμα της αύξησης των ασφαλιστικών εισφορών, υπό την προϋπόθεση ότι θα είναι προσωρινή, μόνο για το 2016, και στη συνέχεια θα εξαλειφθεί σταδιακά ως το 2018, ώστε να επανέλθει στα επίπεδα του 2015.
Στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης θα είναι κι άλλα δύσκολα θέματα: οι αποφάσεις για το θεσμικό πλαίσιο του Ταμείου Ιδιωτικοποιήσεων, τα κόκκινα δάνεια για την πρώτη κατοικία, τα καταναλωτικά και τα δάνεια μικρομεσαίων επιχειρήσεων, το νομοσχέδιο για την ανεξάρτητη ΓΓΔΕ και το μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα 2017-18 με τα επιπλέον μέτρα, που πρέπει από τώρα να προσδιοριστούν.
Το καλό είναι ότι – παρά τις δυσκολίες – η κυβέρνηση φαίνεται πως έχει πάρει απόφαση να κλείσει οπωσδήποτε αυτή τη διαπραγμάτευση το συντομότερο δυνατό. Θεωρεί ότι η ολοκλήρωση της διαπραγμάτευσης είναι προϋπόθεση για να ξεκινήσει η αντίστροφη πορεία για την οικονομία. Στο οικονομικό επιτελείο όχι μόνο δεν κρύβουν, αλλά διαφημίζουν το πόσα πολλά και δύσκολα μέτρα πήραν (το έκανε και ο Ευκλείδης Τσακαλώτος κατά την περιοδεία του στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες την περασμένη εβδομάδα και εν μέρει βρήκε θετική ανταπόκριση). Το κακό για την ελληνική κυβέρνηση είναι ότι η δική της ατζέντα δεν ταιριάζει με εκείνη των δανειστών. Το ίδιο ισχύει και για το χρονοδιάγραμμα που έχει θέσει καθένας εκ των μελών της διαπραγμάτευσης.
Ερχονται οι Γερμανοί
Ενδιαμέσως, και για να μην χαθεί περισσότερος χρόνος, κάποια τεχνικά κλιμάκια των δανειστών (όχι οι επικεφαλής) θα αρχίσουν να φτάνουν στην Αθήνα για να προετοιμάσουν το έδαφος για την πρώτη αξιολόγηση.
Τα πολυάριθμα κλιμάκια που θα σαρώσουν τις επόμενες μέρες το Γενικό Λογιστήριο του κράτους, μια σειρά υπουργείων, την Τράπεζα της Ελλάδας και τις τέσσερεις μεγάλες τράπεζες, θα συνοδεύονται και από μια ομάδα γερμανών τεχνοκρατών που δεν θα προέρχονται από κάποιον από τους Θεσμούς.
Πηγές του υπουργείου Οικονομικών. οι οποίες παρακολουθούν επι χρόνια τις διαπραγματεύσεις των ελληνικών μνημονίων, τονίζουν ότι δεν είναι η πρώτη φορά που μας επισκέπτονται γερμανοί εμπειρογνώμονες που έχουν άμεση σχέση με τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε. Τόνιζαν, όμως, ότι μέχρι τώρα η παρουσία τους περιορίζονταν σε ένα – δύο άτομα, τα οποία χάνονταν στα πολυάριθμα τεχνικά κλιμάκια των θεσμών.
Ετσι, η παρουσία του ήταν γνωστή μόνο στους υπηρεσιακούς του ΥΠΟΙΚ με τους οποίους βρίσκονταν σε άμεση επαφή. Αυτή την φορά στην Ελλάδα θα έρθει μια αυτόνομη ομάδα Γερμανών ειδικών που θα αποτυπώσουν με κάθε λεπτομέρεια την εικόνα της ελληνικής οικονομίας συλλέγοντας δημοσιονομικά στοιχεία και αξιολογώντας την πρόοδο των μεταρρυθμίσεων.