Το βακτήριο ξυλέλλα, που είναι γνωστό και ως η λέπρα της ελιάς, έχει μολύνει χιλιάδες δέντρα σε χώρες της Μεσογείου και οι ειδικοί αναζητούν λύση για ακόμη μία νόσο, που δεν υπάρχει θεραπεία.
Σύμφωνα με τον Guardian, η Ελλάδα θα μπορούσε τα επόμενα 50 χρόνια να έχει ζημία της τάξης των 2, η Ιταλία των 5 και η Ισπανία των 17 δισεκατομμυρίων ευρώ.
Οι τρεις χώρες της Μεσογείου παράγουν συνολικά το 95% του ελαιόλαδου της Ευρώπης, σύμφωνα με μία νέα, διεθνή επιστημονική μελέτη σχετικά με τις δυνητικές επιπτώσεις του καταστροφικού για τις ελιές βακτηρίου ξυλέλλα.
Πολλοί ελαιώνες στην Ιταλία και σε μικρότερο βαθμό στην Ισπανία έχουν ήδη καταστραφεί και η μελέτη που δημοσιεύεται στην επιστημονική επιθεώρηση Proceedings of the National Academy of Sciences, προβλέπει ότι αν το φυτοπαθογόνο βακτήριο επεκταθεί κι άλλο, θα είναι καταστροφικό.
Στην Ελλάδα, ευτυχώς, το βακτήριο δεν έχει φτάσει ακόμα, όμως στην Ιταλία έχει μολυνθεί περίπου το 17% των ελαιοπαραγωγικών ζωνών.
Η ξυλέλλα, που ανακαλύφθηκε για πρώτη φορά στην Απουλία της Ιταλίας το 2013 και εξαπλώνεται από τα έντομα, θεωρείται από τους πιο επικίνδυνους παθογόνους μικροοργανισμούς για τα φυτά στον κόσμο και μέχρι σήμερα δεν έχει βρεθεί τρόπος για να καταπολεμηθεί.
Εκτός από τις ελιές, επιτίθεται σε κερασιές, αμυγδαλιές, δαμασκηνιές, αμπέλια, εσπεριδοειδή κ.ά. Η ασθένεια έχει ονομαστεί «Σύνδρομο Ταχείας Παρακμής της Ελιάς» ή απλώς λέπρα της ελιάς.
Το βακτήριο εμποδίζει τη δυνατότητα του φυτού να τροφοδοτείται με νερό και θρεπτικές ουσίες, ώσπου τελικά ξεραίνεται και πεθαίνει. Στην Ιταλία έχει προκαλέσει μείωση της παραγωγής των ελαιόδεντρων κατά περίπου 60%.
Εκτός από την Ιταλία, μέχρι τώρα η ξυλέλλα έχει κάνει την εμφάνιση της στην Ισπανία (Βαλεαρίδες Νήσοι, Αλικάντε, Μαδρίτη κ.α.), στη Γαλλία (κυρίως Κορσική και Κυανή Ακτή) και στην Πορτογαλία.
Η εξάπλωση της ξυλέλλα εκτιμάται ότι σήμερα γίνεται με ρυθμό περίπου πέντε χιλιομέτρων τον χρόνο, αλλά θα μπορούσε να επιβραδυνθεί στο ένα χιλιόμετρο με τις κατάλληλες παρεμβάσεις.
«Η ζημιά στις ελιές επιφέρει επίσης μια απαξίωση στην αξία της γης και στην τουριστική ελκυστικότητα μιας περιοχής. Eχει συνεπώς σοβαρή επίπτωση στην τοπική οικονομία και στην απασχόληση που συνδέεται με τη γεωργία», δήλωσε στο BBC η ερευνήτρια δρ Μαρία Σαπονάρι του Ιταλικού Ινστιτούτου Βιώσιμης Φυτοπροστασίας (CNR).
Αντιμετώπιση
Αν όμως καταστεί εφικτό να επιβραδυνθεί σημαντικά η αρρώστια και νέες, πιο ανθεκτικές ποικιλίες ελαιόδεντρων φυτευτούν (αυτό θεωρείται η καλύτερη λύση μακροπρόθεσμα), τότε η ζημιά θα είναι πολύ μικρότερη. Η μείωση του πληθυσμού των εντόμων-φορέων είναι ο άλλος βασικός πυλώνας στη μάχης κατά της ξυλέλλα.
Oμως σε κάθε περίπτωση, σύμφωνα με τους ερευνητές, ακόμη κι αν δεν υπάρξει το χειρότερο σενάριο, οι καταναλωτές αναμένεται στο μέλλον να νιώσουν την επίπτωση στο πορτοφόλι τους, καθώς θα υπάρξει μείωση της παραγωγής, άρα και της προσφοράς. Επίσης, θα είναι οδυνηρή και ανεκτίμητη η απώλεια παραδοσιακών ελαιώνων, τους οποίους διαδοχικές γενιές φρόντισαν και κληροδότησαν στις επόμενες.