Ενα ντουλάπι στο σαλόνι της Μινεβέρ Μπαλντάν είναι γεμάτο φωτογραφίες και ενθύμια του γιου της, από την εποχή που θεωρούνταν ήρωας στην Τουρκία.
Εχει μέσα στρατιωτικά τρόπαια, πτυχία και πιστοποιητικά, όλα βαλμένα με τάξη στα γυάλινα ράφια, να της θυμίζουν τις παλιές καλές ημέρες, που τίποτα δεν προμήνυε την τύχη του Μπουρά Μπαλντάν, όπως αναφέρει ρεπορτάζ των Times του Λονδίνου.
Ο 29χρονος σήμερα γιος της αποφοίτησε ως ο κορυφαίος πιλότος από την τουρκική ακαδημία της Πολεμικής Αεροπορίας. Στη συνέχεια κέρδισε υποτροφία για την αντίστοιχη αμερικανική Σχολή Ικάρων, όπου επίσης κέρδισε πολλά βραβεία. Τον Οκτώβριο του 2015 επέστρεψε στην Τουρκία, όπου παρουσιάστηκε ως ήρωας από τις εφημερίδες και την τηλεόραση.
Μετά από εννέα μήνες, τον Ιούλιο του 2016, έγινε η απόπειρα πραξικοπήματος στην Τουρκία και ο Ερντογάν βρήκε την ευκαιρία να κάνει μαζική εκκαθάριση, η οποία συνεχίζεται, όσων θεωρούσε ότι είναι αντιφρονούντες σε όλους τους τομείς της τουρκικής κοινωνίας. Περισσότεροι από μισό εκατομμύριο άνθρωποι έχουν γίνει αντικείμενο έρευνας για συμμετοχή τους σε «εγκλήματα που σχετίζονται με το πραξικόπημα». Στους 97.000 έχουν απαγγελθεί κατηγορίες και για να χωρέσουν στις φυλακές, έχουν απελευθερωθεί άλλοι φυλακισμένοι. Πολλοί από αυτούς εξακολουθούν να είναι προφυλακισμένοι χρόνια μετά τη σύλληψή τους. Αλλοι 150.000 απολύθηκαν από τις δουλειές τους, στο Δημόσιο, το δικαστικό σύστημα και την εκπαίδευση.
Ο Μπαλντάν, όταν συνελήφθη, ήταν ακόμα δόκιμος. Δεν είχε άδεια να πετάξει μόνος του και δεν είχε συμμετάσχει στο πραξικόπημα. Συνελήφθη 12 ημέρες αργότερα, και πέρασε από δίκη μαζί με εκατοντάδες άλλους κατηγορούμενους στρατιωτικούς, ανάμεσά τους και τους φερόμενους ως επικεφαλής του πραξικοπήματος.
Συνοπτικά… ισοβίτης
Τον Νοέμβριο του 2016, μαζί με άλλους 80 δόκιμους, καταδικάστηκε σε ισόβια, παρά την έλλειψη οποιουδήποτε αποδεικτικού στοιχείου εναντίον του. Λόγω της κατηγορίας, θα περάσει την υπόλοιπη ζωή του στη φυλακή. Από τους 5.000 που έχουν καταδικαστεί για εγκλήματα σχετιζόμενα με το πραξικόπημα, οι 3.000 έχουν λάβει ποινές ισοβίων.
Η 55χρονη μητέρα του βρίσκεται σε απόγνωση. Είναι ο πόνος που βλέπει τον γιο της πίσω από τα «σίδερα» και που λόγω της πανδημίας μπορεί να τον επισκέπτεται μόνο δύο φορές τον μήνα, πίσω από ένα τζάμι. Είναι τα σχόλια των συγγενών και του περίγυρου, που πιστεύουν ότι είχε σχέση με το πραξικόπημα. Είναι και οι συνεχείς αναφορές από την κυβέρνηση στην επέτειο του πραξικοπήματος, όπως η φετινή που ανακοινώθηκε ότι θα ανοίξει ένα μουσείο που θα τιμά «το πνεύμα της ενότητας του τουρκικού λαού εκείνο το βράδυ», δίπλα στο παλάτι του Ερντογάν στην Αγκυρα, λίγα χιλιόμετρα από τη φυλακή του γιου της.
Οι εφημερίδες είναι γεμάτες ιστορίες για αυτούς που «ηρωικά» υπερασπίστηκαν τον Ερντογάν και νίκησαν τους πραξικοπηματίες, αλλά δεν υπάρχει καμία αναφορά στους εκατοντάδες χιλιάδες, σαν τον Μπαλντάν, που φυλακίστηκαν, έχασαν τις δουλειές τους ή περιμένουν τη δίκη τους και τους έχουν πάρει τα διαβατήρια.
«Του πρόσφεραν δουλειά στις ΗΠΑ για να γίνει πιλότος σε F22, αλλά αρνήθηκε γιατί ήθελε να επιστρέψει και να υπηρετήσει την Τουρκία. Λατρεύει την πατρίδα του και θέλει ακόμα να υπηρετήσει. Αυτές οι επέτειοι με θλίβουν γιατί είναι ο γιος μου που πληρώνει το τίμημα», είπε η μητέρα του.
Οι συλλήψεις συνεχίζονται
Περισσότεροι από 20.000 άτομα στις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις έχουν συλληφθεί ή χάσει τις δουλειές τους. Αξιωματικοί εξακολουθούν να συλλαμβάνονται κάθε εβδομάδα και όσοι είναι υψηλόβαθμοι ή έχουν εκπαιδευτεί στη Δύση ή έχουν υπηρετήσει σε θέσεις του ΝΑΤΟ βρίσκονται στο στόχαστρο.
Οι ιπτάμενοι, όπως ο Μπαλντάν, που αποφοίτησαν από τα κορυφαία στρατιωτικά λύκεια και σχολές της χώρας, βρίσκονται επίσης στη γραμμή πυρός. Τα σχολεία, που χρονολογούνται από τα οθωμανικά χρόνια, έχουν κλείσει, καθώς ο Ερντογάν έχει αλλάξει τις προϋποθέσεις εισόδου στις ένοπλες δυνάμεις και την στρατιωτική ιεραρχία.
Στο μεταξύ, ο Μπαλντάν στη φυλακή διαβάζει για να πάρει δύο πτυχία, έχει μάθει γαλλικά και τώρα μαθαίνει ρωσικά. Σε επιστολές του στους Times, περιγράφει τις συνθήκες κράτησης στη φυλακή Σινκάν, έξω από την Αγκυρα, όπου χιλιάδες αξιωματικοί δικάστηκαν και φυλακίστηκαν. Μένει στην πτέρυγα μαζί με τους άλλους δόκιμους των F16 με τους οποίους εκπαιδεύτηκε μαζί.
«Το σώμα μου είναι φυλακισμένο. Αλλά το μυαλό μου είναι εντελώς ανεξάρτητο και άθικτο γιατί κανείς δεν μπορεί να βάλει χειροπέδες στα όνειρά μου, τις ιδέες μου και τις σκέψεις μου», έγραφε ο Μπαλντάν τον Μάρτιο.
«Το να σου έχουν στερήσει την ελευθερία δημιουργεί πολλές δυσκολίες, αλλά παρά τη σωματική και ψυχολογική κόπωση που προκαλεί η φυλακή, σφίγγω τα δόντια και κάνω ό,τι μπορώ για τις ξεπεράσω. Κίνητρό μου είναι οι αγαπημένοι μου γονείς, οι πολύτιμοι φίλοι μου, η πίστη μου στην καλοσύνη και τον απώτατο στόχο μου, που είναι να κάνω τον κόσμο καλύτερο, ασφαλέστερο και δικαιότερο».
Εφεση σε ελεγχόμενο δικαστήριο
Η καθαρογραμμένη καταδίκη του αεροπόρου δημοσιεύθηκε επιτέλους αυτή την εβδομάδα, κάτι που σημαίνει ότι μπορεί να κάνει έφεση, παρόλο που η εκδίκασή της θα πάρει μήνες ή χρόνια. Το ένα τρίτο των δικαστών και εισαγγελέων απολύθηκε μετά το πραξικόπημα και οι αντικαταστάτες τους είναι πιστοί στον Ερντογάν. Παρόλο που το Συνταγματικό Δικαστήριο φαίνεται να είναι κάπως ανεξάρτητο και να ανατρέπει αποφάσεις των κατώτερων δικαστηρίων, όσοι αποφυλακίζονται συνήθως συλλαμβάνονται αμέσως με νέες κατηγορίες.
«Η πρώτη μου σκέψη όταν συνελήφθη ο γιος μου ήταν ότι θα έβγαινε σε λίγους μήνες, αλλά είδα την στάση των δικαστών στη δίκη και έχασα κάθε εμπιστοσύνη στο σύστημα. Εμαθα να μην εμπιστεύομαι την πολιτεία. Μεγάλωσα τον γιο μου ως καλό πολίτη και σε αντάλλαγμα τον έβαλαν φυλακή», λέει η Μινεβέρ Μπαλτάν.