Η μία μετά την άλλη οι χώρες της Ευρώπης προχώρησαν στον αποκλεισμό ρώσων καλλιτεχνών, ακόμα και των φημισμένων Μπαλσόι, από παραστάσεις και εμφανίσεις στην ευρωπαϊκή επικράτεια, στη σκιά της ρωσικής επιθετικότητας και εισβολής στην Ουκρανία.
Βασικό επιχείρημα των ευρωπαϊκών κρατών είναι ότι αρνούνται τη συνεργασία με καλλιτεχνικές ομάδες και δημιουργούς που συνδέονται με τον ίδιο τον Βλαντίμιρ Πούτιν και αρνούνται να καταδικάσουν τον πόλεμο.
Οπως ανέφεραν αναλυτές, με αυτό τον τρόπο η Δύση επιχειρεί να βάλει φρένο στη λεγόμενη ρωσική soft power, πλήττοντας σε αυτήν την προσπάθεια ολικού αποκλεισμού της Ρωσίας και τον άυλο πολιτισμό της, έργα που βέβαια ανήκουν σε ολόκληρη την ανθρωπότητα και όχι μόνο στον Πούτιν. Ενα αμφιλεγόμενο αλλά αναγκαίο μέτρο.
Στη Βρετανία, η Βασιλική Οπερα του Λονδίνου ακύρωσε την περιοδεία των διάσημων Μπαλσόι μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Το Bolshoi Ballet επρόκειτο να επιστρέψει στο Λονδίνο αυτό το καλοκαίρι για περιοδεία. Οπως χαρακτηριστικά ανέφερε ο Guardian, «The show can’t go on»: ακυρώσεις εμφανίσεων των Μπαλσόι έγιναν και σε άλλες πόλεις ανά τη Βρετανία και οι ρωσικές τέχνες μπήκαν στον πάγο σε όλον τον κόσμο.
Στη Γαλλία, η διάσημη Φιλαρμονική του Παρισιού ανακοίνωσε την απαγόρευση συναυλιών για τον θρυλικό ρώσο μαέστρο Βαλερί Γκεργκίεφ εξαιτίας των στενών δεσμών του με τον Βλαντίμιρ Πούτιν. Η Philharmonie de Paris ανέφερε σε ανακοίνωσή της ότι αναθεωρεί το πρόγραμμά της για τους επόμενους μήνες, δείχνοντας «αλληλεγγύη προς τον ουκρανικό λαό» μετά την εισβολή στην Ουκρανία από τη Ρωσία.
Είχε προηγηθεί προειδοποίηση των αρχών του Μονάχου στον Γκεργκίεφ, ότι κινδύνευε να χάσει τον ρόλο του αρχιμαέστρου της Φιλαρμονικής Μονάχου, εάν δεν καταδικάσει τον πόλεμο. Εξάλλου και η Σκάλα του Μιλάνου και η Φιλαρμονική της Βιέννης περιέγραψαν τον ρώσο μαέστρο ως ανεπιθύμητο.
Εκτός Μιλάνου Γκεργκίεφ και Νετρέμπκο
«Ο Βαλερί Γκεργκίεφ δεν πρόκειται στις 5 Μαρτίου να διευθύνει την “Ντάμα Πίκα” στο θέατρο Λα Σκάλα», δήλωσε ο δήμαρχος του Μιλάνου, Μπέπε Σάλα.
Η απόφαση του δημάρχου της ιταλικής συμπρωτεύουσας οφείλεται στο ότι ο γνωστός ρώσος διευθυντής ορχήστρας δεν καταδίκασε την εισβολή των ρωσικών δυνάμεων στην Ουκρανία, παρά το σχετικό αίτημα των ιταλικών αρχών.
«Δεν του ζητήσαμε να αποκηρύξει κανέναν, αλλά να πάρει αποστάσεις από τον πόλεμο. Δεν θέλησε να το κάνει», δήλωσε ο Σάλα.
Παράλληλα, και η διεθνούς φήμης ρωσίδα υψίφωνος Αννα Νετρέμπκο έκανε γνωστό ότι δεν πρόκειται να μεταβεί στο Μιλάνο.
Kανονικά, έπρεπε να τραγουδήσει στην Λα Σκάλα στις 9 Μαρτίου. Μέσω διαδικτύου, όμως, έκανε γνωστό ότι «είναι καλά στην υγεία της, αλλά δεν θα έρθει στο Μιλάνο».
Τα ιταλικά μέσα ενημέρωσης συνδέουν την απουσία της με την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και την έως τώρα «ασαφή» στάση της Νετρέμπκο.
Πριν από δύο ημέρες, πάντα μέσω ίντερνετ, είχε γράψει ότι «είναι Ρωσίδα αλλά έχει πολλούς φίλους στην Ουκρανία» και ότι «ελπίζει ο πόλεμος αυτός να τελειώσει γρήγορα», διότι «ο πόνος ματώνει την καρδιά της».
Παράλληλα, όμως, είχε προσθέσει ότι «δεν θεωρεί σωστό να αναγκάζονται οι καλλιτέχνες και κάθε δημόσιο πρόσωπο να εκφράζουν δημόσια τις πολιτικές απόψεις τους».
Ιδιο μήνυμα και από την απέναντι ακτή του Ατλαντικού: η Μητροπολιτική Οπερα της Νέας Υόρκης ήταν ξεκάθαρη στη γραμμή της να κόψει τους δεσμούς με υποστηρικτές του Πούτιν.
Με τον εύγλωττο τίτλο «Η Μητροπολιτική Οπερα της Νέας Υόρκης κόβει τους καλλιτεχνικούς δεσμούς της με υποστηρικτές του Πούτιν», οι New York Times σημειώνουν ότι η διάσημη όπερα αποφάσισε να προχωρήσει σε προσωρινή διακοπή της συνεργασίας της με διακεκριμένους καλλιτέχνες και εμβληματικούς θιάσους από τη Ρωσία, όπως τα Μπαλσόι, λόγω της συσχέτισής τους με το Κρεμλίνο.
Ο Πίτερ Γκελμπ, γενικός διευθυντής της Μητροπολιτικής Οπερας της Νέας Υόρκης, είπε ότι διακόπτεται η συνεργασία, μεταξύ άλλων με το Μπαλσόι, σημειώνοντας ότι ο οργανισμός αυτός έχει την υποχρέωση να δείξει υποστήριξη στον λαό της Ουκρανίας.
«Αν και πιστεύουμε ακράδαντα στη θερμή φιλία και την πολιτιστική ανταλλαγή που υπάρχει εδώ και καιρό μεταξύ των καλλιτεχνών και των καλλιτεχνικών ιδρυμάτων της Ρωσίας και των Ηνωμένων Πολιτειών», ανέφερε ο Γκελμπ, «δεν μπορούμε πλέον να ασχολούμαστε με καλλιτέχνες ή ιδρύματα που υποστηρίζουν τον Πούτιν ή υποστηρίζονται από αυτόν».
Παράλληλα, στην Ιταλία ακυρώθηκε η ρωσική συμμετοχή στην 59η Μπιενάλε της Βενετίας, καθώς οι καλλιτέχνες Αλεξάντρα Σουχάρεβα και Κιρίλ Σαντσένκοφ ανακοίνωσαν οι ίδιοι ότι δεν θα συμμετέχουν πλέον στο ρωσικό περίπτερο. Οπως επεσήμανε η Wall Street Journal, οι διοργανωτές, αντί να αναζητήσουν εναλλακτική εκπροσώπηση, ακύρωσαν συνολικά τη ρωσική συμμετοχή και ανέφεραν ότι «το ρωσικό περίπτερο θα παραμείνει κλειστό».
Δεν είναι εξάλλου λίγοι εκείνοι οι ρώσοι καλλιτέχνες που στέκονται απέναντι στον Πούτιν, εκφράζοντας την αντίθεσή τους στην εισβολή στην Ουκρανία. Την παραίτησή της υπέβαλε η Ελενα Κοβάλσκαγια από το κρατικό θέατρο της Ρωσίας, η οποία μάλιστα χαρακτήρισε τον Πούτιν «δολοφόνο». Και ακολούθησαν και άλλοι σημαντικοί καλλιτέχνες όπως ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Θεάτρου Μαγιακόφσκι, Μιντάουγκας Καρμπαούσκις, ο οποίος βρισκόταν στη θέση αυτή από το 2011. Ο δημιουργός κατέθεσε επιστολή παραίτησης στο Τμήμα Πολιτισμού της Μόσχας και στον λογαριασμό του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έγραψε: «Φεύγω κι εγώ».
Σε αυτό το πλαίσιο και στην Αθήνα, η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη ανακοίνωσε την αναστολή παραστάσεων που συνδέονται με τη Ρωσία –μεταξύ αυτών ακυρώθηκε η μετάδοση της παράστασης «Η Λίμνη των Κύκνων» του Πιοτρ Τσαϊκόφσκι, στο πλαίσιο του κύκλου The Bolshoi Ballet Live from Moscow, την Κυριακή 6 Μαρτίου, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών.