Το παρασκήνιο με τη Microsoft: Οι άνθρωποι-κλειδιά, η χωροθεσία των τριών datacenters, τα οφέλη

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης το έθεσε κάπως λυρικά, στην παρουσίαση της μεγάλης επένδυσης της Microsoft στη χώρα μας, το πρωί της Δευτέρας στο Μουσείο της Ακρόπολης. Αφού αστειεύτηκε ότι «η Ελλάδα έχει τον ήλιο της, τώρα έχει και το… cloud», ο Πρωθυπουργός σημείωσε ότι «παρά τα σύννεφα της πανδημίας, φτάσαμε σε μια καινούργια επένδυση», για να προσθέσει πως «η ίδρυση σε μια χώρα ενός Κέντρου Δεδομένων από μια εταιρεία όπως η Microsoft, την αναβαθμίζει ως επενδυτικό προορισμό».

Σε μόλις εννέα μήνες κι εν μέσω πανδημίας, επετεύχθη η γέννηση της καινοτόμου επένδυσης που καθιστά την Ελλάδα κόμβο του παγκόσμιου όγκου του cloud, που αποτελεί τον πυρήνα της 4ης βιομηχανικής επανάστασης. Με το ελληνικό cloud θα αποθηκεύεται εδώ στην Ελλάδα τεράστια ποσότητα δεδομένων που ταξιδεύει σε όλο τον κόσμο, τόνισε ο κ. Μητσοτάκης.

Και όντως, το υπολογιστικό «νέφος» (cloud computing) θα είναι το πρώτο κέντρο δεδομένων της Microsoft στα Βαλκάνια και ένα από τα πρώτα στην Ευρώπη. Μέχρι τώρα η Microsoft διατηρεί σε λειτουργία datacenters σε τέσσερις χώρες της ΕΕ, τη Γερμανία, τη Γαλλία, την Ολλανδία και την Ιρλανδία. Ακόμη, υπό κατασκευή βρίσκονται σε άλλες τρεις, την Πολωνία, την Ιταλία και την Ισπανία. Η Ελλάδα γίνεται συνεπώς μόλις η 8η χώρα της ΕΕ που επιλέγεται από τη Microsoft για να μεταφέρονται και αποθηκεύονται τα δεδομένα του cloud και μόλις η 27η σε όλο τον κόσμο.

Τι σημαίνει όμως για την οικονομία; Πόσες νέες θέσεις εργασίας θα δημιουργήσει και τι θα αφορά;

Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέλιος Πέτσας, μιλώντας στο μπρίφινγκ των πολιτικών συντακτών, το εξειδίκευσε:

«Κατ’ αρχάς, μιλάμε για μια επένδυση η οποία αφορά κυρίως υποδομές. Φανταστείτε κάτι ανάλογο με ένα οδικό δίκτυο ή μια γέφυρα, που σημαίνει ότι το μεγαλύτερο μέρος της επένδυσης αυτής –περίπου 500 εκατομμύρια, αν δεν κάνω λάθος– αφορά αυτόν καθαυτόν τον εξοπλισμό που απαιτείται προκειμένου να στηθεί όλο αυτό το σύστημα. Από εκεί και πέρα, θα υπάρχει μία επένδυση περίπου 50 εκατομμυρίων τον χρόνο για τα επόμενα χρόνια. Ο αριθμός των θέσεων εργασίας που θα δημιουργηθεί άμεσα δεν είναι εύκολο να προσδιοριστεί. Έχει, όμως, τεθεί ένας στόχος για εκατό χιλιάδες θέσεις ανθρώπων που θα εκπαιδευτούν σε όλα αυτά τα συστήματα, προκειμένου να αποκτήσουν προστιθέμενη αξία και ανταγωνιστικότητα τόσο η δουλειά τους όσο και οι επιχειρήσεις. Είναι μία μακροπρόθεσμη επένδυση που συνιστά ψήφο εμπιστοσύνης στην Ελλάδα.

Είναι η μεγαλύτερη επένδυση των τελευταίων ετών, η μόνη μεγαλύτερη από αυτή ήταν της Fraport που αφορούσε τα 14 περιφερειακά αεροδρόμια. Και γι’ αυτό είμαστε πολύ ευχαριστημένοι από το γεγονός ότι μέσα σε λίγους μήνες από τον σχεδιασμό φτάνουμε στην υλοποίηση», προσέθεσε ο κ. Πέτσας.

Μπορεί η συμφωνία μεταξύ της Microsoft και της κυβέρνησης για τη δημιουργία του πρώτου datacenter region στα Βαλκάνια να κρατήθηκε μέχρι το τέλος ως επτασφράγιστο μυστικό, αλλά η προετοιμασία ήταν πυρετώδης και διήρκεσε μήνες. Για την ακρίβεια, όλα ξεκίνησαν πριν από εννέα μήνες, όταν ο Πρωθυπουργός, επισκεπτόμενος το Φόρουμ του Νταβός, συνάντησε για πρώτη φορά τον πρόεδρο της Microsoft, Μπραντ Σμιθ (εδώ). Oπως επισημαίνουν κυβερνητικές πηγές, ο Μπραντ Σμιθ, ο οποίος είχε και στο παρελθόν επισκεφθεί τη χώρα μας, σχημάτισε πολύ θετική εντύπωση για το μεταρρυθμιστικό σχέδιο που του παρουσίασε ο κ. Μητσοτάκης. Σε αυτή τη συνάντηση, ο Πρωθυπουργός τού κατέθεσε ως πρόταση να κατασκευάσει η Microsoft data center στην Ελλάδα. Αν και η χώρα μας δεν βρίσκονταν στον αρχικό σχεδιασμό που είχε κάνει η Microsoft για την επέκταση του δικτύου των data centers της, αυτό άλλαξε στην πορεία. Τη συνάντηση στο Νταβός διαδέχθηκε η επίσκεψη του Μπραντ Σμιθ στην Αθήνα στα τέλη Φεβρουαρίου, στο τελευταίο ταξίδι που έκανε ο πρόεδρος της Microsoft πριν από το πρώτο κύμα της πανδημίας. Ακολούθησαν αρκετές τηλεδιασκέψεις για να φτάσουμε τελικά στη συμφωνία, η οποία επισφραγίστηκε με την από κοινού παρουσίαση της από τον Πρωθυπουργό και τον πρόεδρο της Microsoft, στο πρώτο του ταξίδι μετά το lockdown του κορονοϊού.

Ανθρωποι-κλειδιά Πατέλης και Δημητριάδης

Πολλοί συντέλεσαν στο σημαντικό αυτό αποτέλεσμα: Από το Μαξίμου, κεντρικό συντονιστικό ρόλο είχε ο προϊστάμενος του Οικονομικού Γραφείου Αλέξης Πατέλης, ο οποίος ήταν και στην αρχική συνάντηση στο Νταβός αλλά και σε όλες τις επόμενες. Καίριος ήταν ακόμη ο ρόλος του διευθυντή του Γραφείου του Πρωθυπουργού Γρηγόρη Δημητριάδη στις εμπιστευτικές επαφές. Από την πλευρά της Microsoft, κλειδί στην υποστήριξη της χώρας μας στον πολυεθνικό κολοσσό είχε ο CEO της Microsoft Ελλάδος, Θεοδόσης Μιχαλόπουλος και η ομάδα πέριξ του, που στήριξαν με κάθε τρόπο την προσπάθεια να έρθει η επένδυση στην Ελλάδα. Ενώ ο υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης Κυριάκος Πιερρακάκης και ο αναπληρωτής υπουργός Ανάπτυξης Νίκος Παπαθανάσης ανέλαβαν διαπραγματεύσεις με τις ομάδες της Microsoft ανά τον κόσμο οι οποίες έπρεπε να πειστούν και για την τεχνολογική και επιχειρησιακή ετοιμότητα της χώρας.

Πού θα κατασκευαστεί το έργο

Η data center region, όπως ονομάζονται τα συμπλέγματα data center της Microsoft, θα χωροθετηθεί στην Αττική. Η κατασκευή τριών διακριτών μονάδων επιλέγεται ως λύση για να τηρηθούν οι πολύ αυστηρές προδιαγραφές ασφαλείας και να εξασφαλιστεί η απρόσκοπτη λειτουργία τους ακόμη και σε περίπτωση βλάβης σε ένα εξ αυτών λόγω φυσικής καταστροφής (π.χ. σεισμός) ή άλλον λόγο. Παράλληλα, λόγω και της πολιτικής του «αρνητικού αποτυπώματος» CO2 (carbon negative) της εταιρείας, θα αξιοποιηθεί στο έπακρο η πράσινη ενέργεια για τη λειτουργία τους.

Αν και το ύψος της επένδυσης δεν μπορεί ακόμη να προσδιοριστεί με ακρίβεια, εκτιμάται σε εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ για την κατασκευή των data centers και σε δεκάδες για τη λειτουργία τους. Το οικονομικό αποτύπωμα τέτοιας επένδυσης υπολογίστηκε στο ένα δισ. στην Πολωνία και 1,5 δισ. στην Ιταλία. Αρκετές θα είναι και οι καλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας που θα δημιουργηθούν. Η ίδια η εταιρεία θα εκπαιδεύσει 100.000 άτομα, όχι για να προσληφθούν προφανώς από την Microsoft, αλλά είναι ενδεικτικό της ζήτησης που δημιουργεί η 4η βιομηχανική επανάσταση, πόσο μάλλον για όλες τις έμμεσες θέσεις εργασίας. Μάλιστα επενδύσεις όπως αυτή της Microsoft ή της Pfizer στη Θεσσαλονίκη, οι οποίες προϋποθέτουν την πρόσληψη επιστημόνων υψηλής εξειδίκευσης, ενισχύουν τις προσπάθειες της κυβέρνησης για αναστροφή του brain drain και την επιστροφή των νέων επιστημόνων που έφυγαν από την Ελλάδα την περίοδο της κρίσης.

Γιατί αυτή η επένδυση είναι διαφορετική

Τα πιο σημαντικά οφέλη, όμως, εν προκειμένω δεν προκύπτουν ούτε από το κεφάλαιο που θα επενδυθεί αλλά ούτε και από τις θέσεις εργασίας που θα δημιουργηθούν. Η επένδυση αυτή έχει διαφορετική ποιότητα, επισημαίνουν παράγοντες της αγοράς, καθώς κινητοποιεί τον μετασχηματισμό υπολοίπων επιχειρήσεων.

Το cloud (ή υπολογιστικό νέφος στα ελληνικά) επιτρέπει σε πολλές επιχειρήσεις να εκσυγχρονιστούν και να ενισχύσουν σημαντικά την ανταγωνιστικότητα τους. Δεν είναι τυχαίο ότι τόσο στο εξωτερικό όσο και στην Ελλάδα πολλές μικρομεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις επιλέγουν, αντί των «παραδοσιακών» servers, να αποθηκεύσουν τα ψηφιακά δεδομένα τους στο cloud. Μέχρι τώρα τα δεδομένα του cloud που προέρχονταν από την Ελλάδα κατέληγαν σε χώρες όπως ή Ολλανδία ή η Ιρλανδία. Πλέον θα αποθηκεύονται στα datacenters που θα δημιουργηθούν στη χώρα μας. Η εξέλιξη αυτή έχει αρκετά πλεονεκτήματα, με κυριότερα τα εξής δύο: πρώτον αυξάνεται ο βαθμός ασφάλειας καθώς και αυτό που θα μεταφράζαμε κάπως αδόκιμα στα ελληνικά ως ανθεκτικότητα (από το αγγλικό resilience). Αυτό δεν έχει να κάνει μόνο με το ότι τα ψηφιακά αρχεία του cloud θα βρίσκονται επί ελληνικού εδάφους αλλά και με την εξάλειψη τεχνικών προβλημάτων που είχαν να κάνουν με το «ταξίδι» που έκαναν τα δεδομένα στο εξωτερικό. Και φυσικά οι πληροφορίες που θα αποθηκεύονται στο cloud θωρακίζονται τόσο από τους πολύ αυστηρούς κανόνες που θέτει η ίδια η Microsoft όσο και από το θεσμικό πλαίσιο του GDPR που διασφαλίζει την ιδιωτικότητα στη διακίνηση προσωπικών δεδομένων. Το δεύτερο σημαντικό πλεονέκτημα είναι η αύξηση της ταχύτητας μετάδοσης των δεδομένων που επιτρέπει την ανάπτυξη νέων τεχνολογικών εφαρμογών και την αύξηση της παραγωγικότητας συνολικά για την ελληνική οικονομία. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι η διεύρυνση της χρήσης του Cloud θεωρείται προϋπόθεση για την ανάπτυξη κλάδων που έχουν ταυτιστεί με την 4η βιομηχανική επανάσταση όπως η τεχνητή νοημοσύνη, η ρομποτική, το machine learning και τα «μεγάλα δεδομένα» (big data).

O γεωστρατηγικός ρόλος της Ελλάδας

Σε κάθε περίπτωση, πολλές ελληνικές επιχειρήσεις που διερευνούσαν το ενδεχόμενο υιοθέτησης του cloud αλλά δίσταζαν λόγω της αποθήκευσης των αρχείων τους σε data centers στο εξωτερικό, θα έχουν πλέον ένα πολύ σημαντικό κίνητρο να κάνουν τη μετάβαση στη νέα εποχή.

Πέρα από τον θετικό αντίκτυπο που έχει η επένδυση στην ελληνική οικονομία, είναι βέβαιο πως η επιλογή της Ελλάδος από τη Microsoft έχει πολλαπλά θετικά οφέλη. Αν και η απόφαση για τη χωροθέτηση των data centers στην Αττική υπαγορεύθηκε από αμιγώς οικονομικούς λόγους, είναι βέβαιο πως η αποθήκευση δεδομένων του cloud στην Ελλάδα, συμβάλλει στην ενίσχυση του γεωστρατηγικού ρόλου της χώρας μας στην ευρύτερη περιοχή.