Το ντοκιμαντέρ «Σεισμός» της Κεφαλονιάς στο Ιστορικό Αρχείο ΠΙΟΠ

Το Πολιτιστικό Iδρυμα Ομίλου Πειραιώς (ΠΙΟΠ) συνεχίζει τις μηνιαίες προβολές του ειδικού κύκλου με τίτλο «Ιστορικά ντοκιμαντέρ ελλήνων δημιουργών», στο Ιστορικό Αρχείο ΠΙΟΠ, στον Ταύρο. Τη Δευτέρα 16 Ιανουαρίου, (ώρα 19:00), θα προβληθεί το ντοκιμαντέρ του Γιούρι Αβέρωφ «Σεισμός» (2003, 52’), παρουσία του σκηνοθέτη.

Το καλοκαίρι του 1953, ένας από τους μεγαλύτερους σεισμούς του 20ού αιώνα, στην ιστορία της νεότερης Ελλάδας χτύπησε τα νησιά του Ιονίου. Ηταν μια σεισμική ακολουθία αποτελούμενη από τρεις κύριους καταστροφικούς σεισμούς αυξανόμενης έντασης και με περισσότερους από 135 μετασεισμούς, οι οποίοι έγιναν από τις 9 έως τις 12 Αυγούστου του 1953 και προκάλεσαν εκτεταμένες καταστροφές σε Ζάκυνθο, Ιθάκη και Κεφαλονιά. Ο αριθμός των θυμάτων ανήλθε σε 455 νεκρούς, 2.412 τραυματίες και 21 αγνοούμενους.

Από την 11η Αυγούστου υπήρξε η πρώτη κινητοποίηση για αποστολή βοήθειας στους πληγέντες. Υγειονομικά συνεργεία, συνεργεία του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού καθώς και δυνάμεις του Στρατού και του Πολεμικού Ναυτικού μετέβησαν στα νησιά. Ο σεισμός της 12ης Αυγούστου 1953, εκτός από τις ελληνικές αρχές, κινητοποίησε τις ναυτικές δυνάμεις και άλλων χωρών, που βρίσκονταν στην περιοχή. Πρώτες έφτασαν στο λιμάνι του Αργοστολίου οι δυνάμεις του Πολεμικού Ναυτικού του Ισραήλ.

Το δύσκολο έργο της διάσωσης και περίθαλψης των σεισμοπαθών, σε συνεργασία με δυνάμεις του ελληνικού στρατού, ανέλαβαν δυνάμεις της Βρετανίας, των Ηνωμένων Πολιτειών, της Ιταλίας, της Γαλλίας, της Νέας Ζηλανδίας. Επίσης, διατέθηκαν εναέρια μέσα για την ταχεία μεταφορά των τραυματιών, προμηθειών και υγειονομικού υλικού, ενώ ξεκίνησε διεθνής κινητοποίηση για συγκέντρωση εφοδίων και χρημάτων.

Η ελληνική κυβέρνηση, παρά την αρχική αδυναμία άμεσης αντίδρασης, σύντομα έλαβε μέτρα έκτακτης ανάγκης. Με εντολή του Προέδρου Αλέξανδρου Παπάγου διατάχτηκαν όλα τα πλοία του ελληνικού πολεμικού στόλου να πλεύσουν άμεσα στις πληγείσες περιοχές, ενώ παράλληλα έσπευσαν τμήματα του πεζικού και νοσοκομειακές στρατιωτικές μονάδες για να παράσχουν βοήθεια. Επίσης, επιτάχθηκαν όλα τα πλοία του εμπορικού ναυτικού. Ειδικά συνεργεία ξεκίνησαν να ερευνούν στα ερείπια για επιζώντες και νεκρούς. Αλλα συνεργεία με μηχανήματα προσπαθούσαν να ανοίξουν τους δρόμους για την αποκατάσταση της επικοινωνίας. Ο 6ος αμερικανικός στόλος, ο ιταλικός Ερυθρός Σταυρός και ο βρετανικός στόλος ετέθησαν στη διάθεση της ελληνικής κυβέρνησης για τη μεταφορά εφοδίων, φαρμάκων και σεισμοπαθών. Επίσης, αποφασίστηκε η σύσταση διεθνούς συντονιστικής επιτροπής.

Το ντοκιμαντέρ αφηγείται. βασικά, την ιστορία των κατοίκων της Κεφαλονιάς που είδαν τον τόπο τους να αφανίζεται μέσα σε μερικά δευτερόλεπτα, αναγκάζοντας τους περισσότερους να  εγκαταλείψουν το νησί. Με άξονα ένα μοναδικό αυτοβιογραφικό κείμενο του Στρατή Χαβιαρά και με σπάνιο έγχρωμο κινηματογραφικό υλικό της δεκαετίας του ’50, ο «Σεισμός» είναι μια ταινία για τους ανθρώπους που έζησαν τις πιο σημαδιακές αλλαγές στην πορεία της μεταπολεμικής Ελλάδας οι οποίοι επιστρέφουν σε στιγμές και τόπους του παρελθόντος, για να μετρήσουν τη ζωή τους και τον χρόνο που περνά.

Το ντοκιμαντέρ απέσπασε ειδική τιμητική μνεία της Κριτικής Επιτροπής του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης 2003.