Με μια φιέστα από αυτές που το τουρκικό κράτος συνηθίζει όλο και περισσότερο τα τελευταία χρόνια, αν θυμηθούμε και την πρόσφατη εκδήλωση στην Αγία Σοφία, ο Ταγίπ Ερντογάν και ο υπερθνικιστής σύμμαχός του Ντεβλέτ Μπαχτσελί εγκαινίασαν την περασμένη εβδομάδα το «Νησί της Δημοκρατίας και των Ελευθεριών».
Φυσικά η τελετή μεταδόθηκε ζωντανά από τα τηλεοπτικά δίκτυα και θεωρήθηκε από την κυβέρνηση ιστορικής σημασίας.
Η Γιασιαντά (Πλάτη στα ελληνικά) μεταμορφώθηκε, αλλά ίσως όχι προς το καλύτερο. Το δάσος που είχε το νησί έδωσε τη θέση του σε μια ξενοδοχειακή μονάδα 125 δωματίων, με αίθουσες συνεδριάσεων και χώρους αναψυχής. Ο πρόεδρος θα μπορεί να δέχεται τους καλεσμένους του στην ασφάλεια ενός σχετικά απομονωμένου νησιού.
Οι σχολιαστές, όπως γράφει ο Monde, απέφυγαν να αναφέρουν μια «μικρή» λεπτομέρεια: το βραχώδες νησάκι Γιασιαντά, στα Πριγκιποννήσια, στη Θάλασσα του Μαρμαρά, θα είναι κλειστό για τους κοινούς θνητούς και θα δέχεται μόνο τα σκάφη VIP επισκεπτών.
Είναι άλλο ένα από τα φαραωνικά σχέδια και έργα που ξεφυτρώνουν παντού στην ερντογανική Τουρκία, αυτή τη φορά σε ένα σημείο με ιδιαίτερο ιστορικό βάρος.
Στο ίδιο νησί έγινε πριν από 60 χρόνια η δίκη του τότε πρωθυπουργού Αντνάν Μεντερές και δύο υπουργών του. Το στρατιωτικό πραξικόπημα που έγινε στις 27 Μαΐου 1960 ανέτρεψε τον Μεντερές που καταδικάστηκε σε θάνατο ενώ, λίγους μήνες αργότερα, αυτός και οι υπουργοί απαγχονίστηκαν. Στο νησί, ένα κιτς μουσείο αφιερώνεται στον πρώην πρωθυπουργό, με τη σκηνή της εκτέλεσης να αναπαρίσταται με κούκλες.
Ο Μεντερές κυβέρνησε όλη τη δεκαετία του ’50 με φιλελεύθερο οικονομικό πρόγραμμα και ανοχή στους θρησκευόμενους. Ωστόσο, στην πορεία, η οικονομία άρχισε να εκτροχιάζεται και ο Μεντερές άρχισε να γίνεται όλο και πιο απολυταρχικός, πριν οι κοσμικοί κεμαλιστές στρατηγοί τον ανατρέψουν με πραξικόπημα.
Αυτές τις εκτελέσεις επικαλέστηκε ο Ερντογάν (ήταν μόλις επτά ετών τότε) που είπε ότι «δολοφονήθηκε ο νόμος». Ηταν μάλιστα και ένα πολιτικό τραύμα για την οικογένειά του. Ο τούρκος πρόεδρος θυμάται ότι ο πατέρας του δάκρυζε όταν αναφερόταν στα τραγικά γεγονότα με την ανατροπή του Μεντερές.
Ισως βλέπει και ο ίδιος στον εαυτό του κάτι από τον «μάρτυρα» πρωθυπουργό, το όνομα του οποίου ανασύρεται κάθε φορά που ο Ερντογάν και το κόμμα του, το AKP, δεν έχει θετικά αποτελέσματα στις δημοσκοπήσεις. Με δεδομένη την πίεση που ήδη έχει αρχίσει να αυξάνεται, εν όψει των προεδρικών εκλογών του 2023, από το κόμμα του Αλί Μπαμπατζάν και τις θετικές γνώμες για τον δήμαρχο Κωνσταντινούπολης, Εκρέμ Ιμάμογλου, ο τούρκος πρόεδρος ίσως χρειαστεί να ανακαλέσει εκ νέου τον Μεντερές.