«Στην πολιτική μια εβδομάδα είναι πολύς καιρός», έλεγε ο βρετανός πρωθυπουργός Χάρολντ Ουίλσον. Φανταστείτε πόσος καιρός είναι οι 20 εβδομάδες· τόσες μετράει ο Κυριάκος Μητσοτάκης από τη νίκη του στις 7 Ιουλίου. Και αυτό το διάστημα ήταν αρκετό για να καταγραφεί μια τρόπον τινά ιστορική αλλαγή: για πρώτη φορά ύστερα από 15 χρόνια η βασική ανησυχία των Ελλήνων δεν είναι ούτε η οικονομία, ούτε η ανεργία! Είναι το Μεταναστευτικό-Προσφυγικό. Αυτή είναι η επιτυχία αλλά και η αδυναμία του νέου Πρωθυπουργού, όπως εκτιμούν οι αναλυτές.
Η παρουσία του κ. Μητσοτάκη στο Μαξίμου, η επιτάχυνση των μεταρρυθμίσεων, το «ξεκλείδωμα» εμβληματικών επενδύσεων όπως το Ελληνικό, η εντυπωσιακή αποκλιμάκωση των επιτοκίων δανεισμού και η προσεκτική και μεθοδική εξωτερική πολιτική με κινήσεις τόσο προς τις ΗΠΑ όσο και προς τη Λαϊκή Κίνα αλλά και τη Μόσχα, δημιούργησαν ένα πλαίσιο στο οποίο όχι μόνο η οικονομία έχει βγει από την επικαιρότητα —μια δραματική αλλαγή από την εποχή που μετρούσαμε τις ημέρες σε συνεδριάσεις Eurogroup, αξιολογήσεις και προφητείες ανώνυμων ευρωπαίων αξιωματούχων—, αλλά οι πολίτες νοιώθουν, για πρώτη φορά ύστερα από πολλά χρόνια, πολύ πιο ασφαλείς.
Η οικονομία και η ανεργία δεν βρίσκονται πλέον στην κορυφή της λίστας με τα θέματα που τους προβληματίζουν, αλλά στη δεύτερη και στην τρίτη, με ποσοστά 28% και 14% αντιστοίχως.
Το 53% των Ελλήνων (από 54% τον Οκτώβριο, πάντως) λέει ότι η χώρα κινείται στη σωστή κατεύθυνση, το 41% της κοινής γνώμης πιστεύει ότι οι οικονομικές συνθήκες θα βελτιωθούν τους επόμενους μήνες και το 64% αξιολογεί θετικά τον τρόπο με τον οποίο ο Πρωθυπουργός ασκεί μέχρι τώρα τα καθήκοντά του (από 67% τον Οκτώβριο, πάντως). Σε προσωπικό επίπεδο ο κ. Μητσοτάκης εμφανίζεται πολιτικά κυρίαρχος. Είναι ο δημοφιλέστερος πολιτικός αρχηγός με ποσοστό θετικής αποδοχής 64%, ενώ ο Αλέξης Τσίπρας βρίσκεται στην τρίτη θέση με 38%. Θετική γνώμη για τον κ. Μητσοτάκη έχει το 85% των δεξιών ψηφοφόρων, το 89% των κεντροδεξιών, το 72% των κεντρώων και το 49% των κεντροαριστερών!
Αυτά είναι μερικά από τα ευρήματα της μεγάλης σφυγμομέτρησης της κοινής γνώμης που διεξήγαγε η Metron Analysis για το «Βήμα της Κυριακής».
Η θετική εικόνα που έχουν οι πολίτες για την κυβέρνηση είναι εντυπωσιακή —στο 58%— και συντριπτικά υπέρ της, ιδίως αν αναλογιστεί κανείς τι είχε συμβεί στις πρώτες 20 εβδομάδες της πρώτης κυβέρνησης Τσίπρα: ξύναμε τα αποθεματικά των νοσοκομείων και ο βασικός διαπραγματευτής ο Γιάνης Βαρουφάκης έκανε βόλτες μόνος του στη Ρίγα και ετοιμαζόμασταν για ένα δημοψήφισμα που θα οδηγούσε τη χώρα στον διχασμό και στο χείλος της καταστροφής.
Ωστόσο αυτή η αλλαγή που έχει καταγραφεί σε αυτό το διάστημα έχει ένα μελανό σημείο, σε όρους πολιτικής αλλά και σε όρους πραγματικότητας, για τον κ. Μητσοτάκη. Οπως παρατηρεί ο Στράτος Φαναράς, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Metron Analysis, στην ανάλυσή του στο «Βήμα της Κυριακής»:
Για πρώτη φορά μετά από μία δεκαπενταετία, η κοινωνική ατζέντα της χώρας αλλάζει και η οικονομική κατάσταση δεν είναι στην πρώτη θέση των αντιλαμβανόμενων προβλημάτων της. Το Μεταναστευτικό-Προσφυγικό βρίσκεται πλέον στην πρώτη θέση των αυθόρμητων αναφορών με το 33% των ερωτωμένων να το αναφέρουν ως κύριο πρόβλημα της χώρας. Μάλιστα, σε ορισμένες περιφέρειες της χώρας τα ποσοστά είναι ακόμη υψηλότερα και ειδικά στα νησιά του Β. και Ν. Αιγαίου ανέρχονται στο 45%.
Η πορεία ανόδου της ανησυχίας για το Μεταναστευτικό-Προσφυγικό είχε αρχίσει να καταγράφεται σταδιακά την άνοιξη του φετινού έτους, λίγο πριν τις εκλογές, και εκτινάχθηκε στην κυριολεξία από τον Σεπτέμβριο και μετά. Γίναμε έτσι η τρίτη χώρα σε πανευρωπαϊκό επίπεδο μετά τη Μάλτα και το Βέλγιο που οι πολίτες της ιεραρχούν το Προσφυγικό-Μεταναστευτικό στην πρώτη θέση, από εκεί που λίγους μήνες πριν, στις αρχές του χρόνου, δεν ήμασταν καν στην πρώτη δεκάδα.
Είναι εμφανές ότι η κυβέρνηση Μητσοτάκη έχει μπροστά της ένα πρόβλημα το οποίο ενδεχομένως να μην υπολόγιζε όταν έκανε τους βασικούς της σχεδιασμούς την περασμένη άνοιξη, όταν η προοπτική της εξουσίας είχε αρχίσει να φαίνεται ξεκάθαρα. Ισως και να το υποβάθμισε, αν σκεφθεί κανείς ότι το υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής καταργήθηκε και ενσωματώθηκε ως χαρτοφυλάκιο στο Προστασίας του Πολίτη, με αρμόδιο αν. υπουργό τον Γιώργο Κουμουτσάκο. Αν έχει κάποια σημασία, τα νέα έκτακτα μέτρα που παρουσιάστηκαν την περασμένη Τετάρτη ανακοινώθηκαν από τον κυβερνητικό εκπρόσωπο Στέλιο Πέτσα και τον υφυπουργό Αμυνας Αλκιβιάδη Στεφανή.
Την ίδια ώρα, η έξαρση του Μεταναστευτικού-Προσφυγικού δημιουργεί μια νέα συνθήκη και στο εσωτερικό της ΝΔ καθώς αναδεικνύει φωνές που προκαλούν αμηχανία, αν όχι ενόχληση, στο Μαξίμου. Χαρακτηριστικές οι περιπτώσεις του Κώστα Κυρανάκη (με τα μπάρμπεκιου χοιρινού), αλλά και του Κωνσταντίνου Μπογδάνου που, υιοθετώντας ατζέντα Βελόπουλου, πρότεινε την Παρασκευή οι πρόσφυγες να πάνε σε ξερονήσια! Και μιλάμε για βουλευτές που εκλέγονται στην πρωτεύουσα, μακριά από το πρόβλημα, και όχι στις περιοχές που «πλήττονται» από τις αυξημένες μεταναστευτικές ροές ή το πρόγραμμα μετεγκατάστασης προσφύγων στην ηπειρωτική χώρα.
Δεν θα πρέπει εξάλλου να θεωρείται τυχαίο ότι, σύμφωνα με τα στοιχεία της Metron Analysis, το Μεταναστευτικό-Προσφυγικό αναγνωρίζεται ως σημαντικότερο πρόβλημα της χώρας από το 49% των ψηφοφόρων της ΝΔ και μόλις από το 19% του ΣΥΡΙΖΑ (το 36% του ΚΙΝΑΛ, το 17% του ΚΚΕ, το 34% του ΜέΡΑ25).
Προς το παρόν πάντως, η αλλαγή αυτή στην ατζέντα των κοινωνικών ιεραρχήσεων δεν φαίνεται να έχει άμεσες επιπτώσεις για την κυβέρνηση, καθώς δεν φαίνεται να επηρεάζει το γενικό κλίμα αισιοδοξίας στο οποίο βρίσκεται η χώρα. Πολιτικά, το κομβικό σημείο θα είναι το τέλος του 2019: εκεί τελειώνει η λεγόμενη «περίοδος χάριτος» για μια κυβέρνηση και μέχρι τότε θα έχουμε μάθει ποιοι είναι οι «τυχεροί» που θα ωφεληθούν από το κοινωνικό μέρισμα που θα μοιραστεί από το υπερπλεόνασμα.
Ως τότε απομένουν κάποιες κρίσιμες εβδομάδες. Αλλά να μην ξαναλέμε αυτά που έχει πει ο Ουίλσον…