Σε πανηγυρικούς τόνους ανακοινώνει η κυβέρνηση την επισφράγιση της συμφωνίας των ΕΛΠΕ με την κρατική Εταιρεία Πετρελαίου του Ιράν, για τις πρώτες παραδόσεις ιρανικού αργού μετά την άρση του εμπάργκο.
Αλλά αυτό είναι γνωστό. Το καινούργιο στοιχείο αφορά την παρουσία στην Τεχεράνη των μεγαλύτερων παικτών της ελληνικής αγοράς φυσικού αερίου, δηλαδή της ΔΕΠΑ και της M&M Gas, της μικτής εταιρείας των ανταγωνιστικών της ομίλων, Μυτιληναίου και Βαρδινογιάννη.
Τυχαίο; Καθόλου, πόσο μάλλον όταν το Ιράν διαθέτει τα δεύτερα μεγαλύτερα διαπιστωμένα αποθέματα φυσικού αερίου στον κόσμο, μετά τη Ρωσία.
Τι γυρεύουν, λοιπόν, ΔΕΠΑ και M&M Gas στη Τεχεράνη; Δεν πρόκειται για υπογραφή κάποιας συμφωνίας, όπως στη περίπτωση των ΕΛΠΕ, άλλωστε οι εξαγωγές του ιρανικού φυσικού αερίου θα αργήσουν να ξεκινήσουν. Υπολογίζεται ότι αυτό θα απαιτήσει ένα διάστημα 3-5 ετών, καθώς απαιτούνται επενδύσεις στις σημερινές απαρχαιωμένες υποδομές (τερματικοί σταθμοί, αγωγοί, κλπ), που σημαίνει ότι οι πρώτες εξαγωγές δεν θα πρέπει να αναμένονται πριν από το 2020.
Επομένως; Απλά τόσο το κρατικό μονοπώλιο, όσο και ο βασικός ιδιώτης ανταγωνιστής του, «βλέπουν μακριά», βάζουν τις βάσεις για μελλοντικές συνεργασίες, και θεωρούν πως το πρωθυπουργικό ταξίδι αποτελεί μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για τον σκοπό αυτό.
Αλλωστε, τα πρώτα ντιλς μεταξύ δυτικών εταιρειών και του κρατικού ιρανικού μονοπωλίου «κλείνονται» προκαταβολικά. Σε μία στιγμή που η ελληνική αγορά ανοίγει, που εντός του 2016 ξεκινά η έναρξη κατασκευής τόσο του ελληνικού τμήματος του αγωγού TAP, όσο και του διασυνδετηρίου αγωγού IGB, που σχεδιάζεται η δημιουργία σταθμού LNG στην περιοχή της Αλεξανδρούπολης με δεδηλωμένο το αμερικανικό ενδιαφέρον, οι προοπτικές είναι τεράστιες.
Εκτός από αζέρικο, μέσω του TAP και του IGB, τα επόμενα χρόνια θα ρέει προς Ευρώπη τουρκμένικο, ιρακινό και φυσικά ιρανικό αέριο. Η διάθεση ιρανικού αερίου στην Ευρώπη «καίει» την Τεχεράνη. «Εχουμε θέσει ως στόχο γύρω στο 2019 να ξεκινήσουμε τις αποστολές υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) στην Ευρώπη», δήλωσε πρόσφατα ο Αλιρέζα Καμέλι, διευθύνων σύμβουλος της Εθνικής Εταιρείας Εξαγωγών Ιρανικού Φυσικού Αερίου.
Η ιρανική ενεργειακή αγορά ανοίγει προς κάθε κατεύθυνση και όποιοι δυτικοί μάνατζερ σέβονται τον εαυτό τους, δεν θα μπορούσαν να απουσιάζουν από ένα πρωθυπουργικό ταξίδι στην Τεχεράνη.
Τα γνωστά αλλά και θολά σημεία της συμφωνίας ΕΛΠΕ-NIOC
Προς το παρόν βέβαια, στο ενεργειακό κάδρο των ελληνο-ιρανικών σχέσεων κυριαρχεί η συμφωνία ΕΛΠΕ-NIOC. Με βάση τα έχουν γίνει γνωστά τις προηγούμενες εβδομάδες:
- Το 20%-30% των αναγκών των ΕΛΠΕ θα καλύπτεται στο εξής με ιρανικό αργό.
- Η αποπληρωμή της παλαιότερης οφειλής των ΕΛΠΕ ύψους περί τα 600 εκατ. ευρώ θα γίνει εντός τετραετίας μέχρι και το 2019.
- Το 50% της οφειλής αυτής, δηλαδή τα 300 εκατ. ευρώ, θα εξοφληθούν μέσω της διάθεσης τελικών διυλισμένων προϊόντων προς τη NIOC. Δεν είναι ακόμη σαφές αν αυτό θα γίνει με απευθείας πώληση προιόντων προς τη NIOC ή με τη μεσολάβηση traders, με τους οποίους και θα συμπράξουν για το σκοπό αυτό τα ΕΛΠΕ.
- Το 10% της οφειλής, ύψους 60 εκατ. ευρώ, θα γίνει μέσω της ανάληψης από την Ασπροφός, θυγατρική των ΕΛΠΕ, έργων engineering στο Ιράν. Τέτοια έργα θα μπορούσαν να αφορούν αναβάθμιση δυιλιστηρίων και άλλων ενεργειακών εγκαταστάσεων.
Υπάρχουν ωστόσο και μια σειρά από σημεία που μένει να διευκρινιστούν σήμερα κατά τις επαφές του διευθύνοντος συμβούλου των ΕΛΠΕ Γρηγόρη Στεργιούλη με τον ομολόγό του της NIOC. Αυτά αφορούν :
- Το χρόνο έναρξης των πρώτων παραδόσεων ιρανικού αργού. Εχει ακουστεί ότι ακριβώς επειδή οι Ιρανοί έχουν πληθώρα τάνκερ φορτωμένα με αργό, οι παραδόσεις θα μπορούσαν να ξεκινήσουν ακόμη και άμεσα. Δεν είναι σαφές αν διαδικαστικά αυτό σημαίνει και εντός Φεβρουαρίου.
- Το ύψος και τον αριθμό των δόσεων με τις οποίες τα ΕΛΠΕ θα εξοφλήσουν το χρέος τους. Λέγεται ότι η πρώτη δόση θα είναι της τάξης των 100 εκατ. ευρώ.
- Πόση θα είναι η διάρκεια των πιστώσεων για τις παραδόσεις του αργού. Εχει ακουστεί πως θα είναι άνω των 30 ημερών.
- Το αν οι Ιρανοί θα δεχτούν οι εγγυητικές επιστολές να εκδοθούν από ελληνικές τράπεζες ή όχι.
- Τι είδους διυλισμένα προϊόντα θα διανέμουν τα ΕΛΠΕ στη NIOC. Ντίζελ, βενζίνες ή και τα δύο.
Θα τεθεί και πάλι θέμα εξαγοράς των ΕΛΠΕ;
Εκείνο πάντως που απασχολεί την ελληνική πλευρά είναι το αν κατά τις σημερινές επαφές με τους Ιρανούς, οι τελευταίοι θα επαναλάβουν και πάλι το ενδιαφέρον για την εξαγορά μετοχικού ποσοστού των ΕΛΠΕ. Δεν έχουν περάσει παρά μερικές εβδομάδες από τότε που ο αναπληρωτής υπουργός Αμιρ Χοσείν Ζαμανίνια μιλώντας στο Κρατικό Πρακτορείο Ειδήσεων της χώρας, είχε δηλώσει πως οι Ιρανοί είναι πρόθυμοι να εξαγοράσουν τα ΕΛΠΕ.
Τότε, πηγές των Ελληνικών Πετρελαίων είχαν υποστηρίξει πως δεν έγινε καμία σχετική νύξη κατά την πρόσφατη επίσκεψη Ζαμανίνια στην Αθήνα. Στο ίδιο μήκος κύματος, ο Πάνος Σκουρλέτης που συμμετέχει στην πρωθυπουργική αποστολή είχε κάνει σαφές ότι το Δημόσιο όχι μόνο δεν ενδιαφέρεται να μειώσει το ποσοστό του στα ΕΛΠΕ (35%) αλλά θα έβλεπε θετικά και την προοπτική να το ενισχύσει. Αντίστοιχα, και η Paneuropean Oil του ομίλου Λάτση που ελέγχει το πλειοψηφικό πακέτο των ΕΛΠΕ (42,6%) είχε διαψεύσει ότι προτίθεται να αποχωρήσει από τη μετοχική σύνθεση των ΕΛΠΕ.
Επομένως; Επομένως, είτε οι Ιρανοί θέλουν να αγοράσουν κάτι που εμείς… δεν πουλάμε, είτε η ελληνική πλευρά δεν λέει όλη την αλήθεια. Και επειδή μια κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, λίγο δύσκολα θα αποφάσιζε να πουλήσει το ποσοστό του Δημοσίου, οι υποψίες, που φυσικά δεν μπορούν να επιβεβαιωθούν, εδώ και καιρό στρέφονται στην Paneuropean Oil του ομίλου Λάτση.