Οι ηγεσίες των σκανδιναβικών χωρών δεσμεύτηκαν να αξιολογήσουν τα νέα στοιχεία που προέκυψαν από ντοκιμαντέρ το οποίο θέτει σε αμφισβήτηση τα στοιχεία της επίσημης έρευνας για το ναυάγιο του οχηματαγωγού «Estonia» το 1994, κατά το οποίο έχασαν τη ζωή τους 852 άνθρωποι.
Πρόκειται για τη χειρότερη ναυτική τραγωδία της ειρηνικής περιόδου στην Ευρώπη.
Το «Estonia» βυθίστηκε εν μέσω καταιγίδας στις 28 Σεπτεμβρίου 1994, ενώ έπλεε από το Ταλίν της Εσθονίας προς τη Στοκχόλμη. Μόνο 137 από τους 989 επιβάτες και μέλη πληρώματος επέζησαν από την τραγωδία, που στοίχισε τη ζωή σε 501 Σουηδούς, 285 Εσθονούς και πολίτες άλλων 15 χωρών.
Οι επιζήσαντες και συγγενείς των θυμάτων αγωνίζονται εδώ και περισσότερα από 20 χρόνια για μία πιο ενδελεχή έρευνα. Τώρα τα πορίσματα του ντοκιμαντέρ τούς επιτρέπουν να αισθάνονται δικαιωμένοι: «Πιστεύω ότι η αλήθεια είναι τελείως διαφορετική από αυτό που έχει ειπωθεί μέχρι σήμερα», δήλωσε στο ντοκιμαντέρ ο Καρλ Ερικ Ράινταμ, ένας από τους λίγους που διασώθηκαν από την τραγική εκείνη νύχτα.
Ελάττωμα στον καταπέλτη ή κάτι άλλο;
Διεθνής έρευνα το 1997 είχε αποδώσει την τραγωδία σε ελαττωματική λειτουργία του συστήματος κλειδώματος του καταπέλτη του πλοίου. Εξαιτίας αυτής, εισχώρησε το νερό στον χώρο του γκαράζ, με αποτέλεσμα να βυθιστεί το πλοίο.
Οι δημιουργοί του ντοκιμαντέρ, το οποίο διατέθηκε διαδικτυακά χθες Δευτέρα κατά την επέτειο της τραγωδίας, δηλώνουν ότι ανακάλυψαν μία οπή διαμέτρου τεσσάρων μέτρων στο κύτος του πλοίου, η οποία δεν είχε εντοπιστεί μέχρι σήμερα.
Ειδικοί δήλωσαν στο ντοκιμαντέρ ότι μόνο ένα ισχυρό σοκ, προερχόμενο από το εξωτερικό του πλοίου, θα μπορούσε να προκαλέσει την οπή, εγείροντας πλήθος ερωτημάτων σχετικά με αυτό που πραγματικά συνέβη εκείνη τη νύχτα.
Πολλοί από τους επιζήσαντες δηλώνουν ότι άκουσαν μια ισχυρή έκρηξη, ενώ ο Ράινταμ έχει δηλώσει ότι είδε ένα μεγάλο λευκό αντικείμενο μέσα στο νερό, δίπλα στο οχηματαγωγό. Το στοιχείο αυτό δεν είχε ληφθεί υπ’ όψιν στο παρελθόν, σύμφωνα με τους ειδικούς που ρωτήθηκαν.
Πλήθος εικασιών για τα αίτια του ναυαγίου κυκλοφορούν εδώ και χρόνια, από την πιθανότητα έκρηξης εντός του πλοίου, μέχρι τη σύγκρουση με άγνωστης ταυτότητας υποβρύχιο.
Οι θεωρίες συνωμοσίας στηρίζονται στους δυνατούς κρότους που πολλοί από τους επιζήσαντες άκουσαν μισή ή μία ώρα πριν από τη βύθιση του πλοίου και στο γεγονός ότι το πλοίο βυθίστηκε μέσα σε μόλις μισή ώρα. Οι ειδικοί επισήμαναν ότι ένα τέτοιο πλοίο θα έπρεπε να παραμείνει στην επιφάνεια ακόμα και αναποδογυρισμένο.
Απροθυμία και αδιαφάνεια
Και όμως, μέχρι σήμερα οι εμπλεκόμενες χώρες είχαν εμφανιστεί εξαιρετικά απρόθυμες για την επανεξέταση των αιτιών της καταστροφής.
Οι σουηδικές Αρχές ήταν αντίθετες με την ανέλκυση του πλοίου, το οποίο βρίσκεται σε βάθος 85 μέτρων, και έχουν απαγορεύσει οποιαδήποτε εξερεύνηση του ναυαγίου.
Για τον λόγο αυτό, ο δημιουργός του ντοκιμαντέρ, ο συγγραφέας και δημοσιογράφος Χένρικ Εβερσον, και ένα μέλος του πληρώματος συνελήφθησαν μετά την εξερεύνηση του τόπου του ναυαγίου και απειλούνται με ποινή φυλάκισης δύο ετών στη Σουηδία για παραβίαση του ταφικού χαρακτήρα του ναυαγίου, όπου έχουν παραμείνει παγιδευμένα τα λείψανα εκατοντάδων θυμάτων.
Από την πλευρά τους, οι εκπρόσωποι των οικογενειών των θυμάτων ζητούσαν με επιμονή τη διεξαγωγή νέας έρευνας για τα αίτια του ναυαγίου. Μέχρι σήμερα οι κυβερνήσεις της Εσθονίας, της Σουηδίας και της Φινλανδίας είχαν αγνοήσει τα αιτήματα, προκαλώντας τη διατύπωση κατηγοριών εναντίον τους για αδιαφάνεια.
Το 1995, με σύμβαση ανάμεσα στη Σουηδία, τη Φινλανδία, την Εσθονία, τη Λετονία, την Πολωνία, τη Δανία, τη Ρωσία και τη Βρετανία, ο τόπος του ναυαγίου κηρύχθηκε ταφικός, γεγονός που συνοδεύτηκε από την απαγόρευση προσέγγισης για κάθε πολίτη των χωρών αυτών.
Μετά τις αποκαλύψεις του νέου ντοκιμαντέρ, οι κυβερνήσεις της Εσθονίας, της Σουηδίας και της Φινλανδίας άλλαξαν στάση. Την περασμένη εβδομάδα, ο πρωθυπουργός της Εσθονίας Γιούρι Ράτας και ο υπουργός Εξωτερικών Ούρμας Ραϊνσάλου επισκέφθηκαν το Ελσίνκι και τη Στοκχόλμη για να συζητήσουν το ζήτημα με τους ομολόγους τους.
Χθες Δευτέρα, κατά την 26η επέτειο του ναυαγίου, ο Ράτας και ο Ραϊνσάλου έδωσαν συνέντευξη Τύπου στο Ταλίν, ανακοινώνοντας τη διενέργεια «νέας τεχνικής έρευνας», η οποία θα πρέπει να περιλαμβάνει υποβρύχιες εξερευνήσεις. Οι κυβερνήσεις της Φινλανδίας και της Σουηδίας «έχουν ενημερωθεί σχετικά», διευκρίνισαν.