Πόσους ανθρώπους μπορεί να μολύνει ο καθένας σε μία επιδημία; Ο αριθμός R0 (ρο μηδέν) δίνει ακριβώς αυτήν την εικόνα. Πρόκειται για τον αριθμό των δευτερογενών λοιμώξεων που δημιουργεί κάθε νέα λοίμωξη.
Πρακτικά, είναι ο αριθμός των ατόμων που θα νοσήσουν κατόπιν επαφής τους με ένα νέο κρούσμα. Ο μέσος όρος στην Κίνα του R0 για τον κορονοϊό είναι 2,7, βέβαια αυτός ο αριθμός μεταβάλλεται ανάλογα με τη λήψη και την τήρηση των μέτρων κοινωνικής απόστασης.
Το επιθυμητό σε μία πανδημία είναι ο R0 να είναι ίσος με 1. Αυτό θα σήμαινε ότι το κάθε άτομο που έχει τη νόσο, μπορεί να μολύνει ακόμη ένα.
Ωστόσο, τα νέα για την Ελλάδα σε αυτή τη φάση και στη συγκεκριμένη ημερομηνία είναι «εκπληκτικά», αφού καταφέραμε να έχουμε R0 κάτω από 1, όπως είπε την Τρίτη ο Σωτήρης Τσιόδρας.
Ο λοιμωξιολόγος εξήγησε πως η τιμή του Ro θα ήταν 2, δηλαδή ένας πολίτης θα τον μετέδιδε σε τουλάχιστον δύο ακόμη ανθρώπους, αν η χώρα δεν λάμβανε τα μέτρα περιορισμού.
Στο σημείο αυτό ανέφερε πώς παρατηρείται σταδιακή μείωση κρουσμάτων που νοσηλεύονται και καταγράφονται στη χώρα μας. Το ζητούμενο, όπως είπε ο λοιμωξιολόγος υπήρξε «η χρυσή ισορροπία καταγραφής ενός αριθμού λοιμώξεων που θα μπορούσε να διαχειριστεί το σύστημα Υγείας. Εμείς δεν είδαμε τέτοια απότομη κορυφή. Το R0 μένει κάτω από το 1, αυτό σημαίνει π;vς η νόσος φθίνει και τελικά χάνεται», είπε.
Ο κ. Τσιόδρας υπήρξε ωστόσο ιδιαίτερα προσεκτικός, τονίζοντας πως δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα πως αυτή τη τάση θα διατηρηθεί. «Ελπίζουμε στη διατήρηση αυτών των μεγεθών, δεν μπορούμε να κάνουμε κάποια πρόβλεψη» είπε χαρακτηριστικά.
Μάλιστα, είναι ένα από τα σημαντικά δεδομένα που αξιολογούνται για την άρση των περιοριστικών μέτρων. Για έναν ιό με τόσο υψηλή μεταδοτικότητα βέβαια, για να αρθούν τα μέτρα το R0 θα πρέπει να πέσει ακόμη περισσότερο. Πριν από περίπου 15 μέρες ο αριθμός αυτός στην Ελλάδα υπολογιζόταν μεταξύ 2 με 3.
Σύμφωνα με τον πρύτανη του ΕΚΠΑ Θάνο Δημόπουλο, οι ερευνητές αξιολόγησαν διαφορετικά σενάρια μεταβάλλοντας διάφορες μεταβλητές ώστε να διαπιστώσουν τη θεωρητική αποτελεσματικότητα των μέτρων απομόνωσης κρουσμάτων και στενών επαφών τους.
Στο σενάριο με 5 αρχικά κρούσματα, αριθμό Ro=1.5 και 0% μετάδοση πριν την εμφάνιση συμπτωμάτων, η επιδημία μπορούσε να ελεγχθεί ακόμα και με μικρό βαθμό ιχνηλασιμότητας των επαφών των κρουσμάτων.
Ωστόσο, η πιθανότητα ελέγχου της επιδημίας μειωνόταν καθώς αυξανόταν ο αριθμός των αρχικών κρουσμάτων, ο αριθμός δευτερογενών λοιμώξεων (Ro) και το ποσοστό μετάδοσης πριν την εμφάνιση συμπτωμάτων.
Στα περισσότερα σενάρια με αριθμό Ro = 1.5, ο έλεγχος της επιδημίας ήταν εφικτός με ιχνηλάτηση ακόμα και λιγότερο από το 50% των επαφών. Ωστόσο το ποσοστό αυτό αυξήθηκε σε πάνω από 70% για τα σενάρια με αριθμό Ro=2.5 και πάνω από 90% για αριθμό Ro=3.5. Εάν στα τελευταία σενάρια αυξανόταν ο αριθμός των αρχικών κρουσμάτων σε 40 ή περισσότερο και το ποσοστό της μετάδοσης πριν την εμφάνιση συμπτωμάτων, ο έλεγχος της επιδημίας ήταν ανέφικτος. Εννοείται ότι η καθυστέρηση από την έναρξη των συμπτωμάτων μέχρι την απομόνωση μειώνει επίσης την πιθανότητα ελέγχου της επιδημίας.
Γι’ αυτό ακριβώς έχει μεγάλη σημασία η απομόνωση των πρώτων κρουσμάτων στη χώρα μας και η ενδελεχής ιχνηλάτηση των επαφών τους ώστε να διατηρήσουμε τον αριθμό των κρουσμάτων σε χαμηλά επίπεδα.