Οι επιστήμονες έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι στην Γη έχουν συμβεί πέντε μεγάλες μαζικές εξαφανίσεις ειδών στον πλανήτη. Η πρώτη εξ αυτών οριοθετείται στο τέλος της Ορδοβίκιας Περιόδου πριν από περίπου 450 εκατ. έτη. Την περίοδο αυτή στην επιφάνεια του πλανήτη υπήρχε μια υπερήπειρος, η Παγγαία και το μεγαλύτερο μέρος των σύνθετων μορφών ζωής βρίσκονταν ακόμη στην θάλασσα. Έχει διαπιστωθεί ότι εξαφανίστηκε περίπου το 85% της ζωής σε αυτό το γεγονός. Πριν από λίγο καιρό παρουσιάστηκε μια μελέτη η οποία ανέφερε ότι η συγκεκριμένη εξαφάνιση ειδών οφειλόταν στην δραστική μείωση των επιπέδων του οξυγόνου στους ωκεανούς η οποία διήρκεσε για περίπου τρία εκατ. έτη.
Όπως αναφέρει σε δημοσίευμα του ο Independent η επιστημονική κοινότητα εκτιμούσε μέχρι σήμερα ότι την επίμαχη περίοδο υπήρχε μια εποχή παγετώνων το τέλος της οποίας προκάλεσε αύξηση της στάθμης της θάλασσας γεγονός που με την σειρά του είχε ως αποτέλεσμα να μειωθεί το οξυγόνο στο νερό προκαλώντας τελικά ασφυξία στα θαλάσσια είδη.
Όμως επιστήμονες από την Γεωλογική Υπηρεσία του Καναδά και το βρετανικό Πανεπιστήμιο Hull παρουσιάζουν μια διαφορετική εκδοχή. Όπως αναφέρουν στην επιθεώρηση «Geology» αυτό που προκάλεσε την μαζική εξόντωση δεν ήταν το τέλος της εποχής των παγετώνων αλλά έντονες ηφαιστειακές εκρήξεις οι οποίες απελευθέρωσαν γιγαντιαίες ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα οι οποίες προκάλεσαν την αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη. Αυτή η εξέλιξη προκάλεσε σύμφωνα με τους ερευνητές την μείωση των επιπέδων του οξυγόνου στους ωκεανούς και την μαζική εξαφάνιση των ειδών που ζούσαν εκεί.
Η πιο γνωστή μαζική εξαφάνιση ειδών είναι αυτή που συνέβη στο τέλος της Κρητιδικής Περιόδου και την Αρχή του Παλαιογενούς Περιόδου πριν από περίπου 66 εκατ. έτη. Ένας τεράστιος αστεροειδής έπεσε στην περιοχή που βρίσκεται σήμερα η χερσόνησος του Γιουκατάν στο Μεξικό και οι επιπτώσεις της σύγκρουσης είχαν ως αποτέλεσμα την εξαφάνιση μεγάλου μέρος της ζωής στην Γη συμπεριλαμβανομένων των δεινοσαύρων. Αυτή η εξέλιξη οδήγησε στην κυριαρχία των θηλαστικών στον πλανήτη και άνοιξε τον δρόμο για την εμφάνιση του ανθρώπου.