Η πρόταση δεν είναι ακριβώς καινούργια. Εδώ και καιρό τα μοντέλα των ασφαλιστικών συστημάτων φλερτάρουν με τα ανώτατα όρια συνταξιοδότησης και τα δημογραφικά χαρακτηριστικά των ασφαλισμένων – κυνικό μεν, αλλά όσο πιο πολύ ζούμε, ή αργούμε να πεθάνουμε, τόσο περισσότερη σύνταξη πρέπει να πάρουμε και έτσι τα ταμεία ζορίζονται. Αλλά μια πρόταση για σύνταξη στα 70 όταν διατυπώνεται στη Γερμανία, λίγο πριν από την εργατική Πρωτομαγιά και φέρει τη σφραγίδα του κυβερνώντος CDU της Ανγκελα Μέρκελ, δεν μπορεί παρά να προκαλεί αίσθηση.
Η αρχή έγινε ύστερα από μια ριζοσπαστική, όπως τη χαρακτηρίζει στην ανταπόκρισή της η Deutsche Welle, πρόταση της νεολαίας (JU) των Χριστιανοδημοκρατών: το όριο ηλικίας συνταξιοδότησης θα πρέπει να αυξηθεί από τα 67 στα 70 χρόνια, σταδιακά και μέχρι το 2100, υποστηρίζουν οι νεολαίοι του κόμματος της Μέρκελ.
«Αν θέλουμε να αποτρέψουμε τη μείωση των συντάξεων, ώστε όσο το δυνατόν περισσότεροι άνθρωποι να μπορούν να ζουν αξιοπρεπώς στην τρίτη ηλικία, θα πρέπει να συνδέσουμε το όριο συνταξιοδότησης με το προσδόκιμο ζωής» δήλωσε ο πρόεδρος της χριστιανοδημοκρατικής νεολαίας Πάουλ Τσιέμιακ στην εφημερίδα Rheinische Post. Ο ίδιος εκτίμησε μάλιστα ότι πρόκειται για μία ιδιαίτερα μετριοπαθή πρόταση: «Οι γεννηθέντες το 1985, στους οποίους ανήκω και εγώ, θα έβγαιναν στη σύνταξη σε ηλικία 67,5 ετών. Το όριο των 70 ετών θα καθιερωνόταν μόλις το έτος 2100», καθησύχασε το ακροατήριό του ο Τσιέμιακ.
Αλλά αυτό δεν αρκούσε. Το συγκυβερνών SPD αντέδρασε, όπως και τα συνδικάτα. Δεν είναι εύκολες τέτοιες κουβέντες, ακόμα και στη Γερμανία του Σόιμπλε, που όπως είναι αναμενόμενο σπεύδει να υιοθετήσει τέτοιου είδους μεταρρυθμίσεις.
Σήμερα οι ασφαλισμένοι στον πυλώνα της υποχρεωτικής ασφάλισης στη Γερμανία συνταξιοδοτούνται στα 65 έτη, εφόσον είναι γεννημένοι πριν από το 1946. Για τις επόμενες γενιές το όριο ηλικίας αυξάνεται σταδιακά και φτάνει τα 67 έτη για όσους έχουν γεννηθεί το 1964, και βεβαίως για τους νεότερους. Ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε προτείνει λοιπόν την αύξηση του ορίου ηλικίας και την προσαρμογή του στη συνολική διάρκεια του εργασιακού βίου και στο προσδόκιμο ζωής. «Πρέπει να προσαρμοστούμε στις δημογραφικές εξελίξεις», εξηγεί. Και αυτή η πρόταση απηχεί και τις σκέψεις στον ΟΟΣΑ που έχει απευθύνει προειδοποίηση στη Γερμανία ότι θα πρέπει να αυξήσει το όριο ηλικίας, γιατί σε διαφορετική περίπτωση οι δαπάνες για το συνταξιοδοτικό σύστημα θα εκτιναχθούν κατά 2,5 μονάδες του ΑΕΠ.
Οι προτάσεις από την πλευρά του CDU προκάλεσαν την αντίδραση των συγκυβερνώντων Σοσιαλδημοκρατών (SPD), αλλά και του Συνδέσμου Γερμανικών Συνδικάτων (DGB). «Απαιτείται ρεαλισμός σε αυτό το ζήτημα» προειδοποίησε η αντιπρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του SPD Καρόλα Ράιμαν, υπενθυμίζοντας ότι δεν μπορούν όλοι να εργάζονται ακμαίοι μέχρι αυτήν την ηλικία. Από την πλευρά της, η Ανελί Μπούντενμπαχ, στέλεχος του DGB, δήλωσε: «Πρέπει όλοι να ζουν αξιοπρεπώς. Αυτό σημαίνει καλύτερες συντάξεις για τους ηλικιωμένους, αλλά και αξιόπιστες παροχές για τους νεότερους. Η αύξηση του ορίου ηλικίας δεν ειναι τίποτε άλλο από μία έμμεση μείωση σύνταξης». Σύμφωνα μάλιστα με την Μπούντενμπαχ, η αύξηση του ορίου ηλικίας θα επιφέρει και ένα πρόσθετο πρόβλημα: «Είναι βέβαιο ότι θα αυξηθεί ο αριθμός εκείνων που υφίστανται μείωση, προκειμένου να περάσουν σε καθεστώς πρόωρης συνταξιοδότησης. Και αυτό γιατί απλούστατα δεν θα μπορούν όλοι να παραμείνουν υγιείς και να απασχολούνται σε θέσεις εργασίας με πλήρη συνταξιοδοτική κάλυψη μέχρι τα 70».
Προ ημερών πάντως, οι γερμανοί συνταξιούχοι άκουσαν ιδιαίτερα ευχάριστα νέα, καθώς η γερμανική κυβέρνηση εξήγγειλε τη μεγαλύτερη αύξηση συντάξεων τα τελευταία 23 χρόνια: στη δυτική Γερμανία οι συντάξεις αυξάνονται από την 1η Ιουλίου κατά 4,25%, ενώ στα ανατολικά κρατίδια της Γερμανίας η αύξηση φτάνει το 5,95%. Η υπουργός Εργασίας Αντρέα Νάλες, που ανήκει στο σοσιαλδημοκρατικό κόμμα, δηλώνει ότι και οι συνταξιούχοι επωφελούνται από την καλή εικόνα που εμφανίζει η αγορά εργασίας, την οικονομική ανάπτυξη, αλλά και τις μισθολογικές αυξήσεις, σε συνδυασμό μάλιστα με την καθιέρωση ελάχιστου ωρομισθίου. «Η σύνταξη βάσει εισφορών του εργασιακού βίου παραμένει κεντρικός πυλώνας του ασφαλιστικού μας συστήματος» διαβεβαιώνει η Αντρέα Νάλες.
Το συνταξιοδοτικό στην προεκλογικό αγώνα
Πάντως ο Κοινωνικός Σύνδεσμος Γερμανίας (SoVD), οργάνωση που προασπίζεται τα κοινωνικά δικαιώματα των συνταξιούχων, προειδοποιεί ότι το χαρμόσυνο μήνυμα των αυξήσεων δεν αλλάζει την ουσία του προβλήματος: πολλοί μελλοντικοί συνταξιούχοι απειλούνται από την αποκαλούμενη «φτώχεια της τρίτης ηλικίας». Ήδη, τονίζει ο πρόεδρος της οργάνωσης Άντολφ Μπάουερ, 536.000 συνταξιούχοι ζουν με κοινωνικά επιδόματα. Και ενώ σήμερα η μέση σύνταξη είναι μόλις το 47% του μέσου εισοδήματος για τη διάρκεια του εργασιακού βίου, μέχρι το 2030 το ποσοστό αυτό θα έχει μειωθεί στο 43%, με βάση σχετική απόφαση του συνασπισμού σοσιαλδημοκρατών-πρασίνων από το 2004. Σε κάθε περίπτωση, το συνταξιοδοτικό σύστημα αναμένεται να αποτελέσει κεντρικό θέμα του προεκλογικού αγώνα για τις εκλογές του 2017. Ο πρόεδρος του συνδικάτου IG Metall Χέριμπερτ Καρχ καλεί από τώρα την κυβέρνηση να παρέμβει. Όπως επισημαίνει «οι νέοι εργαζόμενοι γίνονται οι πτωχοί του συνταξιοδοτικού μας συστήματος. Μόλις το 35% των νέων μεταξύ 17 και 27 ετών αποταμιεύει για τη σύνταξή του. Οι περισσότεροι δεν το κάνουν, είτε γιατί δεν διαθέτουν την οικονομική δυνατότητα, είτε γιατί δεν έχουν εμπιστοσύνη στα σημερινά μοντέλα επικουρικής ασφάλισης με κρατική υποστήριξη».