Στην αρχαία πόλη-λιμάνι της Καισάρειας, που βρίσκεται ανάμεσα στο Τελ Αβίβ και τη Χάιφα, έγινε η -εξαιρετικά μεγάλου ενδιαφέροντος- ανακάλυψη μίας μεγάλης επιγραφής στην αρχαία ελληνική γλώσσα.
Δυστυχώς, μέρος της έχει καταστραφεί λόγω της κατασκευής ενός βυζαντινού κτίσματος από πάνω του, όμως τώρα βρίσκεται υπό τη μελέτη του επιγραφολόγου Δρ. Λία Ντι Σένι από το Ινστιτούτο Αρχαιολογίας του Εβραϊκού Πανεπιστημίου.
Ο Δρ. Πίτερ Γκέντελμαν, διευθυντής της ανασκαφής από την Αρχή Ισραηλινών Αρχαιοτήτων, χαιρέτισε το εύρημα που βρέθηκε στο εθνικό αρχαιολογικό πάρκο της Καισάρειας, ως «εξαιρετικής σημασίας». «Δυστυχώς, η επιγραφή έχει υποστεί μεγάλη ζημιά (από την κατασκευή που έγινε επάνω της)», ανέφερε ο Γκέντελμαν. Παρόλο που η ομάδα αρχαιολόγων περιμένει ακόμη την πραγματογνωμοσύνη του Σένι για την αποκρυπτογράφηση του αρχαίου ελληνικού κειμένου, ο Γκέντελμαν ανέφερε ότι υπάρχουν αρκετά ορατά γράμματα και, απ’ ό,τι φαίνεται, είναι μία πολύ μεγάλη και σύνθετη επιγραφή.
Από την πλευρά του ο Δρ. Σένι δηλώνει: «Είναι πολύ δύσκολο να διαβάσουμε την επιγραφή, εξαιτίας του γεγονότος ότι πολλά από τα γράμματα λείπουν και αρκετά από αυτά που υπάρχουν δεν είναι ευδιάκριτα».
Ταυτόχρονα με την ελληνική επιγραφή, ανακαλύφθηκε και ένα σπάνιο πολύχρωμο ψηφιδωτό, το οποίο χρονολογείται από τον 2ο ή 3ο αιώνα. Είναι ένα από τα λίγα σωζόμενα δείγματα ψηφιδωτών από τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο στο Ισραήλ και η χειροτεχνία του συγκρίνεται από τους αρχαιολόγους με την τεχνική που συναντάται στην Αντιόχεια. Το ψηφιδωτό χρονολογείται από την εποχή που η περιοχή αποτελούσε το διοικητικό κέντρο της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας στην επαρχία της Ιουδαίας. Κατά τη διάρκεια των ανασκαφών στην πολυεπίπεδη παράκτια πόλη, οι αρχαιολόγοι έχουν φέρει στο φως άφθονα στοιχεία από τις περιόδους της Ηρωδιανής Δυναστείας και των Σταυροφόρων.
«Αυτή η περίοδος δεν συναντάται συχνά στο Ισραήλ», ανέφερε ο Γκέντελμαν στους The Times of Israel την Πέμπτη. Κατά τη διάρκεια των εργασιών για την επέκταση του Εθνικού Πάρκου της Καισάρειας, το ψηφιδωτό ανακαλύφθηκε κάτω από ένα πολυτελές εμπορικό κτίσμα της βυζαντινής περιόδου. Σύμφωνα με τους αρχαιολόγους και διευθυντές της ανασκαφής, το ψηφιδωτό προηγήθηκε του εμπορικού κτίσματος κατά περίπου 300 χρόνια και υπήρξε κάποτε τμήμα ενός ακόμη παλαιότερου κτιρίου, το οποίο χρονολογείται περίπου 1.800 χρόνια πριν. Σύμφωνα με τους αρχαιολόγους, το ψηφιδωτό έχει μέγεθος 3,5 x 8 μέτρα και είναι «σπάνιας υψηλής ποιότητας». Στο ακάλυπτο τμήμα του απεικονίζονται τρεις φιγούρες, καθώς και πολύχρωμα γεωμετρικά μοτίβα, τα οποία σχηματίστηκαν με τη χρήση μικρών ψηφίδων, πυκνά τοποθετημένων σε περίπου 12.000 πέτρες ανά τετραγωνικό μέτρο.
«Οι φιγούρες αυτές, όλοι άνδρες, φορούν χλαμύδες και προφανώς ανήκαν στην ανώτερη τάξη», ανέφεραν οι αρχαιολόγοι σε συνέντευξη Τύπου.