Το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας κατέθεσε την Τετάρτη στη Βουλή, προς κύρωση, τις τέσσερις συμβάσεις μίσθωσης για την παραχώρηση των δικαιωμάτων έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων σε τέσσερις θαλάσσιες περιοχές σε Κρήτη και Ιόνιο.
Συγκεκριμένα, πρόκειται για τη θαλάσσια περιοχή «Ιόνιο», που παραχωρείται στην κοινοπραξία της ισπανικής Repsol Exploracion με τα Ελληνικά Πετρέλαια, το «μπλοκ 10» (Κυπαρισσιακός κόλπος) όπου μοναδικός ανάδοχος είναι τα ΕΛΠΕ, και τις θαλάσσιες περιοχές δυτικά και νοτιοδυτικά της Κρήτης που παραχωρούνται στην κοινοπραξία Total, ExxonMobil και Ελληνικά Πετρέλαια.
Όπως επισημαίνεται στην εισηγητική έκθεση, η κύρωση των συμβάσεων αποτελεί ιδιαίτερα σημαντική εξέλιξη για την Ελλάδα καθώς προωθεί τη διαδικασία έρευνας υδρογονανθράκων, ενισχύοντας τις προϋποθέσεις για ουσιαστική συμμετοχή του κλάδου στην ανάπτυξη της οικονομίας, με σεβασμό στο περιβάλλον, ισχυρά οικονομικά αντισταθμιστικά οφέλη για τις τοπικές κοινωνίες και σημαντικά δημόσια έσοδα για τον κρατικό Προϋπολογισμό.
Η κύρωση των συμβάσεων, σημειώνεται, ενισχύει περαιτέρω τη θέση της Ελλάδας ως ενεργειακού κόμβου, σε συνέχεια πρωτοβουλιών για την κατασκευή αγωγών διέλευσης φυσικού αερίου (αγωγός ΤΑΡ) αλλά και για την υπογραφή αντίστοιχων συμβάσεων μίσθωσης για τις περιοχές «Κατάκολο», «Ιωάννινα» και «Πατραϊκός Κόλπος (Δυτικά) το 2014 και «Αιτωλοακαρνανία», «Βορειοδυτική Πελοπόννησος», «Αρτα – Πρέβεζα» και θαλάσσια περιοχή 2 στο Ιόνιο το 2018.
Στην εισηγητική έκθεση υπογραμμίζονται τα οφέλη του Δημοσίου από τις έρευνες (έσοδα από τη φορολογία των εταιριών, ενίσχυση των τοπικών κοινωνιών με τον περιφερειακό φόρο, θέσεις εργασίας, απόδειξη της εμπιστοσύνης σημαντικών επενδυτών προς τη χώρα μας, εισαγωγή τεχνογνωσίας).
«Δεδομένου δε, ότι η εξόρυξη υδρογονανθράκων συνδέεται με το έδαφος για τον υποθαλάσσιο όπως η συγκεκριμένη περίπτωση, χώρο της επικρατείας, πρόκειται κατ’ ουσίαν για άσκηση εθνικής κυριαρχίας και εθνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων εκ μέρους του ελληνικού Δημοσίου επί των πηγών υδρογονανθράκων», τονίζεται χαρακτηριστικά.
Η ερευνητική περίοδος και για τις δύο περιοχές είναι 8 χρόνια και η περίοδος εκμετάλλευσης (στην περίπτωση που ανακαλυφθουν εκμεταλλεύσιμα κοιτάσματα), 25 χρόνια.
Εφόσον οι έρευνες πιστοποιήσουν ότι οι ποσότητες φυσικού αερίου ή αργού πετρελαίου είναι απολήψιμες, οι πρώτες γεωτρήσεις αναμένεται να πραγματοποιηθούν το 2020.
Τα έσοδα του Δημοσίου σε περίπτωση ανακάλυψης υδρογονανθράκων, υπολογίζονται συνολικά σε 40 % του συνολικού οικονομικού οφέλους της επένδυσης, που προκύπτει ως εξής: 20 % φόρος εισοδήματος, συν 5 % περιφερειακός φόρος και το υπόλοιπα προκύπτει από την είσπραξη των δικαιωμάτων (royalties) τα οποία κλιμακώνονται ανάλογα με το μέγεθος της ανακάλυψης. Επιπλέον προβλέπονται στρεμματικές αποζημιώσεις, μπόνους υπογραφής, πρώτης παραγωγής, συμμετοχή των εταιριών στις δαπάνες για υποδομές και εκπαίδευση στελεχών του ΥΠΕΝ και της Ελληνικής Διαχειριστικής Εταιρείας Υδρογονανθράκων.
Οι συμβάσεις περιέχουν αυστηρά μέτρα περιβαλοντικής προστασίας και μείωσης των περιβαλλοντικών κινδύνων, τόσο κατά το ερευνητικό, όσο και το παραγωγικό στάδιο.
Από πλευράς υπουργείο επίσης, επισημαίνεται πως η κατάθεση του σχετικού νομοσχεδίου προχώρησε χωρίς καθυστερήσεις, καθώς βασική επιδίωξη της κυβέρνησης είναι να σταλεί το μήνυμα ότι η Ελλάδα είναι μια χώρα φιλική προς την επιχειρηματικότητα και τις επενδύσεις.
Βασικά στοιχεία των συμβάσεων
-Οι συμβάσεις μίσθωσης έχουν αρχική διάρκεια οκτώ ετών για την περίοδο ερευνών και 25 ετών για την περίοδο εκμετάλλευσης (με δυνατότητα παράτασης για δυο πενταετίες), από την ημερομηνία ανακάλυψης εμπορικά εκμεταλλεύσιμων κοιτασμάτων.
-Κατά το οκταετές Βασικό Στάδιο Ερευνών, οι εταιρείες-ανάδοχοι καλούνται να επενδύσουν σωρευτικά ποσό της τάξης των 140 εκατ. ευρώ για τη διενέργεια γεωφυσικών ερευνών, τον καθορισμό των πιθανών γεωτρητικών στόχων και τη διενέργεια ερευνητικών γεωτρήσεων.
-Σε περίπτωση ανακάλυψης κοιτάσματος, θα ακολουθήσει η διενέργεια επιβεβαιωτικών γεωτρήσεων και ανάλογα με την ανάλυση των ευρημάτων, θα ληφθεί η τελική επενδυτική απόφαση για την παραγωγική γεώτρηση.
-Τα έσοδα του Δημοσίου από την εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων θα προέλθουν κυρίως από το μίσθωμα (royalties) και τη φορολογία των προσδοκώμενων κερδών, καθώς και από τις στρεμματικές αποζημιώσεις, οι οποίες είναι καταβλητέες ήδη από το στάδιο της έρευνας. Κατά τη συνήθη διεθνή πρακτική, το ύψος του μισθώματος υπολογίζεται στη βάση μαθηματικού τύπου που λαμβάνει υπόψη τα ακαθάριστα έσοδα από πωλήσεις και τις εκροές (δαπάνες) των μισθωτριών εταιρειών.
-Το μίσθωμα καταβάλλεται οπωσδήποτε στο Δημόσιο, ανεξάρτητα από την επίτευξη ή όχι κέρδους από τις εταιρείες-αναδόχους και υπολογίζεται ως ποσοστό της αξίας των υδρογονανθράκων που θα εξορυχθούν.
-Στις συμβάσεις περιέχεται επίσης όρος που υποχρεώνει τις εταιρείες-αναδόχους στην καταβολή συγκεκριμένου ποσού ετησίως για την εκπαίδευση και κατάρτιση στελεχών του Δημοσίου και των τοπικών κοινωνιών.
-Το Ελληνικό Δημόσιο δεν επιμερίζεται τον κίνδυνο της επένδυσης, αφού το κόστος των μελετών, ερευνητικών και παραγωγικών γεωτρήσεων επιβαρύνει αποκλειστικά τις εταιρείες, ενώ στις σχετικές συμβάσεις προβλέπεται, στην ολοκλήρωση της φάσης των ερευνών, η αποδέσμευση των μη εκμεταλλεύσιμων περιοχών από τις εταιρίες – αναδόχους.Επιπροσθέτως, τα έσοδα του Δημοσίου είναι εξασφαλισμένα, αφού προβλέπεται ελάχιστο πρόγραμμα εργασιών και οικονομική δέσμευση με έκδοση αντίστοιχης εγγυητικής επιστολής.
Tην ικανοποίησή του για την κατάθεση των συμβάσεων εξέφρασε ο πρώην υπουργός Ενέργειας, Γιάννης Μανιάτης.
«Επιτέλους, μετά από καθυστέρηση 4 και 2.5 ετών αντίστοιχα, απο την υποβολή των σχετικών φακέλων, κατατέθηκαν για κύρωση στη Βουλή οι 4 Συμβάσεις Υδρογονανθράκων σε Ιόνιο, Κυπαρισσιακό, δυτικά και νοτιοδυτικά Κρήτης, που είχαν ζητήσει οι ενεργειακοί κολοσσοί EXXON MOBIL, TOTAL, REPSOL, σε συνεργασία με τα ΕΛΠΕ», τόνισε σε ανάρτησή του (δείτε τη κάτω) ο κ. Μανιάτης για να συμπληρώσει:
«Μαζί με τις άλλες 9 θαλάσσιες και χερσαίες περιοχές, που περιλαμβάνονταν στους τρεις (3) διεθνείς διαγωνισμούς που προκηρύξαμε το 2013-2014 κι εχουν ήδη κυρωθεί, διαμορφώνουν μια νέα, εξαιρετικά γεωπολιτικά αναβαθμισμένη παρουσία της Ελλάδας, ως σημαντικού παράγοντα του αναδυόμενου ενεργειακού τοπίου της Ανατολικης Μεσογείου».