Η 15χρονη Καμίλα Βαλίεβα έκανε χρήση μιας απαγορευμένης, για τους αθλητές, ουσίας, που ονομάζεται «τριμεταζιδίνη» | REUTERS/Evgenia Novozhenina
Επικαιρότητα

Η σκοτεινή πλευρά πίσω από την ομορφιά του καλλιτεχνικού πατινάζ

Η αποκάλυψη ότι η 15χρονη Καμίλα Βαλίεβα έκανε χρήση απαγορευμένης ουσίας εξέπληξε περισσότερο και από το ιστορικό άλμα της με την τετραπλή περιστροφή. Μα, ντόπινγκ (και) στο πατινάζ; Και όμως, αυτό το γεμάτο χάρη και αθωότητα σπορ απαιτεί από τους αθλητές του την επιτυχία με κάθε κόστος
Sportscaster

Την περασμένη Δευτέρα χόρευε στον πάγο υπό τους ήχους του «Μπολερό», του Μορίς Ραβέλ, σαν να μην έχει κόκκαλα. Οι θεατές στο κλειστό στάδιο του Πεκίνου έμειναν με το στόμα ανοιχτό όταν την είδαν να πραγματοποιεί -δύο φορές- εκείνο το (πρωτοφανές στους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες) τετραπλό άξελ, που της χάρισε το χρυσό μετάλλιο. «Αψηφά τους νόμους της Φυσικής», σχολίασε στο BBC η δημοσιογράφος Κλερ Μπόλντινγκ.

Μετά την αναβολή της τελετής απονομής των μεταλλίων κυκλοφόρησε η φήμη πως αυτό το ντελικάτο και χαμογελαστό κορίτσι – «θαύμα» αψηφά και τους περί ντόπινγκ κανονισμούς. Και την Παρασκευή επιβεβαιώθηκε από τα πιο επίσημα χείλη (ΔΟΕ) ότι η 15χρονη Καμίλα Βαλίεβα έκανε χρήση μιας απαγορευμένης, για τους αθλητές, ουσίας, που ονομάζεται «τριμεταζιδίνη». Το μετάλλιο, όπως και το μέλλον της, είναι αβέβαιο. Υπάρχουν, ακόμη, πολλά ερωτήματα που πρέπει να απαντηθούν. Αλλά αυτή η ιστορία ήρθε για να φωτίσει μια μαύρη αλήθεια που κρύβεται χρόνια τώρα πίσω από τη μαγεία του καλλιτεχνικού πατινάζ: ότι σε αυτό το ωραίο σπορ συμβαίνουν άσχημα πράγματα.

Οι προπονήσεις είναι εξαντλητικές, σχεδόν απάνθρωπες, γεμάτες πόνο και στρες. Οι προπονητές ασκούν στα κορίτσια μια διαρκή, αφόρητη πίεση. Οπως μαρτυρά στην Telegraph ο Μπενουά Ρισό, ένας από τους πιο επιτυχημένους παγοδρόμους της Γαλλίας (από το 2005 έως το 2009), που σήμερα εκπαιδεύει γυναίκες σε όλη την Ευρώπη, κάθε κοπέλα που ασχολείται με το άθλημα σε υψηλό επίπεδο έχει πειστεί ότι πρέπει να φτάσει στο «peak» της καριέρας της στα 15-16 της χρόνια. Επειδή στα 17 θα είναι… γριά. Για να προλάβουν, οι αθλήτριες υπομένουν καθημερινά προγράμματα που περιφρονούν τα όρια της ανθρώπινης αντοχής.

Το ίδιο συμβαίνει και με τη διατροφή τους. Οι προπονητές τις υποχρεώνουν να ζυγίζονται δημοσίως, ντροπιάζοντας με απαράδεκτους χαρακτηρισμούς εκείνες που δεν καταφέρνουν να χάσουν βάρος. Οι διατροφικές διαταραχές είναι πολύ συνηθισμένο φαινόμενο. Η Γιούλια Λιπνίτσκαγια, η οποία στους Χειμερινούς Αγώνες του 2014 στο Σότσι κατέκτησε χρυσό μετάλλιο για τη Ρωσία, σε ηλικία 15 ετών, λίγο καιρό μετά αποσύρθηκε με πρόβλημα ανορεξίας. Τρία χρόνια αργότερα η αμερικανίδα πρωταθλήτρια, Γκρέισι Γκολντ, δεν κατάφερε να αγωνιστεί στο Οπεν της Ιαπωνίας, επειδή είχε θεραπεία για την κατάθλιψη και το άγχος που τη βασάνιζαν.

Τα βάσανα των αθλητριών του καλλιτεχνικού πατινάζ δεν σταματούν εδώ. Για να παραμείνουν λεπτές και όμορφες, υποβάλλονται συχνά σε λιπογλυπτική στους γοφούς, και σε ρινοπλαστικές επεμβάσεις. Αυτό το σπορ, που αποπνέει ευγένεια και αλεγρία στους θεατές, είναι αφάνταστα σκληρό με τους αθλητές του: απαιτεί την επιτυχία με κάθε κόστος.

Στη χώρα της Βαλίεβα, τη Ρωσία, τα πράγματα είναι ακόμη πιο «άγρια». Εκεί, όπως σημειώνει η Telegraph, τα κορίτσια κάνουν τα πρώτα τους βήματα στον πάγο ακόμη και από την ηλικία των 2-3 ετών. Αυτά που ξεχωρίζουν -τα αποκαλούν «ρωσικές κούκλες»-, τα προωθούν στις πιο φημισμένες ακαδημίες για σκέιτερ, μακριά από τα σπίτια τους, τους γονείς και τα σχολεία τους. Αυτόν τον δρόμο ακολούθησε και η Καμίλα. Η μητέρα της την έγραψε σε μια σχολή του Καζάν, όπου ζούσε -τότε- η οικογένεια, προτού συμπληρώσει τα πέντε της χρόνια. Και στα έξι, την έστειλαν στη Μόσχα. Στα 12 είχε έρθει η ώρα να την αναλάβει η Ετερι Τουτμπερίτζε, που την τελευταία δεκαετία παράγει τις κορυφαίες αθλήτριες καλλιτεχνικού πατινάζ στη Ρωσία. Για τον λόγο αυτόν το 2018 η 47χρονη προπονήτρια τιμήθηκε από τον Βλαντίμιρ Πούτιν με το Παράσημο της Τιμής.

Η Καμίλα Βαλίεβα δίπλα στην προπονήτριά της Ετερι Τουτμπερίτζε

Η ακαδημία της φημίζεται για τις εξουθενωτικές προπονήσεις (12 ώρες το 24ωρο) και για τις εξαιρετικά απαιτητικές χορογραφίες που οι αθλήτριές της μαθαίνουν να εκτελούν. Οι καλύτερες μαθήτριες θα δουν τα πρόσωπά τους στο εξώφυλλο της ρωσικής έκδοσης του Tatler, του περιοδικού που απευθύνεται στην υψηλή κοινωνία. Οπως συνέβη τον Μάρτιο του 2020 με την Βαλίεβα και άλλες δύο «σταρ του πάγου», την Αννα Σερμπάκοβα και την Αλεξάνδρα Τρούσοβα. Υπάρχουν, όμως, και κοπέλες που στο παγοδρόμιο της Τουτμπερίτζε υποθήκευσαν την υγεία τους για πάντα. Οι περισσότερες, με τα λεγόμενα «κατάγματα κόπωσης». Τα κόκκαλά τους σπάνε, πλέον, με το παραμικρό. Τον περασμένο Νοέμβριο η 15χρονη Ντάρια Ουσάτσεβα υπέστη κάταγμα ισχίου στη διάρκεια της προθέρμανσης. Αντί να ταξιδέψει στο Πεκίνο, επέστρεψε στο σπίτι της πάνω σε αναπηρικό καροτσάκι.

Στα 17 τους, οι αθλήτριες του καλλιτεχνικού πατινάζ θεωρούνται «τελειωμένες». Τότε, αρχίζουν να ζηλεύουν τις επιτυχίες των νεαρότερων κοριτσιών. Συνήθως, τις κατηγορούν για… σαμποτάζ, στα παγοπέδιλα ή στα κοστούμια τους. Αλλά υπάρχει και το ακραίο παράδειγμα της Αμερικανίδας Τόνια Χάρντινγκ -ποιος θα το ξεχάσει;- η οποία το 1994 πλήρωσε έναν άνδρα για να επιτεθεί στη συναθλήτριά της, Νάνσι Κέριγκαν, και να της σπάσει το δεξί γόνατο με το μπαστούνι του μπέιζμπολ. Η ιστορία έγινε και ταινία του Χόλιγουντ, το 2018, με τη Μαργκό Ρόμπι στον πρωταγωνιστικό ρόλο.

«Από τη στιγμή που θα κατεβείτε από το πόντιουμ των νικητών, δεν είστε τίποτα», συνηθίζει να λέει στις αθλήτριές της η Τουτμπερίτζε, για να τις «πωρώσει». Τα κορίτσια την πιστεύουν. Κάνουν το παν για να διακριθούν, να νικήσουν. Θα έπαιρναν και απαγορευμένες ουσίες; Μόνον αν τους τις έδινε το χέρι που εμπιστεύονται τυφλά. Η έρευνα για την Βαλίεβα συνεχίζεται. Μένει να αποδειχτεί αν είναι το πιο πρόσφατο θύμα της σκοτεινής πλευράς του καλλιτεχνικού πατινάζ.