Η εξαγορά δύο γερμανικών εταιριών υψηλής τεχνολογίας, της Aixtron που παράγει ημιαγωγούς και της Kuka που φτιάχνει ρομπότ, από κινέζικα επενδυτικά fund έχει προκαλέσει ανατριχίλα σε αξιωματούχους και επιχειρηματικούς παράγοντες, όχι μόνο στη Γερμανία, αλλά γενικότερα στη Δύση, καθώς δημιουργείται η υπόνοια πως δεν πρόκειται για συνήθεις επιχειρηματικές κινήσεις, αλλά για εξαγορές που εντάσσονται σε ένα επεκτατικό σχέδιο στρατηγικού χαρακτήρα της κινεζικής κυβέρνησης με τη στήριξη κρατικών πόρων.
Η Κίνα με αυτές τις εξαγορές κατέστη ο πρώτος ξένος επενδυτής στην Γερμανία (20 και 22,4 δισ. δολ. πέρυσι και φέτος), ενώ σε παγκόσμιο επίπεδο οι επενδύσεις που έκανε ξεπέρασαν το 2015 τα 100 δισ. δολ., έναντι ρυθμού ετήσιων επενδύσεων 11 δισ. δολ. πριν από δέκα χρόνια. Εμβληματικές κινέζικες επενδύσεις έγιναν στη σουηδική Volvo, στην ιταλική Pirelli, στο γαλλικό Club Med και το λιμάνι του Πειραιά (67%). Η ορμή των κινέζων επενδυτών είναι τέτοια που υποχρέωσαν τον γάλλο πρόεδρο Φρανσουά Ολάντ να εμποδίσει τον κινέζικο όμιλο ξενοδοχείων Jin Jiang να αποσπάσει την πλειοψηφία στην αλυσίδα Accor και την βρετανή πρωθυπουργό Τερέζα Μέι να καθυστερήσει όσο μπορούσε μια κινέζικη επένδυση σε πυρηνικό εργοστάσιο. Σημειωτέον ότι τα κινεζικά συμφέροντα, εκτός από τις πολυτελείς κατοικίες και ολόκληρες συνοικίες, ελέγχουν στο Λονδίνο τη διανομή ηλεκτρικής ενέργειας και πόσιμου νερού. Οι αμερικανοί παράγοντες, επικαλούμενοι ρυθμιστικές νομοθεσίες, μπλοκάρουν την κινέζικη ορμή, κάτι που δεν μπορούν να κάνουν οι ευρωπαίοι πολιτικοί καθώς δεν διαθέτουν τις σχετικές νομικές διόδους.
Μέσα σε αυτό το κλίμα αμηχανίας και καχυποψίας, οι δημοσιογράφοι των New York Times Paul Mozur και Jack Ewing έκαναν ένα μεγάλο ρεπορτάζ (Rush of Chinese Investment in Europe’s High-Tech Firms Is Raising Eyebrows) με την βοήθεια της γερμανικής δεξαμενής σκέψης Mercator Institute for China Studies (MERICS) που ιδρύθηκε στο Βερολίνο το 2013, για την στροφή των κινέζικων εξαγορών προς την υψηλή τεχνολογία και τις μεθόδους που χρησιμοποιούν. Τι προέκυψε λοιπόν;
Η Aixtron, ένας εθνικός πρωταθλητής, που παράγει τεχνολογία αιχμής στον τομέα των ημιαγωγών υλικών (ειδικοί κρύσταλλοι) που είναι απαραίτητα για την κατασκευή τρανζίστορ και ηλεκτρονικών κυκλωμάτων για τους υπολογιστές, είχε μια σημαντική «κοιλιά» στις παραγγελίες της το 2015, όταν η San’an Optoelectronics που έχει έδρα στην κινεζική πόλη Xiamen, ακύρωσε την τελευταία στιγμή μια μεγάλη παραγγελία. Αποτέλεσμα αυτής της ακύρωσης ήταν η κατάρρευση της μετοχής της εταιρείας, με αποτέλεσμα φέτος τον Μάιο να εξαγοραστεί από το κινέζικο επενδυτικό ταμείο Fujian Grand Chip. Ψάχνοντας την όλη υπόθεση αποδείχθηκε πως υπάρχει κάποια οικονομική σχέση μεταξύ του fund και της San’an που ακύρωσε την παραγγελία, καθώς διαθέτουν κοινούς επενδυτές. Το 51% του Fujian Grand Chip ελέγχεται από τον επιχειρηματία Liu Zhendong, που κατά το Ινστιτούτο Mercator έχει σχέσεις με την κινεζική κυβέρνηση και το Xiamen Bohao, ένα fund της τοπικής κυβέρνησης που έχει σχέσεις με την San’an, η οποία του χρωστάει 300 εκατ. ρένμινμπι (45 εκατ. δολ.) και μάλλον άλλα 240. Η San’an πάντως, απαντώντας σε σχετικά ερωτήματα απάντησε πως η παραγγελία ακυρώθηκε επειδή δεν κατέστη δυνατό να επιτευχθούν τα ειδικά τεχνικά χαρακτηριστικά ποιότητας που απαιτούσε.
Αντίστοιχα, η εξαγορά του 95% της ρομποτικής εταιρείας Kuka από το κινέζικο Midea Group που διερευνήθηκε από το γερμανικό υπουργείο Οικονομίας κατέληξε πως δεν διαπίστωσε τα αυστηρά εκείνα κριτήρια που θα δικαιολογούσαν ένα επανέλεγχο της εξαγοράς.
Αυτές οι σχέσεις των κινέζικων εταιρειών ή fund με την κυβέρνηση δεν υποδεικνύουν αναγκαστικά ότι κάτι δεν πάει καλά κατά τους ΝΥΤ, όμως γεννά ερωτήματα για την ανεξαρτησία των κινέζικων εταιρειών που εξαγοράζουν εταιρείες υψηλής τεχνολογίας σε παγκόσμια κλίμακα. Θεωρείται ότι στόχος της κινέζικης κυβέρνησης δεν είναι μόνο να υποκαταστήσει τους διεθνείς πρωταγωνιστές στην υψηλή τεχνολογία μέσα στην Κίνα, αλλά να επικυριαρχήσει στις διεθνείς αγορές. Οι δυτικοί παραπονιούνται ότι ενώ οι Κινέζοι μπορούν να κάνουν αυτές τις εξαγορές, στην Κίνα αυτό τυπικά δεν επιτρέπεται. Τους τρομάζει μια κινεζική επικυριαρχία στην αγορά των ημιαγωγών και σε άλλους τομείς αιχμής. Βεβαίως οι κινέζικες επενδύσεις προσφέρουν μεγάλη ρευστότητα στις δυτικές εταιρείες που διψάνε για κεφάλαια, αλλά από την άλλη, το γεγονός ότι οι Κινέζοι δεν πιάνονται στους πλειοδοτικούς διαγωνισμούς προκαλεί αμηχανία. Πολλοί ειδικοί εκφράζουν φόβους πως μόλις μέσω των εξαγορών μεταφερθεί η τεχνολογία στην Κίνα, τα κινεζικά συμφέροντα δεν θα έχουν ενδιαφέρον να κρατήσουν τα εργοστάσια και τις θέσεις εργασίας στο εξωτερικό.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η παγκοσμιοποίηση της κινέζικης οικονομίας έχει εισέλθει σε μια νέα φάση, μετά την κινεζοποίηση της Αφρικής και των πλουτοπαραγωγικών της πηγών, μετά τις στρατηγικές επενδύσεις στην Αυστραλία και τη Λατινική Αμερική. Η Κίνα μοιάζει να έχει περικυκλώσει την παγκόσμια οικονομία. Δεν επενδύει πλέον τα τεράστια συναλλαγματικά της αποθέματα μόνο στο αμερικάνικο και το ευρωπαϊκό χρέος, δηλαδή σε χάρτινες αξίες, αλλά στην πραγματική οικονομία και μάλιστα με σχέδιο. Στόχος είναι η ενέργεια, οι πρώτες ύλες, η τεχνολογία και οι εμπορικοί δρόμοι.
Η ελληνική εμπορική βάση
Πρόσφατα, το Κρατικό Ταμείο Επενδύσεων της Κίνας κέρδισε τη σύμβαση για την κατασκευή της σιδηροδρομικής γραμμής υψηλής ταχύτητας που θα συνδέει το Βελιγράδι με τη Βουδαπέστη και το Ρότερνταμ διασχίζοντας την καρδιά της Ευρώπης. Πρόκειται για ένα στρατηγικό πρότζεκτ που θα κατοχυρώσει τα κινεζικά εμπορικά συμφέροντα στη μεγαλύτερη αγορά του κόσμου, την ΕΕ. Κι εκεί στρατηγικό ρόλο παίζουν οι κινεζικές επενδύσεις στην Ελλάδα. Η επικύρωση της συμφωνίας ΟΛΠ-Cosco ήταν το «κλειδί» που ανοίγει νέες επενδυτικές πόρτες (νέες επενδύσεις 500 εκατ. ευρώ από την Cosco). Οι δηλώσεις ανώτατων κινέζων αξιωματούχων του στιλ «θα σας βοηθήσουμε για να γίνετε πιο δυνατοί» έχουν την αξία τους. Πρόθεση του Πεκίνου είναι να γίνει η Ελλάδα η πύλη των κινέζικων προϊόντων στην Ευρώπη, γι΄ αυτό και ενδιαφέρονται για το Θριάσιο, ώστε εκεί να δημιουργήσουν μονάδες logistics και εργοστάσια «συναρμολόγησης» που θα παίρνουν το διαβατήριο Made in Europe.
Όπως δήλωσε ο κινέζος πρόεδρος Σι κατά την πρόσφατη επίσκεψη του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα στην Κίνα «ο Πειραιάς θα δημιουργήσει νέες προοπτικές διεύρυνσης της συνεργασίας σε μεταφορές, υποδομές, τηλεπικοινωνίες και ναυτιλία». Τότε, συμφωνήθηκε η εταιρεία επενδύσεων CECP, η 8η σε μέγεθος στην Κίνα, να δραστηριοποιηθεί στους τομείς επένδυσης κεφαλαίων σε ελληνικές εταιρείες, στο real estate, στον τουρισμό, την ενέργεια, τα χρηματοοικονομικά, την φαρμακοβιομηχανία και στον αθλητισμό.
Ο έλληνας πρωθυπουργός ζήτησε εμφατικά συνεργασία στον τεχνολογικό τομέα και πρότεινε την αδελφοποίηση του τεχνολογικού πάρκου Huawei με την Τεχνόπολη Θεσσαλονίκης. Η Huawei είναι ο τρίτος παίκτης στα smartphone μετά την Apple και την Samsung και τώρα μπαίνει δυνατά στα κινητά τηλέφωνα 5G. Ο επικεφαλής της Huawei ανακοίνωσε ένα πρόγραμμα τριετούς διάρκειας για την εκπαίδευση ελλήνων φοιτητών στην τεχνολογία νέας γενιάς. Διερευνητικές συζητήσεις έγιναν κατά την επίσκεψη του κ. Τσίπρα στην Κίνα μεταξύ της ΕΑΣ (Ελληνικά Αμυντικά Συστήματα) και της ΕΑΒ (Ελληνική Αμυντική Βιομηχανία) με αντίστοιχες κινεζικές εταιρείες για την εξεύρεση τομέων συνεργασίας σε πεδία που δεν τα καθιστούν απαγορευτικά οι στρατιωτικές συμφωνίες της Ελλάδας.
Προσφάτως, η μεγαλύτερη παγκοσμίως εταιρεία ηλεκτρονικού εμπορίου, η Alibaba (με 420 εκατ. πελάτες και έσοδα 13,7 δισ. ευρώ το 2015) ήρθε στην Αθήνα για τη δημιουργία μιας ηλεκτρονικής πλατφόρμας με ελληνικές μικρομεσαίες επιχειρήσεις, προκειμένου να προωθηθούν προϊόντα-εμπορεύματα στην αχανή κινεζική αγορά και για συμφωνία με τις ελληνικές τράπεζες για την καθιέρωση του τρόπου πληρωμής που χρησιμοποιεί στις συναλλαγές της, την Alipay. Έτσι, θα διευκολύνονται με μετρητά και οι Κινέζοι τουρίστες που θα έρχονται στην Ελλάδα.
Στην Ελλάδα της ανεργίας των 1,5 εκατ. ατόμων οι δυτικές ανησυχίες για τις μεθόδους εξαγοράς επιχειρήσεων από τους Κινέζους απλώς δεν υπάρχουν και καλώς δεν υπάρχουν. Άλλωστε οι Κινέζοι έχουν συγκεκριμένο σχέδιο, κάτι που εμείς δεν ξέρουμε καν τι είναι. Ως εκ τούτου, θα ήταν ευχής έργον να είχαμε κι εμείς κάτι ακόμη προς πώληση. Βέβαια, οι Κινέζοι είναι σκληροί διαπραγματευτές και ακόμη σκληρότεροι εργοδότες. Αλλά αυτά είναι λεπτομέρειες στην κατάσταση που βρίσκεται η χώρα …