Οι σφοδρότερες συγκρούσεις των τελευταίων ετών ανάμεσα στο Αζερμπαϊτζάν και την Αρμενία αυξάνουν την ένταση μεταξύ Ρωσίας και Τουρκίας, που βρίσκονται στο πλευρό των δύο εχθρικών κρατών.
Περισσότεροι από 10 άνθρωποι έχουν σκοτωθεί από τις 12 Ιουλίου στις συγκρούσεις ανάμεσα στις δύο πρώην σοβιετικές δημοκρατίες. Η μία πλευρά κατηγορεί την άλλη για την νέα κλιμάκωση των συγκρούσεων.
Εκτός όμως, από τα θύματα στις δύο χώρες, οι συγκρούσεις ενδέχεται να χειροτερέψουν την εύθραυστη σχέση Βλαντίμιρ Πούτιν – Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, η οποία δοκιμάζεται τόσο στη Συρία όσο και στη Λιβύη.
Από την έναρξη των συγκρούσεων στον Καύκασο, στα μέσα Ιουλίου, η Τουρκία έχει πάρει το μέρος του μουσουλμανικού Αζερμπαϊτζάν, υποσχόμενη όπλα στο Μπακού, το οποίο με τη σειρά του προμηθεύει με φθηνό φυσικό αέριο την Αγκυρα.
Η Μόσχα, από την άλλη, ανακοίνωσε μεγάλες στρατιωτικές ασκήσεις στη νοτιοδυτική Ρωσία, αρνούμενη ότι σχετίζονται με τις συγκρούσεις, ενώ προσφέρθηκε να αναλάβει τον ρόλο του διαμεσολαβητή ανάμεσα στις δύο χώρες.
Είναι γνωστό άλλωστε, πως η Ρωσία πουλά όπλα αξίας δισεκατομμυρίων και στις δύο πλευρές, οι οποίες βρίσκονται σε εμπόλεμη κατάσταση λίγο-πολύ από τη δεκαετία του ’90, όταν πολέμησαν για την αμφισβητούμενη περιοχή του Ναγκόρνο-Καραμπάχ, η οποία κατοικείται κυρίως από Αρμένιους αλλά είναι διεθνώς αναγνωρισμένη ως μέρος του Αζερμπαϊτζάν.
Η αντιπαλότητα έχει τις ρίζες της στις αρχές του 20ού αιώνα, αν και η παρούσα σύγκρουση, από τις παλιότερες στον κόσμο, άρχισε το 1988 και κλιμακώθηκε σε πλήρους κλίμακας πόλεμο στις αρχές του 1990. Παρά την υπογραφή επίσημης κατάπαυσης πυρός το 1994, στην περιοχή συνεχίζουν να υπάρχουν σποραδικές συγκρούσεις και συνοριακές εντάσεις. Από το 2008, έχουν σκοτωθεί εκατοντάδες άνθρωποι και στις δύο πλευρές.
Ανησυχία προκάλεσε την περασμένη εβδομάδα η δήλωση του Αζερμπαϊτζάν ότι έχει τη δυνατότητα να χτυπήσει με πύραυλο το πρώην σοβιετικό πυρηνικό εργοστάσιο της Αρμενίας, πράξη που θα είχε σημαντικότατες αρνητικές συνέπειες στην περιοχή. Οι ΗΠΑ εξέφρασαν την ανησυχία τους και κάλεσαν τις δύο κυβερνήσεις να διαπραγματευτούν μεταξύ τους.
Οι τελευταίες συγκρούσεις με τη συμμετοχή πυροβολικού, τεθωρακισμένων και drones, σημειώθηκαν 300 χλμ από την περιοχή του Ναγκόρνο-Καραμπάχ, κοντά σε αγωγούς πετρελαίου και αερίου στην Κασπία Θάλασσα και σε σιδηροδρομικές γραμμές που μεταφέρουν πετρέλαιο και αέριο στην Τουρκία και από κει σε άλλες χώρες.
Ο Ερντογάν μάλιστα, κατηγόρησε έμμεσα τη Ρωσία για τις συγκρούσεις, λέγοντας ότι είναι εκτός βεληνεκούς της Αρμενίας και άρα υποκινούμενες από τη Μόσχα.
Οπως γράφει το Politico, η Τουρκία θεωρεί ότι πρόκειται για μήνυμα από τη Ρωσία, αλλά γνωρίζει ότι είναι μεγάλο ρίσκο να συγκρουστεί μαζί της στα σύνορά της, ακόμα και μέσω τρίτων.
Αυτό άλλωστε σταματά και το Αζερμπαϊτζάν, που είναι πλουσιότερη και καλύτερα εξοπλισμένη χώρα από την Αρμενία, από την κλιμάκωση των επιθέσεων. Τελευταία μάλιστα, επιδιώκει να βελτιώσει τις σχέσεις του με τη Μόσχα με την ελπίδα να επιλυθεί το ζήτημα του Ναγκόρνο-Καραμπάχ.
Κάποιοι αναλυτές πιστεύουν ότι οι πρόσφατες συγκρούσεις στον Καύκασο είναι η απάντηση της Ρωσίας στην προσπάθεια της Τουρκίας να πλησιάσει τις ΗΠΑ όσον αφορά τη Συρία και τη Λιβύη.
Η μεγαλύτερη εμπλοκή της Τουρκίας στην περιοχή είναι μέρος του μεγαλόπνοου σχεδίου του Ερντογάν να αυξηθεί η τουρκική επιρροή σε μία όσο γίνεται μεγαλύτερη έκταση. Κάτι που μπορεί όμως, να έχει αντίθετα αποτελέσματα αν προκαλέσει την οργή της Ρωσίας και την αποστολή ρωσικής ειρηνευτικής δύναμης στα σύνορα Αρμενίας – Αζερμπαϊτζάν.
Η Τουρκία θα πρέπει επίσης να βελτιώσει τις σχέσεις της με την Αρμενία, αν θέλει να έχει μεγαλύτερο ρόλο στην περιοχή, κάτι που είναι πολύ δύσκολο και λόγω της προϊστορίας των δύο πλευρών με την γενοκτονία του ενάμισι εκατομμυρίου Αρμενίων στην Τουρκία.