Δύο εκτάσεις ίσες με δύο ποδοσφαιρικά γήπεδα, η μία στο Καλαμαζού του Μίσιγκαν και η άλλη στο Πουρς του Βελγίου, καταλαμβάνουν οι εκατοντάδες ειδικοί καταψύκτες της Pfizer όπου αποθηκεύονται τα πολυπόθητα εμβόλια για τον κορονοϊό.
Από τις δύο αυτές τοποθεσίες ξεκινά η τιτάνια επιχείρηση για την παγκόσμια διανομή του εμβολίου των Pfizer/BioNTech.
Οι κυβερνήσεις προσπαθούν να προετοιμαστούν, καθώς υπάρχουν πολλά διαδικαστικά και πρακτικά ζητήματα για αυτό το πρωτοφανούς έκτασης εγχείρημα. Το εμβόλιο πρέπει να παραμείνει αποθηκευμένο σε θερμοκρασία -70 βαθμών Κελσίου, πολύ χαμηλότερη από το σύνηθες, κάτι που αυξάνει τον βαθμό δυσκολίας για τη διανομή και την αποτελεσματικότητά του. Ελάχιστες εγκαταστάσεις, όπως π.χ. μεγάλα νοσοκομεία, διαθέτουν καταψύκτες που μπορούν να διατηρήσουν αυτή τη θερμοκρασία. Το κόστος του απαιτούμενου εξοπλισμού είναι μεγάλο.
Ακόμα δυσκολότερη θα είναι η διατήρησή της σε απομακρυσμένες περιοχές και χώρες του αναπτυσσόμενου κόσμου.
«Μιλάμε για μία γιγαντιαία πρόκληση. Είναι καθήκον μας να φροντίσουμε αυτούς τους πληθυσμούς. Οι φτωχότερες χώρες του πλανήτη, όπως στην υποσαχάρια Αφρική, τη Νότια Αμερική και την Ασία, θα αντιμετωπίσουν μεγάλες δυσκολίες», επισημαίνει στον Guardian ο Νικ Ντόιλ, διευθυντής της εταιρείας συμβούλων Kroll.
Ο Ματσιντίσο Μέτι, υπεύθυνος για την Αφρική στον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, τόνισε ότι ναι μεν τα νέα για την αποτελεσματικότητα του εμβολίου κατά 90% στις κλινικές δοκιμές είναι σπουδαία, όμως τα προβλήματα για τη διατήρηση της απαιτούμενης θερμοκρασίας στις αφρικανικές χώρες θα είναι μεγάλα.
Στο νότιο ημισφαίριο, προσθέτει ο Τόμπι Πίτερς, καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο του Μπέρμιγχαν, πολλά χωριά δεν διαθέτουν καν ψυγείο για εμβόλια, πόσο μάλιστα τους ειδικούς καταψύκτες που απαιτεί το συγκεκριμένο.
Σύμφωνα με τα μέχρι τώρα συμβόλαια που έχει υπογράψει η εταιρεία, 100 εκατ. δόσεις θα πάνε στις ΗΠΑ, 200 εκατ. στην ΕΕ και 40 εκατ. στη Βρετανία. Χώρες στη Νότια Αμερική, την Ασία και τον Ειρηνικό έχουν επίσης παραγγείλει το εμβόλιο. Η Pfizer σχεδιάζει να παραγάγει 50 εκατ. δόσεις έως το τέλος του 2020 και 1,3 δισ. δόσεις το 2021.
Στις εγκαταστάσεις της στο Καλαμαζού και το Πουρς βρίσκονται ήδη έτοιμες εκατοντάδες χιλιάδες δόσεις. Αλλες «φάρμες κατάψυξης», στο Γουισκόνσιν και την Καρλσρούη, είναι διαθέσιμες για να αποθηκεύσουν δόσεις, όταν γεμίσουν οι δύο πρώτες.
Από αυτά τα σημεία, το εμβόλιο θα μεταφέρεται στον προορισμό του μέσα σε κουτιά αποθήκευσης στο μέγεθος βαλίτσας, που έχει κατασκευάσει ειδικά για την περίσταση η Pfizer. Τα κουτιά περιέχουν ξηρό πάγο, δηλαδή διοξείδιο του άνθρακα σε στερεά μορφή, με επιφανειακή θερμοκρασία στους -78 βαθμούς Κελσίου. Κάθε κουτί μπορεί να ξαναχρησιμοποιηθεί και χωρά 1.000-5.000 δόσεις, τις οποίες διατηρεί στη σωστή θερμοκρασία για διάστημα έως 10 ημέρες. Σύμφωνα με την εταιρεία, το εμβόλιο μπορεί να διατηρηθεί σε θερμοκρασία ψυγείου (2-8 βαθμών Κελσίου) έως πέντε ημέρες.
Τα κουτιά διαθέτουν GPS, κάτι που θα βοηθήσει στην πιο γρήγορη αποστολή τους. Η εταιρεία έχει υπολογίσει ότι από τα κέντρα της στο Καλαμαζού και το Πουρς, θα φεύγουν 24 μεγάλες νταλίκες καθημερινά προς τα αεροδρόμια, με 7,6 εκατ. δόσεις.
Οι μεγάλες διεθνείς εταιρείες κούριερ UPS, FedEx και DHL επίσης ετοιμάζονται για τη διανομή του εμβολίου και τη διατήρησή του σε χαμηλές θερμοκρασίες.
Η UPS έχει κατασκευάσει δύο μεγάλες φάρμες κατάψυξης, μία στην Ολλανδία και μία στις ΗΠΑ, με χωρητικότητα 600 καταψύκτες βαθιάς κατάψυξης, που χωρούν 48.000 φιαλίδια εμβολίου σε θερμοκρασίες χαμηλότερες από μείον 80 βαθμούς Κελσίου. Η DHL, με τη σειρά της, έχει δημιουργήσει εγκαταστάσεις στην Ιντιανάπολη και η FedEx έχει αγοράσει καταψύκτες και φορτηγά μεταφοράς.
Η Διεθνής Ενωση Αερομεταφορών (IATA) εκτιμά ότι θα χρειαστούν χιλιάδες πτήσεις, «η μεγαλύτερη πρόκληση μεταφοράς που έχει υπάρξει ποτέ». Η IATA υπολογίζει ότι θα χρειαστούν πτήσεις που αντιστοιχούν σε τουλάχιστον 8.000 δρομολόγια Boeing 747, ενός από τα μεγαλύτερα αεροσκάφη του κόσμου. Θα χρειαστεί ακόμη «στρατιωτική ακρίβεια» στον προγραμματισμό των πτήσεων και εγκαταστάσεις αποθήκευσης.
Η Γερμανία θα ετοιμάσει 60 κέντρα εμβολιασμού που θα διαθέτουν ειδικούς καταψύκτες. Η Βρετανία έχει διαθέσει 150 εκατ. στερλίνες σε παθολογικά ιατρεία για να ετοιμαστούν για τους εμβολιασμούς.
Αλλα εμβόλια που βρίσκονται στο στάδιο της ανάπτυξης δεν χρειάζεται να διατηρηθούν σε τόσο χαμηλές θερμοκρασίες. Αυτό της Moderna, για παράδειγμα, διατηρείται σε οικιακούς καταψύκτες στη θερμοκρασία των -20 βαθμών Κελσίου.
Τα εμβόλια των Johnson & Johnson, AstraZeneca, Sanofi και GlaxoSmithKline διατηρούνται σε απλό ψυγείο.
Η Unicef, σε συνεργασία με τον ΠΟΥ, έχει εγκαταστήσει 40.000 ψυγεία για εμβόλια στην Αφρική. Εχει επίσης αγοράσει και έχει αποθηκεύσει εκατοντάδες εκατομμύρια σύριγγες.