Η Πορτογαλία έως το 2015 βυθιζόταν στην απόλυτη μιζέρια, ως αποτέλεσμα της οικονομικής κρίσης που τη μάστιζε τα τελευταία πέντε χρόνια τουλάχιστον.
Και τότε συνέβη κάτι που κανείς δεν περίμενε: η κυβέρνηση της χώρας είπε ένα ηχηρό «όχι» στη λιτότητα, παραβλέποντας τις απαιτήσεις των ευρωπαίων δανειστών της για ακόμη πιο σκληρά δημοσιονομικά μέτρα.
Μάλιστα, όπως επισημαίνεται σε δημοσίευμα των New York Times, «η Πορτογαλία με την απόφαση αυτή άνοιξε έναν κύκλο που επανέφερε την οικονομία της στον δρόμο της ανάπτυξης. Η χώρα αντέστρεψε τις περικοπές στους μισθούς, τις συντάξεις και την κοινωνική ασφάλιση και πρόσφερε κίνητρα στις επιχειρήσεις».
Γαλλία, Ισπανία και Πορτογαλία συμφώνησαν να προχωρήσουν σε μεγαλύτερη διασύνδεση των ενεργειακών τους δικτύων σε συνάντηση κορυφής στη Λισαβόνα.
Οπως σχολιάζει η εφημερίδα, η «παροιμιώδης αυτή στροφή 180 μοιρών της κυβέρνησης και η προθυμία της να ενισχύσει τα έξοδα, είχε πολύ σημαντική επίδραση. Αν και οι δανειστές αντέδρασαν, η οικονομία άρχισε να ανακάμπτει. Η επιχειρηματική εμπιστοσύνη επανήλθε, ενώ ενισχύθηκαν οι εξαγωγές».
Και αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό, θεωρεί το άρθρο της Λιζ Αλντερμαν, καθώς σε μια περίοδο αυξανόμενης αβεβαιότητας στην Ευρώπη, η Πορτογαλία αψήφησε όλους όσοι θεωρούσαν τη λιτότητα απάντηση στην οικονομική και χρηματοπιστωτική κρίση της ΕΕ.
«Και ενώ πολλές χώρες, όπως η Ελλάδα, συμμορφώθηκαν στις απαιτήσεις περί λιτότητας, η Λισαβόνα αντιστάθηκε, συμβάλλοντας στην ανάκαμψη που οδήγησε πέρυσι την οικονομική ανάπτυξη στο ανώτατο επίπεδό της σε μια δεκαετία» επισημαίνεται στο δημοσίευμα.
«Εμείς καταφέραμε να αποδείξουμε ότι η υπερβολική λιτότητα αυξάνει την ύφεση και δημιουργεί έναν φαύλο κύκλο» δήλωσε ο πρωθυπουργός Αντόνιο Κόστα σε μια πρόσφατη συνέντευξή του. «Σχεδιάσαμε μια εναλλακτική λύση στη λιτότητα, εστιάζοντας στην υψηλότερη ανάπτυξη και σε περισσότερες και καλύτερες θέσεις εργασίας» πρόσθεσε.
Πώς λοιπόν συνέβη το πορτογαλικό οικονομικό θαύμα;
Τόλμη και αποφάσεις
Οταν ο σοσιαλιστής Κόστα έγινε πρωθυπουργός, στα τέλη του 2015, συμμαχώντας με σχεδόν όλο το αριστερό μπλοκ, οι επενδυτές και η ΕΕ κρατούσαν μικρό καλάθι όσον αφορά στο μέλλον της πορτογαλικής οικονομίας.
Η νέα κυβέρνηση τότε πήρε μια δέσμη μέτρων κατά της λιτότητας: προχώρησε σε αυξήσεις των μισθών του Δημοσίου, του βασικού μισθού και των συντάξεων, ενώ επανέφερε τον αριθμό ημερών αδείας στα επίπεδα που ίσχυαν πριν ζητήσει η Πορτογαλία την οικονομική βοήθεια του πακέτου των 78 δισ. ευρώ.
Επίσης, ο κ. Κόστα πρόκρινε τις επιδοτήσεις σε αναπτυξιακά προγράμματα ενώ υιοθέτησε μέτρα που ευνόησαν την επιχειρηματικότητα και, κατ’ επέκταση, τις εξαγωγές και την απασχόληση, ενισχύοντας έτσι και τα έσοδα του κράτους.
Ξένες επενδύσεις
Πολυεθνικές όπως η Bosch, η Google και η Mercedes-Benz άνοιξαν πρόσφατα γραφεία και ερευνητικά κέντρα στην Πορτογαλία, δίνοντας εργασία σε χιλιάδες Πορτογάλους. Σε ιστορικά υψηλά επίπεδα έφθασαν οι ξένες επενδύσεις στην αεροδιαστημική, στις κατασκευές και σε άλλους κλάδους της οικονομίας. Σε άνθηση βρίσκονται, επίσης, παραδοσιακές βιομηχανίες της χώρας, όπως η κλωστοϋφαντουργία και η χαρτοποιία.
Η νέα κυβέρνηση έκανε και μια άλλη επανάσταση, στον τομέα της γραφειοκρατίας αυτή τη φορά. Δημιούργησε το δίκτυο Simplex, με στόχο την καλύτερη χρησιμοποίηση των δημοσίων υπηρεσιών προς όφελος τόσο των πολιτών όσο και των επενδυτών.
Συντριβή της ανεργίας
Στα τέλη του περασμένου Δεκεμβρίου, ο πορτογάλος υπουργός Οικονομικών Μάριο Σεντένο τοποθετήθηκε νέος επικεφαλής του Eurogroup, μια υποψηφιότητα που στήριξαν τα ισχυρότερα κράτη-μέλη της Ευρωζώνης. Πλέον, η συνεισφορά του θεωρείται καθοριστική στη ριζική αναμόρφωση της πορτογαλικής οικονομίας.
Το πρώτο τρίμηνο του 2018 ο ετήσιος ρυθμός ανάπτυξης διαμορφώθηκε στο 2,1%. Ο βασικός μισθός κυμαίνεται στα 677 ευρώ τον μήνα. Την ίδια στιγμή, η ανεργία έχει μειωθεί από το 11,9% το καλοκαίρι του 2015 στο 7,9% το πρώτο τρίμηνο του 2018. Μέσα στο 2017 η εξαγωγική βιομηχανία της χώρας σημείωσε αύξηση 11,9% και οι επενδύσεις 13%.
Και ενώ αρχικά οι πιστωτές της χώρας, κυρίως η Γερμανία και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, είχαν αντιδράσει έντονα σε αυτές τις αλλαγές, φοβούμενοι πως θα εκτροχιαζόταν το έλλειμμα του Προϋπολογισμού της Πορτογαλίας, πλέον σχεδόν τέσσερα χρόνια μετά, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πλέκει δημοσίως και… πανευρωπαϊκώς το εγκώμιο για την επιτυχία της κυβέρνησης στη διαχείριση της οικονομίας, έχοντας καταφέρει να μειώσει το δημοσιονομικό έλλειμμα στο 2% του ΑΕΠ το 2016.
Πέρυσι, ο ετήσιος ρυθμός ανάπτυξης έφθασε το 2,8%, δηλαδή σε υψηλό δεκαετίας.
«Δεν πήγαμε από το σκοτάδι στο φως εν μιά νυκτί. Υπάρχουν πολλά ακόμη που μπορούμε και πρέπει να κάνουμε» σημειώνει ο κ. Κόστα, «αλλά όταν ξεκινήσαμε αυτή την διαδικασία αποδείξαμε σε όλους όσοι δεν μας πίστευαν, πως όντως μπορεί να υπάρχει μια εναλλακτική» καταλήγει με νόημα ο πορτογάλος πρωθυπουργός.