Η Μεγάλη Πέμπτη ενδέχεται να μην είναι, τελικά, τόσο… μεγάλη για τα ελληνικά ζητήματα σε επίπεδο Ευρωζώνης. Τη στιγμή που άπαντες ανέμεναν ότι μέσα στη Μεγάλη Εβδομάδα θα πραγματοποιηθεί έκτακτη συνεδρίαση των υπουργών Οικονομικών με σκοπό να δώσουν πολιτική επικύρωση στα επιβαλλόμενα μέτρα από την ελληνική κυβέρνηση και να λήξει το βάσανο της αξιολόγησης, τώρα τίποτα δεν είναι βέβαιο.
Ο πρώτος που εξέφρασε αυτή την αμφιβολία ήταν (ποιος άλλος;) ο υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε. Σύμφωνα με το Reuters, ο κ. Σόιμπλε, μιλώντας τη Δευτέρα σε ένα πάνελ στο Βερολίνο, παραδέχθηκε πως δεν είναι βέβαιο ότι θα υπάρξει συνάντηση των υπουργών τη Μ. Πέμπτη. «Εργαζόμαστε προς αυτή την κατεύθυνση, αλλά δεν γνωρίζω τελικά αν θα τα συναντηθούμε», συμπλήρωσε ο κ. Σόιμπλε.
Αν πάμε Μάιο…
Τα πράγματα θα ήταν σαφώς πιο εύκολα αν η Αθήνα είχε προετοιμάσει, πολλώ δε μάλλον ψηφίσει, τα επιπρόσθετα μέτρα που ζητούν οι δανειστές σε περίπτωση που δεν πιάσουμε τους δημοσιονομικούς στόχους. Κάτι τέτοιο, όμως, δεν φαίνεται να γίνεται πράξη από την ελληνική πλευρά μέσα στα επόμενα 24ωρα. Αρα;
Θα επιβεβαιωθεί ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος όταν προ καιρού, σε μια κρίση ειλικρίνειας, είχε παραδεχθεί πως αν φτάσουμε Μάιο και δεν έχουμε κλείσει την αξιολόγηση, τότε θα αντιμετωπίσουμε σοβαρό πρόβλημα;
Ο σχεδόν λευκός καπνός του Χίλτον
Στην πραγματικότητα, ο «οδηγός» των υπουργών Οικονομικών της Ευρωζώνης θα είναι το… ξενοδοχείο Χίλτον. Αν από εκεί βγει… λευκός καπνός – και όχι απλά «σχεδόν λευκός καπνός» που ειπώθηκε από επίσημα χείλη της πλευράς Τσακαλώτου την περασμένη εβδομάδα – τότε δεν θα έχουν λόγο να μην μαζευτούν για να δώσουν την απαραίτητη επικύρωση στην Ελλάδα. Αν, όμως, δεν βγει, τότε θα περάσει και το ορθόδοξο Πάσχα δίχως να δώσει αποτέλεσμα. Τη Μ. Δευτέρα, θετική εξέλιξη δεν υπήρξε, επομένως άπαντες αναμένουν κάτι τέτοιο να γίνει την Μ. Τρίτη με τα χρονικά περιθώρια, όμως, να στενεύουν αρκετά. Στη νέα συνάντηση της Μ. Τρίτης οι εκπρόσωποι των Θεσμών θα κληθούν να απαντήσουν στην ελληνική πλευρά (Τσακαλώτος-Σταθάκης) αν συμφωνούν με τα προτεινόμενα μέτρα.
Τα έλεγαν πέντε ώρες
Επί πέντε ώρες οι δανειστές άκουγαν από στελέχη της ελληνικής διαπραγματευτικής ομάδας ότι δεν γίνεται νομικά να ψηφίσουν προληπτικά μέτρα σε περίπτωση απόκλισης του προϋπολογισμού από τους στόχους για το πρωτογενές πλεόνασμα. Δεν έδειξαν, όμως, να κάμπτονται και να ζητούν νομοθέτηση «εδώ και τώρα» των μέτρων 3,6 δισ. ευρώ και σήμερα θα αποφασίσουν αν θα δεχθούν άλλες εναλλακτικές ή αν οι διαπραγματεύσεις οδηγούνται σε αδιέξοδο.
Την ίδια ώρα, μεγαλώνει και ο λογαριασμός για το βασικό «πακέτο» των 5,4 δισ. ευρώ, το οποίο διαπραγματεύεται εδώ και μήνες η κυβέρνηση για να κλείσει η αξιολόγηση. Τελευταίες πληροφορίες έκαναν λόγο και για σενάριο με αφορολόγητο 8.900 ευρώ, που θα προσαυξάνεται κατά 100 ευρώ για κάθε παιδί. Ετσι, μισθωτός με δύο παιδιά θα μπορούσε να δικαιούται το αφορολόγητο των 9.090 ευρώ που προβλέπει το νομοσχέδιο Τσακαλώτου, έναντι των 8.182 που προβλέπει η πρόταση του ΔΝΤ και 9.545 που ισχύει σήμερα για τον άγαμο.
Εκεί που φαίνεται να έχει επέλθει συμφωνία είναι στα κόκκινα δάνεια. Πληροφορίες μιλούν ότι η ελληνική πλευρά δέχτηκε ενάμισι χρόνο παράταση για πώληση κόκκινων δανείων στα funds, αντί για τρία που ζητούσε. Ουσιαστικά πρόκειται όμως για ένα χρόνο παράτασης, εφόσον θα πωλούνται από 1.1.2018 και όχι από 1.1.2017 που δέχονταν οι δανειστές –δεδομένου και ότι το σύστημα αυτό δεν θα μπορούσε τεχνικά να είναι έτοιμο για να στηθεί και να λειτουργήσει πριν τα τέλη του 2016 ή τις αρχές του 2017.
Και αν λυθεί όμως το πρόβλημα για τη νομική μορφή που θα λάβει το νέο πακέτο των 3,6 δισ. ευρώ, μένει να λυθεί και το ποια μέτρα θα έχει μέσα.
Προσπάθεια της κυβέρνησης είναι να έχει κυρίως εισπρακτικά μέτρα και ελάχιστες έως καθόλου περικοπές δαπανών, μισθών και συντάξεων.
Για παράδειγμα, εξετάζονται εισπρακτικά μέτρα όπως:
- η επιβολή ΦΠΑ 24% αντί 13% στους λογαριασμούς του ηλεκτρικού ρεύματος και ύδρευσης
- η αύξηση του μειωμένου συντελεστή ΦΠΑ από το 13% στο 14%
- μεγαλύτερες αυξήσεις φόρων σε καύσιμα, αυτοκίνητα κ.ά.
- κατάργηση φοροαπαλλαγών.
Θεωρείται αδύνατον όμως να μην περιλαμβάνει και μέτρα που ζητούν οι Θεσμοί, όπως μείωση του μισθολογικού κόστους στο δημόσιο με μειώσεις ή και νέες μειώσεις συντάξεων.
Ο… αυτόματος κόφτης
Πέραν, όμως, των επιμέρους μέτρων που θα κληθεί να λάβει η ελληνική κυβέρνηση, το μεγάλο πρόβλημα σε αυτές τις διαπραγματεύσεις σχετίζεται με το λεγόμενο προληπτικό πακέτο των πρόσθετων μέτρων των 3,6 δις ευρώ.
Η ελληνική πλευρά επιμένει να μην ονομαστικοποιηθούν και νομοθετηθούν μέτρα, όπως πιέζουν οι «σκληροί» των δανειστών. Φοβάται ότι εάν υπάρξει μία τέτοια δέσμευση, τότε θα είναι δύσκολα διαχειρίσιμη πολιτικά, κοινωνικά και οικονομικά. Προτείνει τη θεσμοθέτηση απλώς του «αυτόματου κόφτη» των δημοσίων δαπανών, εάν υπάρχουν αποκλίσεις από τους στόχους.
Συγκεκριμένα η πρόταση προβλέπει ότι θα κατατεθεί στη Βουλή νομοθετική διάταξη που θα προβλέπει ότι την άνοιξη του 2017 και την άνοιξη του 2018, με το που θα δημοσιεύονται τα τελικά στοιχεία για την πορεία του πρωτογενούς πλεονάσματος του προηγούμενου έτους από την Ελληνική Στατιστική Αρχή αλλά και την Eurostat, o υπουργός Οικονομικών θα προχωρεί σε αυτόματη περικοπή των δημοσίων δαπανών σε περίπτωση αποκλίσεων έναντι των στόχων (1,75% πλεόνασμα το 2017 και 3,5% το 2018) μετά από εισήγηση του ανεξάρτητου Συμβουλίου Δημοσιονομικής Πολιτικής. Η διάταξη θα προβλέπει αυστηρές κυρώσεις ακόμη και για τον ίδιο τον υπουργό Οικονομικών σε περίπτωση μη συμμόρφωσης με τη νομοθετική ρύθμιση, προκειμένου να ενισχυθεί η αξιοπιστία της ελληνικής πλευράς.
Η Κομισιόν φαίνεται να βλέπει θετικά την τελευταία αυτή ιδέα της Αθήνας και να διαδραματίζει συμβιβαστικό ρόλο. Ωστόσο δεν είναι αυτή που επιβάλλει τους όρους της διαπραγμάτευσης.
Αισιοδοξία στο Μαξίμου
Το Μαξίμου εκφράζει αισιοδοξία για την εύρεση σύντομα μίας λύσης, όμως τίποτα δεν επιβεβαιώνει την επικράτηση του θετικού σεναρίου, χωρίς πάντως να είναι δεδομένη και η επιβολή της ακραίας απαίτησης των δανειστών.
Η κυβέρνηση διαμηνύει πάντως ότι δεν μπορεί να σηκώσει το βάρος θεσμοθέτησης προληπτικών μέτρων και γι’ αυτό κυκλοφορούν σενάρια και φήμες περί πολιτικών εξελίξεων, ενώ είναι πάντα στη συζήτηση το ενδεχόμενο ο Ευκλείδης Τσακαλώτος να επιλέξει την παραίτηση.