Αχτίδα φωτός στο ζοφερό τοπίο του Προσφυγικού έμοιαζε το απόγευμα της Τετάρτης, η εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στην κατάμεστη αίθουσα του Σεράφειου Κολυμβητηρίου, στην οδό Πειραιώς, σηματοδοτώντας την επίσημη έναρξη προγραμμάτων με πυρήνα τους πρόσφυγες, τους αιτούντες άσυλο, τους ανηλίκους που φθάνουν ασυνόδευτοι στη χώρα, τους ευάλωτους. Εν μέσω της κρίσης, τόσο στενά συνδεδεμένης με την αδυναμία της ελληνικής Πολιτείας για αξιοπρεπή διαχείριση, φάνηκε ελπίδα · όχι μόνον γιατί ποσά εκατομμυρίων εκπορεύονται από τον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο (EEA Grants), για να στηρίξουν δομές και πρόσωπα, αλλά και γιατί η Ελλάδα συνειδητοποιεί ότι δεν είναι μόνη, συναντώντας αλληλεγγύη στο πρόσωπο χωρών, όπως η Νορβηγία, η Ισλανδία, το Λιχτενστάιν.
Την ώρα που ακόμη και πόρτες στην Ευρωπαϊκή Ένωση φαίνονται κλειστές, ο νορβηγός πρεσβευτής στην Ελλάδα και την Κύπρο Φρόντε Οβερλαντ Αντερσεν χαρακτήρισε τις προκλήσεις του Προσφυγικού κοινές, καθιστώντας σαφές ότι δεν εναπόκειται μόνο σε μια χώρα να τις αντιμετωπίσει. «Η μετανάστευση είναι από τη φύση της ένα διεθνές φαινόμενο και αποτελεί μέρος της πραγματικότητας της Ευρώπης σήμερα. Οι προκλήσεις που απορρέουν από τη μετανάστευση δεν μπορούν να επιλυθούν από μια μόνο χώρα, αλλά πρέπει να αντιμετωπιστούν μέσω συνεργασίας και αμοιβαίας υποστήριξης. Η Νορβηγία έχει βοηθήσει την Ελλάδα εδώ και πολλά χρόνια και θα συνεχίσει να το κάνει τόσο ως θέμα αλληλεγγύης, αλλά και ως μέσο επίλυσης μιας κοινής πρόκλησης», δήλωσε αναλυτικά ο ίδιος.
«Σε μια περίοδο που η χώρα αντιμετωπίζει οξυμένο το Προσφυγικό, η σπουδαιότητα των προγραμμάτων αυτών καθίσταται ακόμη μεγαλύτερη», σημείωσε ο Χαρίλαος Φαλτσέτας, διευθύνων σύμβουλος στη SOL Crowe Συμβουλευτική Α.Ε. «Θεωρούμε τιμή και πρόκληση, την ανάληψη του ρόλου του διαχειριστή τους. Η SOL Crowe συνεργάζεται, άλλωστε, με τη HumanRights360, που διαθέτει ήδη γνώση και εξειδίκευση. Μέριμνα μας θα είναι η μεγιστοποίηση του οφέλους από τις επιχορηγήσεις αυτές, τηρώντας κανόνες ορθής διαχείρισης» πρόσθεσε ο κ. Φαλτσέτας, μιλώντας μεταξύ άλλων για διαφάνεια, ανεξαρτησία, νομική ευαισθησία, τήρηση χρονοδιαγραμμάτων, υποστήριξη αυτών που θα πραγματοποιήσουν τα έργα.
Το χειροκρότημα έγινε ιδιαίτερα θερμό όταν ιρακινή γιατρός, μάνα τριών παιδιών, ευχαρίστησε την ΜΚΟ Solidarity Now, για τη στήριξη που της προσέφερε σε πέτρινα χρόνια, στιγμές απόγνωσης: όταν έφθασε από τη Βαγδάτη στην Ελλάδα, σε ένα παρακινδυνευμένο μα επιβεβλημένο ταξίδι, για να σώσει την οικογένεια της. Δίνοντας της την ευκαιρία να καμαρώσει τα παιδιά της να προοδεύουν. Η ανθρώπινη πλευρά της Πολιτικής.
Σε κάθε περίπτωση, η κυβέρνηση ήταν εκεί, δια του Πάτροκλου Γεωργιάδη, γενικού γραμματέα Μεταναστευτικής Πολιτικής, Υποδοχής και Ασύλου, για να την ακούσει. Ο ίδιος εναπόθεσε την κυβερνητική πολιτική στους άξονες υποδοχή, άσυλο και διεθνή προστασία, ενσωμάτωση αλλά και επιστροφή. «Αυτοί που θα μείνουν, στόχος είναι να ενσωματωθούν και να προσφέρουν στην ανάπτυξη και την ευημερία του τόπου», είπε ο γενικός γραμματέας.
Στοίχημα, η άμεση υλοποίηση των έργων
Ο Φρόντε Μόρτενσεν, εκπρόσωπος του FMO, του Γραφείου Χρηματοδοτικού Μηχανισμού που έχει αναλάβει τη διαχείριση των προγραμμάτων, χαρακτήρισε εξαιρετική τη δουλειά που έχει συντελεστεί ως τώρα, αριθμώντας 7.000 έργα στο πλαίσιο 149 προγραμμάτων. Σήμερα, τα προγράμματα είναι 100, αλλά τα έργα εμφανίζονται ισάριθμα με αυτά του παρελθόντος, 7.000 και πάλι. Και από 1,3 δις ευρώ το διάστημα 2004 – 2009, η αρωγή ανέρχεται στα 2,8 δις ευρώ κατά την τρέχουσα προγραμματική περίοδο 2014 – 2021, συνολικά σε 15 χώρες. H Ελλάδα δικαιούται συνολικά 116 εκατομμύρια ευρώ. Προβλέπεται μάλιστα δράση που δεν είναι ευρύτερα γνωστή: ποσοστό της τάξεως του 10% προορίζεται για την Κοινωνία των Πολιτών, θα κατανεμηθεί στους κόλπους της.
Το δια ταύτα των προγραμμάτων άγγιξε ο Επαμεινώνδας Φαρμάκης, συνιδρυτής και γενικός διευθυντής της HumanRights360, που βαρύνεται με τον ρόλο της διαχείρισης της επιχορήγησης στην Ελλάδα – μαζί με τη SOL Crowe. «Για εμάς έχει μεγάλη σημασία ότι τα EEA Grants δίνουν τόσο υψηλή χρηματοδότηση στην κατεύθυνση μιας πιο δίκαιης και συμπεριληπτικής κοινωνίας για όλους. Ο ρόλος μας έχει τεράστια ευθύνη αλλά και μας δεσμεύει να προσπαθούμε καθημερινά για την ίση πρόσβαση όλων στα ανθρώπινα δικαιώματα» επεσήμανε ο κ. Φαρμάκης. «Το μεγάλο στοίχημα αυτή τη χρονική στιγμή είναι να ξεκινήσουν γρήγορα τα έργα και να καταφέρουν να υλοποιήσουν τους στόχους που έχουν τεθεί».
Ο ίδιος σημείωσε ότι το πρώτο Πρόγραμμα, «Τοπική Ανάπτυξη και Μείωση της Φτώχειας», στηρίζεται σε προϋπολογισμό ύψους 6,5 εκατομμυρίων ευρώ, ενώ το δεύτερο Πρόγραμμα, που επιγράφεται ως «Άσυλο και Μετανάστευση» έχει συνολικό προϋπολογισμό ύψους 16,5 εκατομμυρίων ευρώ – σύνολο 23 εκατομμυρίων ευρώ.
Εφεξής, όποιος αναφέρεται στην «Τοπική Ανάπτυξη και Μείωση της Φτώχειας», θα ξέρει ότι κάνει λόγο για τη «Συμπερίληψη των παιδιών προσφύγων στα ελληνικά σχολεία», με 150 σχολεία, 3.000 διευθυντές και δασκάλους, τη «Δημιουργία ευκαιριών ένταξης και συμπερίληψης ευάλωτων ατόμων», αλλά και έργο με φορέα υλοποίησης τον δήμο Αθηναίων, επίσης με σκοπό την ένταξη ευάλωτων ανθρώπων.
Και όποιος θέλει να μιλάει για το «Άσυλο και Μετανάστευση», θα γνωρίζει ότι η ενότητα περιλαμβάνει σύμπλεγμα δράσεων για τη βελτίωση της ποιότητας των καταλυμάτων, την προσπάθεια για αξιοπρεπή υποδοχή, τη διασφάλιση ομαλής και ανθρώπινης εθελούσιας επιστροφής μεταναστών ή ευάλωτων ομάδων (δείτε αναλυτικά, παρακάτω).
Από την εκδήλωση, δεν έλειψαν η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ (Φιλίπ Λεκλέρκ), η Διεύθυνση Μετανάστευσης της Νορβηγίας (Στέφαν Μο), ο Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης (Τζιανλούκα Ρόκο), το Νορβηγικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες (Μπένεντικτ Γκίβερ) – με την τελευταία μάλιστα να λέει: «Πρέπει να βοηθηθεί η Ελλάδα στη διαχείριση του προβλήματος. Εδώ υψώνουμε τη φωνή μας. Η Ευρώπη κοιμάται!».
ΥΓ: Ανάλογη εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί στη Θεσσαλονίκη, στις 6 Νοεμβρίου, στις 3.00 μμ., στην αίθουσα «Ξανθίππη Χόιπελ» του MOMus – Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης.
Οι δράσεις των Προγραμμάτων
Στην εκδήλωση έγινε ειδική μνεία στην προκήρυξη προς ΜΚΟ και φορείς της Κοινωνίας των Πολιτών, με τίτλο «Ανοιχτές δομές φιλοξενίας για ευάλωτους/ες αιτούντες άσυλο στην Ελλάδα», η οποία και παραμένει ανοικτή, με ημερομηνία εκπνοής τη 17η Ιανουαρίου του 2020.
Αναλυτικότερα, το πρώτο Πρόγραμμα, «Τοπική Ανάπτυξη και Μείωση της Φτώχειας» περιλαμβάνει τις εξής τρεις δράσεις:
– «Συμπερίληψη των παιδιών προσφύγων στα ελληνικά σχολεία». Η δράση θα διασφαλίσει την πρόσβαση σε ποιοτικά διδακτικά και μαθησιακά εργαλεία εκπαίδευσης και κατάρτισης και σε ορθές πρακτικές για την ένταξη των παιδιών προσφύγων, συντελώντας σε ένα ασφαλές περιβάλλον μάθησης, χωρίς αποκλεισμούς. Φορέας υλοποίησης είναι το European Wergeland Center, υπό την αιγίδα του υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων. Ο προϋπολογισμός είναι ύψους 1,5 εκατομμυρίου ευρώ.
– «Δημιουργία ευκαιριών ένταξης και συμπερίληψης ευάλωτων ατόμων». Φορέας υλοποίησης: Solidarity Now, Προϋπολογισμός: 2 εκατομμύρια ευρώ.
– Έργο ύψους μέχρι το ποσό των 2.468.000 ευρώ με φορέα υλοποίησης τον δήμο Αθηναίων και σκοπό την ένταξη ευάλωτων ανθρώπων – η τελική μορφή του προγράμματος είναι υπό ολοκλήρωση.
Στο δεύτερο Πρόγραμμα, «Άσυλο και Μετανάστευση», αναπτύσσονται οι εξής δράσεις:
– «Βελτίωση της ποιότητας των καταλυμάτων και άλλων υπηρεσιών που παρέχονται σε ανοικτά κέντρα υποδοχής», με τη δημιουργία ανοιχτών δομών φιλοξενίας για ευάλωτους/ες αιτούντες άσυλο στην Ελλάδα. Η δράση έχει ως στόχο την παροχή τουλάχιστον 300 θέσεων στέγασης σε ανοικτές εγκαταστάσεις υποδοχής σε αστικές και ημιαστικές περιοχές, εκ των οποίων 225 θα απευθύνονται σε ασυνόδευτους/ες ανήλικους/ες και 75 θέσεις θα απευθύνονται σε άλλες κατηγορίες ευάλωτων αιτούντων άσυλο, με προτεραιότητα σε εγκύους και μονογονεϊκές οικογένειες. Ο προϋπολογισμός του συγκεκριμένου έργου φθάνει τα 7.632.000 ευρώ.
– «Βελτίωση της ικανότητας των βασικών θεσμών της Ελλάδας για τη διασφάλιση προστασίας των ευάλωτων αιτούντων άσυλο, και συγκεκριμένα των ασυνόδευτων ανηλίκων», με την ανάπτυξη τεχνικής ικανότητας για αξιοπρεπή υποδοχή και προστασία των δικαιωμάτων των μεταναστών και των αιτούντων άσυλο. Στόχος του έργου είναι η σταδιακή ανεξαρτητοποίηση, από τη διεθνή κοινότητα, της Υπηρεσίας Υποδοχής και Ταυτοποίησης και η διασφάλιση συνεργασίας με το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικής Αλληλεγγύης για την προστασία των ευάλωτων αιτούντων άσυλο και συγκεκριμένα των ασυνόδευτων ανηλίκων και επιζώντων εμπορίας ανθρώπων. Φορέας υλοποίησης είναι το Νορβηγικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες, ενώ ο προϋπολογισμός του έργου αγγίζει τα 3,5 εκατομμύρια ευρώ.
– «Βελτίωση των λειτουργικών διαδικασιών και της ικανότητας της Ελληνικής Υπηρεσίας Ασύλου και των Επιτροπών Προσφυγών», μέσω της διασφάλισης ποιότητας διαδικασιών ασύλου και δωρεάν νομικής βοήθειας σε ευάλωτους αιτούντες άσυλο. Φορέας υλοποίησης είναι η Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες και ο προϋπολογισμός του έργου είναι ύψους 3 εκατομμυρίων ευρώ.
– «Διασφάλιση ομαλής και ανθρώπινης εθελούσιας επιστροφής μεταναστών ή ευάλωτων ομάδων», μέσω της υποβοηθούμενης εθελούσιας επιστροφής και της επανένταξης ευάλωτων ατόμων. Φορέας υλοποίησης είναι ο Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης και ο προϋπολογισμός του έργου αγγίζει το ένα (1) εκατομμύριο ευρώ.
Εταίρος Προγράμματος Επιχορήγησης για το πρόγραμμα «Άσυλο και Μετανάστευση» είναι η Διεύθυνση Μετανάστευσης της Νορβηγίας.