Υπάρχουν θετικά σημάδια, στοιχεία που δίνουν ελπίδα για την οικονομική ανάπτυξη της Ελλάδας. Αλλά υπάρχει ένα μόνιμο σύννεφο: το δημόσιο χρέος. Και ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας, Γιάννης Στουρνάρας, δήλωσε ότι εάν το ελληνικό χρέος δεν κριθεί βιώσιμο, η προβλεπόμενη έξοδος στις αγορές το 2018 δεν είναι εφικτή. «Η ελάφρυνση του χρέους είναι εξαιρετικής σημασίας όχι μόνο μακροπρόθεσμα, αλλά και βραχυπρόθεσμα», είπε ο ίδιος μιλώντας στο συνέδριο του ΣΕΤΕ τη Δευτέρα. «Πρέπει, συνεπώς, οι συνομιλίες να αρχίσουν τώρα και να ολοκληρωθούν όσο το δυνατόν συντομότερα», τόνισε ο κεντρικός τραπεζίτης.
Τα καλά νέα είναι ότι η ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης και η πρόσφατη υλοποίηση του δεύτερου τμήματος των προαπαιτούμενων δράσεων είχε θετική επίδραση στο κλίμα εμπιστοσύνης και ενίσχυσε τις προοπτικές ανάκαμψης της οικονομίας, όπως επεσήμανε ο ίδιος. Μάλιστα, η εφαρμογή του τρίτου ελληνικού προγράμματος έχει προχωρήσει, με βραδείς μεν ρυθμούς, αλλά με αναμενόμενα θετικά αποτελέσματα.
Ο κ. Στουρνάρας παρέθεσε και στοιχεία που το αποδεικνύουν:
Η βιομηχανική παραγωγή αυξήθηκε κατά 2,% σε ετήσια βάση το οκτάμηνο Ιανουαρίου – Αυγούστου 2016, εξαιτίας κυρίως της σημαντικής ανόδου της μεταποίησης (αύξηση κατά 4,8% σε ετήσια βάση).
Ο δείκτης όγκου λιανικών πωλήσεων αυξήθηκε κατά 9,7% τον Ιούλιο του 2016 σε ετήσια βάση, ενώ ο εποχικά διορθωμένος δείκτης όγκου λιανικών πωλήσεων αυξήθηκε κατά 4,9% τον Ιούλιο του 2016, σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Πληροφοριακού Συστήματος ΕΡΓΑΝΗ του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, το ισοζύγιο των ροών μισθωτής απασχόλησης στον ιδιωτικό τομέα το οκτάμηνο Ιανουαρίου – Αυγούστου 2016 ήταν θετικό, με τη δημιουργία 237.817 νέων θέσεων εργασίας, υπερβαίνοντας κατά 51.793 θέσεις εργασίας την αντίστοιχη περίοδο του 2015.
Στοιχεία της Ερευνας Εργατικού Δυναμικού της ΕΛΣΤΑΤ κατά το β’ τρίμηνο του 2016, υποδηλώνουν υποχώρηση του ποσοστού ανεργίας σε 23,1%, έναντι 24,9% το προηγούμενο τρίµηνο και 24,6% το αντίστοιχο τρίµηνο του 2015.
Ο κ. Στουρνάρας εξήγησε ότι οι προβλέψεις της Τραπέζης της Ελλάδος δείχνουν ανάκαμψη της οικονομικής δραστηριότητας που ξεκινά από το β’ εξάμηνο του 2016 και συνεχίζεται τα έτη 2017 και 2018. Συγκεκριμένα, όπως είπε, το 2016 αναμένεται μικρή μείωση του ΑΕΠ, της τάξεως του 0,3%, και ανάπτυξη 2,5% και 3% για το 2017 και 2018 αντίστοιχα.
Διευκρίνισε επίσης ότι οι προβλέψεις βασίζονται στην υπόθεση ότι οι μεταρρυθμίσεις και οι ιδιωτικοποιήσεις, που έχει συμφωνήσει η ελληνική κυβέρνηση με τους θεσμούς, θα υλοποιηθούν και θα ολοκληρωθεί εγκαίρως η εκταμίευση των σχετικών δόσεων, προκειμένου να ενισχυθεί η ρευστότητα της ελληνικής οικονομίας, καθώς και στο ότι θα συνεχιστεί η διευκολυντική νοµισµατική πολιτική από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ).
Oσον αφορά την εξέλιξη του πληθωρισμού, προβλέπεται ότι η καθοδική πορεία των τιµών θα ανακοπεί το 2016 και θα υπάρξει σταδιακή αύξηση το 2017 και το 2018. Η αποκλιµάκωση του ποσοστού ανεργίας αναµένεται να συνεχιστεί με αργούς ρυθμούς το 2016, ενώ προβλέπεται να επιταχυνθεί την περίοδο 2017-2018.
Ωστόσο, οι κίνδυνοι παραμένουν. Αν καθυστερήσει η ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης –ιδίως η υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων και ιδιωτικοποιήσεων- θα αναζωπυρωθεί η αβεβαιότητα. Αυτή άλλωστε, όπως επεσήμανε ο κ. Στουρνάρας, είναι ευρωπαϊκό φαινόμενο και όχι μόνο ελληνικό, σχετίζεται τόσο με το Brexit όσο και με την προσφυγική κρίση.
Τα σημεία που θα κρίνουν τελικά την έκβαση του προγράμματος στο σύνολό του και την έξοδο στις αγορές αμέσως μετά, σύμφωνα με τον κ. Στουρνάρα είναι τα εξής:
Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια
«Η Τράπεζα της Ελλάδος έχει εντείνει τις προσπάθειες, προωθώντας, σε συνεργασία με την κυβέρνηση, σημαντικές πρωτοβουλίες που πρέπει να επιταχυνθούν και να ολοκληρωθούν τους επόμενους μήνες» τόνισε ο κ. Στουρνάρας και ανέφερε ενδεικτικά:
τη διαμόρφωση δευτερογενούς αγοράς δανείων (εξυπηρετούμενων ή μη),
την αναμόρφωση του πλαισίου εξωδικαστικού διακανονισμού χρέους,
τη βελτίωση των υποδομών και της εξειδικευμένης τεχνογνωσίας του δικαστικού πλαισίου,
την αναμόρφωση της νομοθεσίας με στόχο τη διασφάλιση της συμμετοχής των παλαιών μετόχων στην εξυγίανση των επιχειρήσεων ή, στην περίπτωση αδυναμίας τους, την άμεση αποχώρησή τους».
Παράλληλα, όμως, συμπλήρωσε απαιτείται πιο ενεργητική πολιτική διαχείρισης των μη εξυπηρετούμενων δανείων, από την πλευρά των τραπεζών, με έμφαση σε μακροχρόνιες ρυθμίσεις, συντονισμένη αντιμετώπιση των κοινών πιστούχων και στην αναδιάρθρωση των βιώσιμων επιχειρήσεων, με τη συμμετοχή των μετόχων.
Προτάσεις για ενδυνάμωση του τουρισμού
Ο διοικητής της ΤτΕ είπε ότι η μείωση των τουριστικών εισπράξεων, παρά την άνοδο των επισκεπτών, επιτάθηκε από τη μείωση των τιμών, ενώ εξέφρασε την εκτίμηση ότι υποκρύπτει όμως και μια πιο μακροχρόνια τάση, δηλαδή την υποχώρηση των δαπανών ανά επισκέπτη και ανά διανυκτέρευση που εντοπίζεται τα τελευταία χρόνια. Μεταξύ άλλων, πρότεινε μείωση στις τιμές αεροπορικών εισιτηρίων, προκειμένου το τουριστικό προϊόν της χώρας να γίνει πιο ανταγωνιστικό. Περιγράφοντας ενέργειες που μπορούν να γίνουν για την περαιτέρω ενδυνάμωση του τουρισμού, ο κ. Στουρνάρας στάθηκε στα παρακάτω σημεία:
Εκσυγχρονισμός και αναβάθμιση των υπόλοιπων περιφερειακών αεροδρομίων της χώρας.
Ενδυνάμωση του ανταγωνισμού, σε επίπεδο αεροπορικών εταιρειών, καθώς όπως είπε, «η μείωση των τιμών των αεροπορικών εισιτηρίων θα διευκολύνει την αύξηση της τουριστικής ζήτησης».
Αναβάθμιση και αξιοποίηση υποδοµών όπως οι µαρίνες, οι οποίες µπορούν να συµβάλουν στην αύξηση του θαλάσσιου και ναυτικού τουρισµού
Αναβάθμιση των λιµενικών υποδοµών και συγκρότηση εθνικού σχεδίου ανάπτυξης της κρουαζιέρας -ειδικά της κρουαζιέρας µε αφετηρία ελληνικό λιµένα (home porting).
Και, φυσικά, η επιτάχυνση της εφαρμογής του προγράμματος.