Μόλις τελείωσε η συνάντησή του με τον Ντόναλντ Τραμπ, στην Οζάκα -μία από τις πολλές που είχε με ολιγάρχες ο αμερικανός πρόεδρος- ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ανακοίνωσε όλος χαρά στους δημοσιογράφους, ότι οι ΗΠΑ δεν πρόκειται να προχωρήσουν σε κυρώσεις εναντίον της Τουρκίας για την αγορά των S-400 από τη Ρωσία.
Μάλιστα, ο Ερντογάν πρόσθεσε ότι το πρώτο φορτίο θα φτάσει στην Τουρκία σε 10 ημέρες. Βέβαια, παρά τις φιλοφρονήσεις ανάμεσα στους δύο πολιτικούς και την -παραληρηματική- δημόσια διαβεβαίωση του Τραμπ ότι δεν θα τιμωρήσει την Τουρκία για το ατόπημά της -καθώς… «φταίει ο Ομπάμα» που ο Ερντογάν αγοράζει πυραυλικό σύστημα από τη Ρωσία- το Στέιτ Ντιπάρτμεντ και το Κογκρέσο, έσπευσαν να ανακοινώσουν ότι έχουν διαφορετική άποψη από τον αμερικανό πρόεδρο.
«Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν δηλώσει με συνέπεια και σαφήνεια ότι η Τουρκία θα αντιμετωπίσει πολύ πραγματικές και αρνητικές συνέπειες εάν προχωρήσει στην απόκτηση των S-400, συμπεριλαμβανομένης της αναστολής της προμήθειας και της συμμετοχής της βιομηχανίας στο πρόγραμμα F-35 και της έκθεσής τους σε κυρώσεις στο πλαίσιο του νόμου για την αντιμετώπιση των αντιπάλων της Αμερικής μέσω κυρώσεων (CAATSA)», ανέφερε ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ.
Τη Δευτέρα, εξάλλου, oι Financial Times (με συνδρομή), σε άρθρο που δεν υπογράφεται από κάποιον απλό συντάκτη, ούτε καν από τον διευθυντή τους αλλά, ακόμη ψηλότερα, από το Εκδοτικό Συμβούλιο της εφημερίδας αυτής η οποία εκφράζει εν πολλοίς το δυτικό οικονομικό κατεστημένο- τονίζουν ότι με την υπόθεση των S-400, Τουρκία και ΗΠΑ «βρίσκονται σε τροχιά σύγκρουσης σε αργή κίνηση, που θα μπορούσε να καταλήξει σε κατά μέτωπο σύγκρουση».
Η Ουάσινγκτον έχει ξεκαθαρίσει ότι η Τουρκία δεν μπορεί να αγοράσει ταυτοχρόνως τα αεροσκάφη F-35 -το νέο μαχητικό μοντέλο που παράγεται από τις ΗΠΑ και τους συμμάχους, ανάμεσά τους και την Τουρκία- και το ρωσικό αντιαεροπορικό πυραυλικό σύστημα. Ηδη, οι ΗΠΑ έχουν σταματήσει την εκπαίδευση των τούρκων πιλότων στα F-35 και έχουν αναβάλει την παράδοση των πρώτων αεροσκαφών, από τα 100 που θέλει η Αγκυρα. Και βεβαίως, οι ΗΠΑ καλά κάνουν, καθώς έχουν αυτό το δικαίωμα, γράφουν οι FT.
Η συμφωνία για τους S-400 αποτελεί, κατά την εφημερίδα, έναν διπλωματικό θρίαμβο για τον Βλαντίμιρ Πούτιν, μία μεγάλη επιτυχία του στην προσπάθειά του να υπονομεύσει τη συνοχή της Δύσης.
Η Τουρκία περιφρόνησε την ανάγκη διασυνδεσιμότητας των οπλικών συστημάτων ανάμεσα στα μέλη του ΝΑΤΟ. Αν οι S-400 αναπτυχθούν στην Τουρκία, αυτό θα επιτρέψει στη Ρωσία να αποσπάσει πληροφορίες για τα F-35, τα οποία προορίζονται για βασικά μαχητικά αεροσκάφη της νατοϊκής συμμαχίας.
Φυσικά _παρατηρούν οι FT- η Τουρκία έχει το δικαίωμα να κάνει τις δικές της επιλογές στην αγορά οπλικών συστημάτων. Ομως, ως μέλος του ΝΑΤΟ, «δεν μπορεί να ανοίξει μία τρύπα στην αλληλεγγύη και την ασφάλεια της συμμαχίας», γράφουν. Και προσθέτουν:
«Ακόμα και αν ο ίδιος ο Τραμπ δεν δείχνει να σέβεται ιδιαίτερα το ΝΑΤΟ και νοιάζεται μόνο να προωθεί τις πωλήσεις αμερικανικών όπλων, η αρχή πάνω στην οποία βασίστηκε η συμμαχία -όλοι για έναν και ένας για όλους- είναι θεμελιώδης».
Στον πυρήνα του προβλήματος βρίσκεται το γεγονός ότι η Τουρκία έχει ανάγκη την συνεργασία της Ρωσίας στη Συρία για να μπορέσει να αποφύγει τη δημιουργία κουρδικού κράτους στα σύνορά της. Η Ρωσία διέσωσε το καθεστώς του Μπασάρ αλ-Ασαντ, ενώ η Αγκυρα αρχικά υποστήριζε τους ισλαμιστές που ήθελαν να το ρίξουν. Ομως, από το 2016, ο Ερντογάν είναι ευγνώμων στον Πούτιν, καθώς τους Κούρδους υποστηρίζουν οι ΗΠΑ, στον αγώνα κατά του ISIS. Η Τουρκία βρίσκεται τώρα σε μία εύθραυστη συμμαχία με τη Ρωσία και το Ιράν στη Συρία.
Αν ο Ερντογάν ακυρώσει την αγορά των S-400, ο Πούτιν μπορεί να εντείνει τις επιχειρήσεις στο Ιντλίμπ, το τελευταίο προπύργιο των ανταρτών στη βορειοδυτική Συρία, όπου η Τουρκία έχει ισχυρή στρατιωτική παρουσία. Η τουρκική κατοχή δύο περιοχών γύρω από το Ιντλίμπ, μέρος της εκστρατείας κατά των κούρδων μαχητών των Μονάδων Προστασίας του Λαού (YPG), είναι δυνατή μόνο χάρη στη σύμφωνη γνώμη της Ρωσίας.
Η Τουρκία όμως, θέλει να εισβάλει στην περιοχή που ελέγχει ο YPG στη βορειοανατολική Συρία, η οποία προστατεύεται από την αμερικανική αεροπορία. Αν ο Ερντογάν εξακολουθήσει να πηγαίνει κόντρα στις διαθέσεις των ΗΠΑ, δεν τεθεί σε κίνδυνο μόνο η παραμονή της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ ή η προμήθεια των F-35, προβλέπουν οι FT. Και προειδοποιούν:
«Καλό θα ήταν, ο τούρκος πρόεδρος να μην πάρει τοις μετρητοίς τις υποσχέσεις του Τραμπ στη συνάντησή τους στην Οζάκα».