Ο Τζέρεμι Αϊρονς στέλνει ένα φιλί στους φωτορεπόρτερ στην πρεμιέρα της 70ής Μπερλινάλε. Ο γερμανικός Τύπος όμως τον περιμένει και αυτόν στη γωνία | REUTERS/Michele Tantussi
Επικαιρότητα

Πρεμιέρα της Μπερλινάλε στη… σκιά του Τζέρεμι Αϊρονς και του ναζισμού

To παρελθόν ήρθε να στοιχειώσει τη γιορτή του κινηματογράφου στο Βερολίνο. Τα γερμανικά ΜΜΕ ασχολούνται είτε με την αποκάλυψη ως ναζί του θρυλικού καλλιτεχνικού διευθυντή Αλφρεντ Μπάουερ, είτε με σεξιστικά και ομοφοβικά σχόλια που είχε κάνει προ ετών ο πρόεδρος της Κριτικής Επιτροπής
Protagon Team

H 70ή Μπερλινάλε άνοιξε τις πύλες της. H στρογγυλή επέτειος και η αλλαγή στο ηγετικό δίδυμο –ο Κάρλο Τσατριάν ανέλαβε την καλλιτεχνική διεύθυνση και η Μάριετ Ρίζενμπικ την εκτέλεση παραγωγής– έκαναν πολλούς να προβλέψουν έναν κινηματογραφικά λαμπερό Φεβρουάριο στο Βερολίνο. Ισως να συμβεί, αλλά η αρχή δεν υπήρξε πολλά υποσχόμενη.

Ενα πρόβλημα κληροδοτήθηκε από το μακρινό παρελθόν, μια ηχώ από το ναζιστικό παρελθόν που ακόμα στοιχειώνει κάθε τι γερμανικό. Ετσι, ύστερα από 33 χρόνια, για πρώτη φορά εφέτος δεν θα απονεμηθεί το βραβείο «Αλφρεντ Μπάουερ», με το οποίο από το 1987 και κάθε χρονιά η Κριτική Επιτροπή τιμούσε την ταινία που «άνοιγε νέες προοπτικές στην τέχνη του σινεμά». Η ακύρωση του βραβείου που φέρει το όνομα του θρυλικού πρώτου καλλιτεχνικού διευθυντή του φεστιβάλ (από την παρθενική διοργάνωση, το 1951, ως το 1976), αποφασίστηκε μετά τις πρόσφατες αποκαλύψεις ότι ο Μπάουερ υπήρξε ένας υψηλόβαθμος αξιωματούχος στην ιεραρχία του ναζιστικού κόμματος – γεγονός που ο ίδιος είχε αποκρύψει μεταπολεμικά.

1971, o Αλφρεντ Μπάουερ υποδέχεται στο τότε Δυτικό Βερολίνο τη Σίρλεϊ ΜακΛέιν

Στα τέλη του περασμένου μήνα, η Die Zeit αποκάλυψε έγγραφα, σύμφωνα με τα οποία ο Μπάουερ δεν υπήρξε απλώς ένας άνθρωπος-κλειδί στη βιομηχανία προπαγάνδας που είχε δημιουργήσει ο Γιόζεφ Γκέμπελς, όντας μεταξύ άλλων και στέλεχος της περιβόητης Reichsfilmintendanz μέχρι και τα μέσα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, αλλά στα νιάτα του είχε διατελέσει «υπερήφανο μέλος» της SA, της διαβόητης παραστρατιωτικής ομάδας του Εθνικοσοσιαλιστικού Κόμματος, η οποία βοήθησε στην άνοδο του Αδόλφου Χίτλερ στην εξουσία.

Στις 29 Ιανουαρίου, τρεις εβδομάδες πριν από την έναρξη του 70ού κινηματογραφικού φεστιβάλ του Βερολίνου, οι διοργανωτές ανακοίνωσαν την αναστολή απονομής του βραβείου Αργυρή Αρκτος «Σίλβερ Μπάουερ».

Ενα δεύτερο πρόβλημα είναι πάλι το παρελθόν, αλλά αυτή τη φορά του σπουδαίου Τζέρεμι Αϊρονς, ο οποίος επελέγη ως πρόεδρος της Κριτικής Επιτροπής –θα τον πλαισιώνουν η γαλλίδα ηθοποιός Μπερενίζ Μπεζό, η γερμανίδα παραγωγός Μπετίνα Μπροκέμπερ, ο βραζιλιάνος σκηνοθέτης Κλέμπερ Μεντότσα Φίλο, ο σκηνοθέτης και σεναριογράφος Κένεθ Λόνεργκαν, ο ιταλός ηθοποιός Λούκα Μαρτινέλι και η παλαιστίνια σκηνοθέτις, σεναριογράφος και παραγωγός Ανμαρί Τζασίρ.

Ωστόσο, η επιλογή του Αϊρονς δεν πέρασε ασχολίαστη από τα γερμανικά ΜΜΕ. Η Der Tagesspiegel θυμήθηκε ότι ο 71χρονος άγγλος ηθοποιός είχε στο παρελθόν προβεί σε σεξιστικά σχόλια τόσο για τις γυναίκες όσο και κατά του γάμου των ομοφυλοφίλων.

Συγκεκριμένα σε μια συνέντευξη στο βρετανικό περιοδικό Radio Times, το 2011, ο Αϊρονς είχε πει ότι «αν ένας άντρας βάλει το χέρι του στον κώλο μιας γυναίκας, κάθε γυναίκα που αξίζει μπορεί να το αντιμετωπίσει. Είναι επικοινωνία. Δεν μπορούμε να είμαστε φιλικοί μεταξύ μας;» είχε τονίσει μεταξύ σοβαρού και αστείου, μια φράση που στην εποχή του #MeToo αποκτά εντελώς διαφορετικό πρόσημο.

Δύο χρόνια αργότερα, σε συνέντευξή του στην Huffington Post, είχε χλευάσει τον γάμο ομόφυλων ζευγαριών λέγοντας ότι η νομιμοποίησή τους θα οδηγήσει τους πατεράδες να παντρεύονται τους γιους τους για να αποφύγουν το φόρο κληρονομιάς!

Η Der Tagesspiegel σχολίασε επικριτικά: «Το θέμα εδώ δεν είναι αν αυτές οι ανοησίες που λέει ο Αϊρονς στα ΜΜΕ είναι ικανές να κρίνουν τον διορισμό του ως προέδρου της Κριτικής Επιτροπής. Πιο προβληματικό είναι ότι γεγονός πως η νέα διεύθυνση του Φεστιβάλ δεν αναρωτήθηκε καθόλου». Τα γερμανικά μέσα ενημέρωσης υπενθύμισαν ότι μόλις πριν από δύο χρόνια το κίνημα του #MeToo ήταν το βασικό θέμα του φεστιβάλ και τώρα η νέα διεύθυνση μοιάζει να το αγνοεί.