Υπάρχει μια «ισχυρή πιθανότητα» για μη συμφωνία στις εμπορικές συνομιλίες του Brexit με την Ευρωπαϊκή Ενωση. Αυτή η παραδοχή του Μπόρις Τζόνσον, σε ενημέρωση που έκανε στα μέλη του υπουργικού συκβουλίου της Βρετανίας μετά την ασυμφωνία στη συνάντησή του με την Οουρσουλα φον ντερ Λάιεν στις Βρυξέλλες, έδωσε πλέον το σήμα: οδηγούμαστε σε εντελώς αχαρτογράφημα νερά.
Η ζοφερή αξιολόγηση του βρετανού πρωθυπουργού ακολούθησε το γεγονός ότι οι Βρυξέλλες δημοσίευσαν σχέδια έκτακτης ανάγκης σε περίπτωση που δεν υπάρξει συμφωνία και περιγράφηκαν στον βρετανικό Τύπο της Παρασκευής. Και όλα αυτά ενώ απομένουν 20 ημέρες ως την καταληκτική ημερομηνία της 31ης Δεκεμβρίου –από την 1η Ιανουαρίου 2021, Βρετανία και ΕΕ είναι δύο απολύτως χωρισμένες οντότητες.
Φαίνεται ότι δύο είναι τα σημεία της διαφωνίας μεταξύ του Λονδίνου και των Βρυξελλών.
Το ένα είναι η αλιεία. Η ΕΕ θέλει να συνεχίσει να έχει πρόσβαση στα ύδατα του Ηνωμένου Βασιλείου και μετά την 31η Δεκεμβρίου. Από την άλλη τα περισσότερα ψάρια που αλιεύονται από βρετανούς αλιείς πωλούνται στην Ευρώπη και η Βρετανία πρέπει να διατηρήσει την πρόσβαση στις αγορές της ΕΕ.
Το δεύτερο είναι ζήτημα διακυβέρνησης. Οι δύο πλευρές εξακολουθούν να διαφωνούν για τους μηχανισμούς για την επιβολή οποιασδήποτε συμφωνίας και επίλυσης διαφορών. Οι Βρετανοί επιμένουν ότι το Ηνωμένο Βασίλειο ως ανεξάρτητο κυρίαρχο κράτος δεν μπορεί να αποδεχθεί τη δικαιοδοσία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου.
Σε κάθε περίπτωση η προθεσμία των διαπραγματεύσεων λήγει την Κυριακή, όμως η διάθεση της απαισιοδοξίας αυξάνεται σχολιάζουν τα βρετανικά μέσα ενημέρωσης.
Από την πλευρά της η Deutsche Welle, περιγράφει με δυσοίωνα σενάρια την επόμενη ημέρα.
Εάν έως στις 31 Δεκεμβρίου δεν υπάρχει έγκυρη συμφωνία για τις εμπορικές σχέσεις των δύο πλευρών, τότε θα ισχύσει το ρυθμιστικό πλαίσιο της Παγκόσμιας Οργάνωσης Εμπορίου. Αυτό σημαίνει έλεγχοι στα σύνορα και δασμοί. Ήδη γίνεται λόγος για ουρές και ελέγχους στα σύνορα από 1ης Ιανουαρίου, από 00:01, σε περίπτωση που Λονδίνο και Βρυξέλλες δεν καταλήξουν σε μια συμφωνία.
Στο Καλέ, από τη γαλλική πλευρά ξεκίνησε πιλοτική δοκιμή των ελέγχων που θα ισχύσουν από την Πρωτοχρονιά, εάν Βρετανοί και οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι δεν βρουν μια λύση. Στο Ντόβερ, από τη βρεταννική πλευρά, σχηματίστηκαν ουρές πέντε χιλιομέτρων από φορτηγά. Αλλά και η κυβέρνηση στο Λονδίνο θεωρεί ρεαλιστικό ότι από 1ης Ιανουαρίου 7.000 φορτηγά θα πρέπει να περιμένουν ώρες για να περάσουν απέναντι, παρατηρεί η DW για να συμπληρώσει: Το μποτιλιάρισμα αποτελεί απεικόνιση των νέων δασμών που θα κάνουν τα προϊόντα πιο ακριβά, εάν τηρηθούν τα προβλεπόμενα της Παγκόσμιας Οργάνωσης Εμπορίου.
Κατά μέσον όρο, οι εξαγωγές της ΕΕ προς τη Βρετανία θα ακριβύνουν κατά 3,1% λόγω δασμών και κατά 1,4% λόγω «μη δασμολογικών εμποδίων», όπως υπολόγισε η Οξφόρδη. Πίσω από αυτά κρύβονται μεγάλες διαφορές ανά προϊόν. Γιατί εάν πρόκειται για αυτοκίνητα ή αγροτικά προϊόντα, οι αυξήσεις μπορεί να φτάσουν μέχρι και 10%, για γαλακτοκομικά μέχρι και 36%! Ο χρηματοπιστωτικός κλάδος συμφωνήθηκε μεταξύ Λονδίνου και ΕΕ να μείνει εκτός των διαπραγματεύσεων για το ελεύθερο εμπόριο. Χωρίς το Σίτι του Λονδίνου – αντίληψη που φαίνεται να έχει παγιωθεί και στις δύο πλευρές – η κατάσταση σε αυτόν τον κλάδο προδιαγράφεται με μελανά χρώματα, σημειώνει η DW
Αλλά ανεξαρτήτως αυτού, το οικονομικό διακύβευμα από το εμπόριο ανάμεσα στις δύο πλευρές είναι τεράστιο. Το 2019 ο όγκος εμπορικών συναλλαγών άγγιξε τα 500 δις ευρώ. Οι γερμανικές εξαγωγές προς τη Βρετανία ανήλθαν στα 79 δις ευρώ. To Ηνωμένο Βασίλειο ήταν ο 5ος σε μέγεθος εμπορικός εταίρος της Γερμανίας. Μόλις πριν από τέσσερα χρόνια βρίσκονταν στην 3η θέση. Κι αυτό απότοκο του Brexit, πριν καν ολοκληρωθεί. Και κάπως έτσι θα συνεχιστεί η κατάσταση. Σε αυτό συμφωνούν οι περισσότεροι παρατηρητές. Γι’ αυτό η σκληρή στάση της κυβέρνησης Τζόνσον προκαλεί κατάπληξη και εξελίσσεται σε παρτίδα πόκερ.
Σύμφωνα με μελέτη του Ινστιτούτου IFO του Μονάχου οι βρετανικές βιομηχανίες εισάγουν πολλά ημικατεργασμένα προϊόντα από την ΕΕ, για τα οποία δεν διαθέτουν πολλές εναλλακτικές. Είναι ακόμη ένας λόγος για τις επαπειλούμενες αυξήσεις τιμών στη Βρετανία. Ο οίκος πιστοληπτικής αξιολόγησης Euler-Hermes προβλέπει αύξηση τιμών στα εισαγόμενα κατά 15%. Ο πληθωρισμός ενδέχεται να φτάσει γύρω στο 5% και η λίρα να υποτιμηθεί κατά 10%. Αυτό θα είχε ως συνέπεια, όπως παρατηρεί η εφημερίδα Bild, να γίνει ακριβότερος για τους Βρετανούς ο δανεισμός από πακέτα διάσωσης. Το ό,τι οι επιπτώσεις για τη Βρετανία θα είναι βαρύτερες από ό,τι για την ΕΕ σε αυτό συμφωνούν οι περισσότεροι εκ των παρατηρητών, που δεν ανήκουν στο περιβάλλον του Μπόρις Τζόνσον. Μετά το πρώτο σοκ από την ψηφοφορία για το Brexit πριν από τέσσερα χρόνια «η κατάσταση έχει σχετικά χαλαρώσει» υποστηρίζει ο Μαρκ Τένμπιγκ από τον Σύνδεσμο Γερμανικών Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων στην εφημερίδα die Welt. «Εκκινούμε από ένα σκληρό Brexit και οι γερμανοί επιχειρηματίες είναι προετοιμασμένοι». Μια τέτοια σχετική χαλαρότητα δεν ανταποκρίνεται στο κλίμα από την άλλη πλευρά της Μάγχης και οφείλεται κυρίως στην επιδημιολογική κρίση που χτύπησε με ιδιαίτερη σφοδρότητα τη Βρετανία.
Σύμφωνα με την ανεξάρτητη υπηρεσία για θέματα προϋπολογισμού QBR, στο Λονδίνο η συρρίκνωση της οικονομίας αναμένεται να φτάσει το 11.3%. Σε περίπτωση που δεν επιτευχθεί η εμπορική συμφωνία με την ΕΕ, θα φτάσει το 13,3%. Ακόμη πιο απαισιόδοξος είναι ο ΟΟΣΑ, ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης. Μεσοπρόθεσμα η βρετανική οικονομία θα αναπτύσσεται με βραδύτερο ρυθμό γύρω στο 3,5% ακόμη και σε περίπτωση συμφωνίας με την ΕΕ. Εάν δεν επιτευχθεί συμφωνία από 1ης Ιανουαρίου, ο ΟΟΣΑ προβλέπει ότι μέσα σε δύο χρόνια η ύφεση θα φτάσει ένα μείον της τάξης του 5%. Δεν είναι ρόδινες οι προοπτικές για τη Βρετανία.
Τι θα συμβεί με τις ελληνικές εξαγωγές;
Το Γραφείο Οικονομικών Υποθέσεων της ελληνικής πρεσβείας στο Λονδίνο δεν ήταν καθόλου αισιόδοξο στην έκθεση που δημοσίευσε στις 23 Νοεμβρίου.
«Σε περίπτωση που οι σε εξέλιξη διαπραγματεύσεις δεν καταλήξουν σε κάποιου είδους συμφωνία, εκτιμούμε ότι η επίπτωση στις ελληνικές εξαγωγές αγαθών στο Ηνωμένο Βασίλειο θα είναι σημαντική» αναφέρει η έκθεση στην οποία υπάρχει η προειδοποίηση για επιβολή δασμών σε μια σειρά προϊόντων με κυριότερη τους χάλκινους σωλήνες που αντιπροσωπεύουν το 5,9% των ελληνικών εξαγωγών στη Βρετανία καθώς και στους ηλεκτρικούς αγωγούς που αντιπροσωπεύουν το 5,3% των εξαγωγών μας.
Πρόβλημα ωστόσο θα αντιμετωπίσουν και οι εξαγωγές της βιομηχανίας τροφίμων καθώς η επιβολή δασμών θα κάνει τα ελληνικά προϊόντα πιο ακριβά και λιγότερο ελκυστικά.
Ενδεικτικά το γιαούρτι που το 2019 αντιπροσώπευε το 6,3% των ελληνικών εξαγωγών στη Βρετανία απειλείται με δασμούς ως και 8% επί της αξίας! Ομοίως θα υπάρξουν δασμοί στη φέτα (4,5% των εξαγωγών το 2019) στα φρούτα (νωπά, κατεψυγμένα, αποξηραμένα ή και παρασκευασμένα), στις ελιές, στα φρέσκα λαχανικά, στο ελαιόλαδο και στα προϊόντα ιχθυοκαλλιέργειας.