Ανάμεσα στα πολλά ερωτήματα που έχουν τεθεί και έχουν μείνει αναπάντητα από την απόπειρα πραξικοπήματος και εντεύθεν είναι αν θα υπάρχουν επιπτώσεις στην ασφάλεια των ΗΠΑ και του υπόλοιπου κόσμου. Τουτέστιν: πόσο ασφαλείς θα συνεχίσουν να είναι οι βόμβες υδρογόνου που έχουν αποθηκεύσει οι Αμερικανοί στη βάση του Ιντσιρλίκ.
Για τους μη γνωρίζοντες, το αμερικανικό περιοδικό New Yorker θυμίζει ότι το Ιντσιρλίκ είναι η μεγαλύτερη αποθήκη οπλικών συστημάτων του ΝΑΤΟ. Το Σάββατο πρωί, εν μέσω γενικευμένου χάους, η Πρεσβεία των Αμερικανών στην Αγκυρα εξέπεμψε μήνυμα έκτακτης ανάγκης προς όλους του πολίτες της χώρας που εμπλέκονταν με τη βάση. Το ρεύμα είχε κοπεί και έτσι αναγκάστηκαν να μπουν μπροστά οι γεννήτριες, ενώ απαγορεύτηκε στα αμερικανικά αεροπλάνα να κάνουν πτήσεις. Οσο για το επίπεδο κινδύνου ασφάλειας, αυτός ανέβηκε σε «fpcon Delta», κάτι που είναι το υψηλότερο επίπεδο κινδύνου και χρησιμοποιείται μόνο σε καταστάσεις όπου έχει εκδηλωθεί πυρηνική επίθεση ή επίκειται να συμβεί μια τέτοια.
Την Κυριακή, ο διοικητής της βάσης, στρατηγός Μπεκίρ Ερκάν Βαν, και άλλοι εννέα τούρκοι αξιωματούχοι στο Ιντσιρλίκ συνελήφθησαν με την κατηγορία ότι μετείχαν στο πραξικόπημα. Σύμφωνα με τον Χανς Μ. Κρίστενσεν, διευθυντή του Πυρηνικού Προγράμματος Πληροφοριών, στα υπόγεια του Ιντσιρλίκ είναι «παρκαρισμένες» 50 βόμβες B-61 (υδρογόνου), κάτι που σημαίνει ότι εκεί βρίσκεται το 25% του συνολικού στοκ πυραύλων του ΝΑΤΟ. Πρόκειται για βόμβες άκρως επικίνδυνες όπου η ισχύς τους μπορεί να αυξομειωθεί ανάλογα με το είδος της επιχείρησης στην οποία ενδέχεται να μετέχουν.
Η βάση του Ιντσιρλίκ σχεδιάστηκε από τον αμερικανικό στρατό στον απόηχο του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου. Το 1952, οπότε και η Τουρκία εντάχθηκε στο ΝΑΤΟ, εξελίχθηκε σε σημαντική για τους Αμερικανούς την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου. Με μόλις μια ώρα απόσταση από την πρώην Σοβιετική Ενωση, το Ιντσιρλίκ ήταν ό,τι έπρεπε για τα αμερικανικά μαχητικά. Οι ΗΠΑ εκείνη την περίοδο ήταν της λογικής ότι τα πυρηνικά όπλα θα πρέπει να βρίσκονται σε όλες τις φίλιες περιοχές του ΝΑΤΟ, έτσι ώστε να είναι σαφές ότι αν προκύψει σφοδρή εμπλοκή, οι επιθέσεις κατά της ΕΣΣΔ θα ξεκινήσουν από διαφορετικά σημεία.
Μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του ’60, περισσότερα από επτά χιλιάδες πυρηνικά όπλα απλώθηκαν σε όλη τη δυτική Ευρώπη, την Ελλάδα και την Τουρκία και φυσικά βρίσκονταν κάτω από τον τελικό έλεγχο των αμερικανικών αξιωματούχων. Ωστόσο, η επιμέλεια των όπλων δεν ανήκε στους Αμερικανούς. Και αυτό είχε ως αποτέλεσμα να δημιουργηθούν αρκετά ζητήματα, τα οποία κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν με ζέση οι Αμερικανοί. Το γεγονός ότι δεν υπήρξε κάποιο ατύχημα εκείνη την περίοδο ενδέχεται να ήταν και απόρροια της αγαθής τύχης.
Κατά τη διάρκεια της Κουβανικής Κρίσης, ο τότε υπουργός Αμυνας των ΗΠΑ, Ρόμπερτ ΜακΝαμάρα, έδειξε αρκετά ανήσυχος λέγοντας πως υπάρχει κίνδυνος κάποιοι τούρκοι αξιωματικοί να επιτεθούν με πυρηνικές βόμβες του ΝΑΤΟ κατά της Ρωσίας δίχως να έχουν λάβει εντολή να το πράξουν. Γι’ αυτό και ζήτησε να γίνει το απαραίτητο… σαμποτάζ στους πυραύλους έτσι ώστε να μην μπορεί κανείς να τους χρησιμοποιήσει αλόγιστα.
Γι’ αυτούς τους λόγους τοποθετήθηκαν διακόπτες που λειτουργούσαν με κωδικούς, οι οποίοι όμως μπορεί να ήταν αρχικό προστατευτικό φίλτρο, αλλά εύκολα θα μπορούσαν να «σπάσουν» από κάποιον ειδικό. Δεν είναι τυχαίο ότι το 1974 όταν υπήρξε κίνδυνος ελληνοτουρκικού πολέμου, οι ΗΠΑ αφαίρεσαν όλα τα πυρηνικά όπλα από την Ελλάδα, ενώ έκοψαν όλες τα καλώδια στα πυρηνικά που βρίσκονταν στην Τουρκία.
Με τις όποιες μειώσεις έγιναν επί εποχής Τζορτζ Μπους και Τζορτζ Μπους Τζούνιορ, αυτή τη στιγμή οι ΗΠΑ έχουν περίπου 180 πυρηνικά όπλα στις υπηρεσίες του ΝΑΤΟ. Όλα είναι βόμβες Β-61. Εκτός από το Ιτσιρλίκ βρίσκονται σε βάσεις στη Γερμανία, την Ολλανδία, το Βέλγιο και την Ιταλία.
Στις μέρες μας, η ύπαρξή τους έχει περισσότερο συμβολικό χαρακτήρα από την στρατιωτική τους χρησιμότητα. Σαφώς είναι πιο εξελιγμένα όπλα, αλλά στην πραγματικότητα υπάρχουν για να δείξουν οι ΗΠΑ ότι εξακολουθούν να είναι δεσμευμένες στη Συμμαχία, να εκφοβίζουν τον Πούτιν και να αποτρέπουν τις χώρες να αναπτύξουν δική τους πυρηνική τεχνολογία. Πάντως, υπάρχουν και οι αρνητές όπως ο γερμανός υπουργός Εξωτερικών, Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάγερ που χαρακτηρίζει την ύπαρξή τους «δίχως νόημα».
Το πρόβλημα είναι ότι αν κάποιος θέλει να προκαλέσει δολιοφθορά θα χρειαστεί μόλις λίγες ώρες, κάποια εργαλεία και μια σχετική εκπαίδευση για να μπει στα έγκατα που φυλάσσονται τα όπλα. Και φυσικά, δευτερόλεπτα για να θέσει σε κίνηση τον μηχανισμό και να προκαλέσει τη φρίκη. Να σημειωθεί ότι οι χώρες που φιλοξενούν τους πυραύλους είναι επιφορτισμένες και με τη φύλαξή τους.
Το 2010, βέλγοι ακτιβιστές μπήκαν στην αμερικανική βάση στο Kleine Brogel και έφτασαν μέχρι τους πυραύλους, έκαναν βόλτες μέσα στη βάση, τράβηξαν βίντεο και στη συνέχεια ανέβασαν τα… λάφυρα στο YouTube. Γι’ αυτούς τους λόγους και για ακόμη περισσότερους, ο φόβος ότι μπορεί να υπάρξει κάποιο θέμα στο Ιντσιρλίκ αυξήθηκε τις τελευταίες ημέρες.