Την ερχόμενη Κυριακή 6 Οκτωβρίου οι πολίτες της Πορτογαλίας θα προσέλθουν στις κάλπες και ο Αντόνιο Κόστα γνωρίζει ήδη εκτός συγκλονιστικού απροόπτου θα παραμείνει στη θέση του για ακόμη μία τετραετία.
Η περίπτωση του σοσιαλιστή πρωθυπουργού της χώρας είναι συγχρόνως ιδιότυπη αλλά και διδακτική. Πριν από τέσσερα χρόνια κατάφερε να ανέλθει στην εξουσία ως επικεφαλής μιας κυβέρνησης μειοψηφίας που είχε την στήριξη των κομμάτων της Αριστεράς και των Πρασίνων. Η κύρια προεκλογική δέσμευσή του αφορούσε την ακύρωση της λιτότητας που επιβλήθηκε στη χώρα μετά τη διάσωσή της από την Τρόικα το 2011. Αλλά αντί να την ακυρώσει συλλήβδην, την καλλιέργησε με τρόπο ευφυή και λιγότερο τιμωρητικό, φτάνοντας στο σημείο, σήμερα, καθώς η Ευρώπη προετοιμάζεται για μια νέα περίοδο ύφεσης, «εκείνος να θεωρείται θεματοφύλακας των υγιών δημοσιονομικών», σημειώνουν σε άρθρο τους οι Financial Times, αναφέροντας πως πρόσφατα ο πορτογάλος πρωθυπουργός δήλωσε δίχως περιστροφές πως «για να είμαστε προστατευμένοι από κάθε καταιγίδα που μπορεί να ξεσπάσει, πρέπει να παραμείνουμε στον δρόμο της δημοσιονομικής εξυγίανσης».
Και υποσχόμενος, αυτήν τη φορά, όχι σημαντικές αυξήσεις των μισθών αλλά πρωτογενή πλεονάσματα, ενδέχεται να κερδίσει ακόμα και την απόλυτη πλειοψηφία στις επικείμενες εκλογές. Το κεντροαριστερό Σοσιαλιστικό Κόμμα του προηγείται με διαφορά μεγαλύτερη των 15 μονάδων από το κεντροδεξιό Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα, την κύρια δύναμη της αντιπολίτευσης που κυβέρνησε τη χώρα κατά τα χρόνια της εφαρμογής του προγράμματος διάσωσης. Τώρα υπόσχεται μειώσεις φόρων ενώ ο Κόστα εμφανίζεται ως υπέρμαχος της δημοσιονομικής πειθαρχίας και αυστηρότητας.
Σύμφωνα με τους FT, μέσω της μεταμόρφωσής του από πολέμιο της λιτότητας σε υποστηρικτή της δημοσιονομικής ορθοδοξίας που προωθούν οι Βρυξέλλες, ο Κόστα επιδιώκει να κερδίσει και τους κεντρώους ψηφοφόρους. Το Σοσιαλιστικό Κόμμα κατατάσσεται πρώτο στις δημοσκοπήσεις με 39%, ποσοστό ελάχιστα χαμηλότερο από εκείνο που χρειάζεται για να κερδίσει την αυτοδυναμία στη νέα Βουλή. Ο Αντόνιο Κόστα αποδεικνύει, οπότε, πως «είναι ένας πραγματιστής και ευφυής ηγέτης που ξέρει πως να συνάπτει συμφωνίες και με την Αριστερά και με τη Δεξιά, ανάλογα με τις προθέσεις του. Γνωρίζοντας πως οι Πορτογάλοι είναι επιφυλακτικοί με τη νομισματική επέκταση και τις υπερβολικές δημόσιες δαπάνες, παίζει το χαρτί του υπεύθυνου πολιτικού που δεν θέλει να θέσει σε κίνδυνο την οικονομία», ανέφερε στη λονδρέζικη εφημερίδα η Ιζαμπέλ Ντεϊβίτσι, καθηγήτρια Πολιτικών Επιστημών στο πανεπιστήμιο της Λισαβόνας.
Μιλώντας, ωστόσο, μόνο για δημοσιονομική πειθαρχία κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας του, ο Αντόνιο Κόστα έστρεψε εναντίον του τα αριστερά κόμματα που τον στήριξαν ώστε να ανέλθει και να παραμείνει στην εξουσία τα προηγούμενα χρόνια. Εάν το Σοσιαλιστικό Κόμμα δεν λάβει ισχυρή λαϊκή εντολή και συγχρόνως ενισχυθεί το αντικαπιταλιστικό Αριστερό Μπλοκ, ενδέχεται η Πορτογαλία να βρεθεί σε πλήρη «ακυβερνησία», προειδοποίησε ο ίδιος ο πορτογάλος πρωθυπουργός, αναφερόμενος στην όμορη Ισπανία και τον Πέδρο Σάντσεθ ο οποίος δεν κατάφερε να σχηματίσει κυβέρνηση επειδή δεν έλαβε τη στήριξη του Podemos.
Οι αριστεροί αντίπαλοι τον κατηγορούν ότι υπερτονίζει τον κίνδυνο να ξεσπάσει μια νέα παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση ή να καταστεί η χώρα ακυβέρνητη, υποστηρίζοντας πως στην Ισπανία την κατάσταση περιπλέκουν τα μικρά τοπικά κόμματα. Σημειώνουν επίσης ότι, σε σύγκριση με την Ισπανία, η Πορτογαλία αναπτύσσεται με χαμηλότερο ρυθμό. «Εάν το χρέος μας βρισκόταν στο ίδιο επίπεδο με της Ισπανίας, θα αναπτυσσόμασταν ταχύτερα από εκείνους», απαντά ο ίδιος, υπογραμμίζοντας πως η Πορτογαλία κατάφερε να ανακτήσει τη διεθνή αξιοπιστία της παρότι το δημόσιο χρέος της ξεπερνά του 120% επί του ΑΕΠ. Αποτελεί γεγονός, ωστόσο, πως επί τρία συναπτά έτη και για πρώτη φορά κατά τη διάρκεια του 21ου αιώνα, ο ρυθμός ανάπτυξης της χώρας είναι υψηλότερος από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.
Οι κεντροδεξιοί αντίπαλοι τού προσάπτουν ότι προέβη σε ανεπαρκείς δημόσιες επενδύσεις με αποτέλεσμα να επιδεινωθούν οι δημόσιες υπηρεσίες, ειδικά το Εθνικό Σύστημα Υγείας. Τον κατηγορούν επίσης για την ιστορικά υψηλή φορολογία η οποία εμποδίζει την ανάπτυξη. Ο Αντόνιο Κόστα, ωστόσο, εμμένει στις απόψεις του. Γιατί «η οικονομική ανάπτυξη και ο έλεγχος των δημόσιων δαπανών του επέτρεψαν να τιμήσει τη συμφωνία του με την Αριστερά και να εξισορροπήσει τα δημόσια οικονομικά, στερώντας από την κεντροδεξιά αντιπολίτευση κάθε πειστικό επιχείρημα ενόψει των εκλογών», εξήγησε ο Αντόνιο Κόστα Πίντο, καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Ινστιτούτο Κοινωνικών Επιστημών της Λισαβόνας, υποστηρίζοντας πως ο Πορτογάλος πρωθυπουργός προτιμά να διασφαλίσει την υγιή δημοσιονομική διαχείριση παρά να ενδώσει στις πιέσεις της Αριστεράς.