Είναι ο Νίκος Χριστοδουλάκης διπλο-τρίδιπλα εμπλεκόμενος στην υπόθεση του ευρώ. Είχε τοποθετηθεί (από τους πρώτους, μαζί με τον Γιώργο Αλογοσκούφη τότε) υπέρ της επίσπευσης της πορείας της Ελλάδας της δεκαετίας του ΄90 προς το ευρώ. Ύστερα, είχε εργασθεί -κυριολεκτικά, μαζί π.χ. με Γιάννη Στουρνάρα, ο ίδιος κυρίως στα δημοσιονομικά- στην πορεία διαμόρφωσης των ελληνικών στοιχείων, προκειμένου να γίνει πραγματικότητα ο σχεδιασμός της εισδοχής στην ευρωζώνη. (Εκεί, μπαίνει στη μέση και το έκτοτε διαβόητο swap της Goldman Sachs, που τελικά ουδείς -καλά, σχεδόν ουδείς- αντελήφθηκε τι ήταν. Και πώς δυσλειτούργησε, αφού πρώτα λειτούργησε. Και πώς λύθηκε. Μας αρκεί, ούτως ή άλλως, η δαιμονοποίηση, οπότε…). Ύστερα βρέθηκε στο πηδάλιο του Eurogroup, τις ώρες της Προεδρίας το 2003, τότε που «εκτός γραμμής» βρίσκονταν …η Γαλλία και η Γερμανία!
Έκτοτε, του έμεινε η ροπή προς συμμετοχή στη συζήτηση για την ελληνική κρίση (σ' αυτήν τη θεματική αφιέρωσε το «Σώζεται ο Τιτανικός;»), αλλά και η ευρύτερη συζήτηση για την κρίση (από εκεί προήλθε το «Οικονομικές Θεωρίες και Κρίσεις»). Όμως, τώρα τελευταία, προσήλθε στον πυρήνα της διλημματικότητας: «Ευρώ ή δραχμή», με σειρά δημόσιων τοποθετήσεων που κατέληξαν/κορυφώθηκαν στο ομότιτλο βιβλίο του (στον Gutenberg).
Στις προσεγγίσεις του αυτές, βλέπει κανείς μια τριπλή επιδίωξη: του οικονομολόγου, να κατανοήσει τα όσα συμβαίνουν. Του πολιτικού, να «τοποθετηθεί» απέναντι στους χειρισμούς. Του διαφωτιστή, τέλος, να επεξηγήσει. Στον τελευταίο αυτό ρόλο, πάλι, βρίσκει κανείς δυο ταυτόχρονες εντέλει οπτικές: είναι ο πανεπιστημιακός που μιλάει στους (ενδιαφερόμενους, θεωρεί) φοιτητές, γιατί ο Χριστοδουλάκης δεν παύει να είναι δάσκαλος στον πυρήνα του. Και ο απευθυνόμενος στην ευρύτερη κοινή γνώμη, προκειμένου να εξηγήσει, να πάει λίγο πιο πέρα από την στερεοτυπική επιφάνεια των πραγμάτων.
Όλα αυτά μαχητικά -γιατί «έχει άποψη». Όμως και διαφωτιστικά -δηλαδή ξεδιπλώνοντας ένα επιχείρημα, ώστε να μπορείς και εσύ να τοποθετηθείς. Βλέποντας ακόμη και τα αδύνατα σημεία του ίδιου του επιχειρήματός του: ισχύει ιδίως αυτό όσο τοποθετείται υπέρ της παραμονής στην ευρωζώνη, αλλά με τα μάτια ερμητικά ανοιχτά στις διαπραγματευτικές αδυναμίες διαδοχικών ελληνικών προσεγγίσεων των τελευταίων ετών…
Αν σωστά πιάνουμε τον πυρήνα της τοποθέτησής του -η οποία όμως ξεναγεί πολύ ευρύτερα στις νομισματικές περιπέτειες της Ελλάδας, αλλά και στη συνολική νομισματική ιστορία-, θεωρεί πως εκείνο που μας κρατάει στο γήπεδο του ευρώ είναι η διαπίστωση ότι «η μετάβαση σ' ένα νόμισμα χαμηλότερης αξίας, θα πυροδοτήσει μια μακρά διαδικασία μείωσης εισοδημάτων και [το σημαντικότερο: η προσθήκη δικιά μας] διαρκούς αβεβαιότητας, κατά πάσαν πιθανότητα πολύ μεγαλύτερης και απ' εκείνην που βιώνουν σήμερα οι Έλληνες». Δεν κρύβει όμως από τον εαυτό του -και τους αναγνώστες του- ότι η παραμονή στο ευρώ είναι μια απόφαση και ανηφορική και χρονικά ασαφούς ορίζοντα. Γι' αυτό και «είναι επιβεβλημένο να γίνει ξανά ο διάλογος για τα συγκριτικά πλεονεκτήματα μεταξύ ευρώ και δραχμής».
Ο διλημματικός λόγος περί ευρώ δεν (ΔΕΝ) περιορίζεται στην προεκλογική αντιπαράθεση κυβέρνησης-ΣΥΡΙΖΑ. Διατρέχει συνολικά τη δημόσια συζήτηση (ή: μη-συζήτηση). Και το «Ευρώ ή δραχμή» του Νίκου Χριστοδουλάκη είναι εργαλείο, αν είναι η συζήτηση αυτή να αποκτήσει εκείνο που λέγεται «περιεχόμενο»
.