Μια μυθιστορηματική ιστορία που θα μπορούσε άνετα να είναι σενάριο περιπετειώδους τηλεοπτικής σειράς με πολλά επεισόδια και πρωταγωνιστές ανήθικους αρχαιοκάπηλους, εμπόρους τέχνης, μεγιστάνες συλλέκτες αρχαιοτήτων και πάνω από όλους αυτούς μια ομάδα αδιάφθορων αμερικανών εισαγγελέων (και ενός Ελληνοαμερικανού) και ελλήνων αξιωματούχων, έφθασε στο τέλος της. Και ήταν ένα τέλος αίσιο καθώς αρχαιολογικά ευρήματα υψηλής τέχνης με ιστορική και συμβολική αξία επιστρέφουν στη χώρα μας.
Το φινάλε δόθηκε στα γραφεία της Εισαγγελίας του Μανχάταν, όπου κατά τη διάρκεια μιας συναισθηματικά φορτισμένης τελετής, παρόντος του προηγουμένου Περιφερειακού Εισαγγελέα του Μανχάταν, Σάιρους Βανς Τζούνιορ, ο διάδοχος του Αλβιν Μπραγκ παρέδωσε στην υπουργό Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη συνολικά 55 αντικείμενα αξίας 20 εκατ. δολαρίων τα οποία θα επαναπατριστούν στην Ελλάδα. Από αυτές τις λεηλατημένες αρχαιότητες 47 κατασχέθηκαν από σπίτια και γραφεία του δισεκατομμυριούχου επενδυτή αμοιβαίων κεφαλαίων Μάικλ Στάινχαρντ ενώ τα υπόλοιπα οκτώ αντικείμενα προϊστορικής εποχής από την Θεσσαλία, προέρχονται από άλλη έρευνα που βρίσκεται σε εξέλιξη.
Οπως αναφέρει το APNews, ο αμερικανός συλλέκτης Μάικλ Στάινχαρντ, το όνομα του οποίου έχει δοθεί ακόμη και σε αίθουσα του Μητροπολιτικού Μουσείου της Νέας Υόρκης, είχε στην κατοχή του λεηλατημένα έργα αξίας 70 εκατ. δολαρίων που αποκτήθηκαν παράνομα από την Ελλάδα και άλλες χώρες, όπως η Αίγυπτος, το Ισραήλ, η Συρία και η Τουρκία. Ανάμεσά τους περιλαμβάνονται μία μινωική λάρνακα που χρονολογείται από το 1400 έως το 1200 π.Χ. αξίας ενός εκατομμυρίου δολαρίων η οποία σύμφωνα με τους ερευνητές βρισκόταν στο γραφείο του Στάιχαρντ, ο κορμός ενός κούρου περίπου του 560 π.Χ. η αξία του οποίου εκτιμάται σε 14 εκατ. δολάρια, μία χάλκινη προτομή γρύπα, μια χρυσή καρφίτσα του 600 π.Χ αξίας 1,3 εκατ. δολαρίων, κυκλαδικά αγγεία, ειδώλια και χάλκινα ξίφη από τη Στερεά Ελλάδα, την Κρήτη, την Πάρο, τη Νάξο, τη Σάμο και τη Ρόδο.
H Λίνα Μενδώνη ξεκινώντας την ομιλία της είπε ότι «είναι ημέρα μεγάλης ευτυχίας για την Ελλάδα» κάνοντας λόγο για «μεθοδική και ακούραστη προσπάθεια» από πλευράς της Γενικής Εισαγγελίας, με ειδική αναφορά τόσο στον Αλβιν Μπραγκ, όσο και τον προκάτοχό του, Σάιρους Βανς. Επιπλέον, μίλησε με θερμά λόγια για τον Μάθιου Μπογκντάνος και για την συνεισφορά των υπηρεσιών του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, που παρείχαν κομβικές πληροφορίες οι οποίες επέτρεψαν την πλήρη τεκμηρίωση των έργων στο πλαίσιο της δύσκολης αυτής έρευνας. «Η τεράστια επιτυχία σας» είπε, «δεν είναι μόνον οι αρχαιότητες που επιστρέφουν στις χώρες προέλευσής τους, ανάμεσα σε αυτές και η Ελλάδα, αλλά το ηχηρό μήνυμα προς όλους όσους εμπλέκονται στην παράνομη διακίνηση πολιτιστικών αγαθών, ότι αργά ή γρήγορα θα έρθει η ώρα, που οι παράνομες συναλλαγές τους θα αποκαλυφθούν και οι ίδιοι θα έρθουν αντιμέτωποι με τις συνέπειες των πράξεών τους».
«Εχουμε βαθιά πεποίθηση», είπε η υπουργός Πολιτισμού, προτεραιότητα της οποίας από την αρχή της θητείας της ήταν η επιστροφή λεηλατημένων αρχαιοτήτων, «ότι ο αγώνας ενάντια στην παράνομη διακίνηση των πολιτιστικών αγαθών κερδίζεται με υπομονή, επιμονή και μεθοδικότητα, αλλά πάνω από όλα με τη στενή συνεργασία ανθρώπων, φορέων και κρατών που μάχονται συνειδητά ενάντια στο μεγάλο έγκλημα της αρχαιοκαπηλίας. Η παράνομη διακίνηση των πολιτιστικών θησαυρών της πατρίδας μας είναι ένα βαρύ τραύμα που πονάει όλους τους Ελληνες σε όλο τον κόσμο».
Ο Περιφερειακός Εισαγγελέας Αλβιν Μπραγκ εξέφρασε τον ενθουσιασμό του διότι συνεισέφερε στην ολοκλήρωση της έρευνας αυτής, απονέμοντας τα εύσημα στην ομάδα του ομογενούς, αντεισαγγελέα, Μάθιου Μπογκντάνος και του Ειδικού Πράκτορα Ερευνών της Υπηρεσίας Εσωτερικής Ασφάλειας Ρίκι Πατέλ, τονίζοντας την εκτίμησή του για την Ελλάδα και για την Υπουργό Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη. «Είναι τιμή μου», είπε στην προσφώνησή του, «που είμαι εδώ και να είμαι κομμάτι αυτής της δουλειάς. Ευχαριστώ για την πολύ καλή δουλειά τους συνεργάτες μας, τον ειδικό πράκτορα Ρίκι Πατέλ και ασφαλώς τον διεθνή εταίρο μας. Κυρία Υπουργέ, είναι μεγάλο προνόμιο για εμάς ότι μας εμπιστευτήκατε και που σας έχουμε εδώ και ακόμη ότι σας επιστρέφουμε αυτά τα αρχαιολογικά ευρήματα. Επίσης, να αναφερθώ στον Μάθιου Μπογκντάνο και την ομάδα του, ο οποίος είναι συνώνυμος με αυτήν την έρευνα. Είναι μια ντριμ τιμ».
Ο Μάθιου Μπογκντάνος πρόσθεσε ότι δεν πρόκειται μόνο για τα αντικείμενα της συλλογής Steinhardt, αλλά και για ορισμένα άλλα που αντιμετωπίστηκαν σε διαφορετικές έρευνες, που διεξήγαγε η Εισαγγελία Νέας Υόρκης.
Ας σημειωθεί ότι ο Στάινχαρντ δεν πρόκειται να διωχθεί γιατί ήρθε σε συμφωνία με την Εισαγγελία του Μανχάταν αλλά «θα υπόκειται σε μια άνευ προηγουμένου ισόβια απαγόρευση απόκτησης αρχαιοτήτων». Οπως έχουν δηλώσει οι δικηγόροι του πολλοί από τους εμπόρους τέχνης από τους οποίους είχε αγοράσει τις αρχαιότητες ο συλλέκτης «έκαναν συγκεκριμένες δηλώσεις ως προς τους νόμιμους τίτλους των αντικειμένων και της υποτιθέμενης προέλευσής τους». Η συμφωνία επιτρέπει στον Στάινχαρντ να μηνύσει τους εμπόρους που του πούλησαν τα αντικείμενα, αλλά μέχρι στιγμής δεν είναι σαφές εάν έχει προβεί σε κάποια νομική ενέργεια.