Πέμπτη απόγευμα, παραμονή Δεκαπενταύγουστου. Βγαίνω από την έκθεση «Κάθε τέλος είναι μια αρχή» στα υπόγεια του Ωδείου Αθηνών όπου έχει στεγαστεί προσωρινά το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης και ευτυχώς, ακριβώς δίπλα, είναι ο μόλις πριν λίγο διαμορφωμένος αρχαιολογικός χώρος με τα ερείπια από το Λύκειο του Αριστοτέλη. Χώνομαι αμέσως μέσα και περπατώ σε όλο τον χώρο για λίγη ώρα. Αισθάνομαι σαν αυτόν που μόλις ξύπνησε από ένα όνειρο και ψηλαφώντας σεντόνια και στρώμα βεβαιώνεται πως τώρα είναι στην πραγματικότητα και κάπως πιο ασφαλής.
Ήθελα να δω την έκθεση αυτή του αρχιτέκτονα Ανδρέα Αγγελιδάκη αν και είμαι πλέον βέβαιος ότι κάπως διαφορετικά πράγματα μου είπαν τα εκθέματα σε σχέση με τα όσα εκείνος είχε στο μυαλό του. Όμως μπορεί και να μην τον ενοχλεί αυτό και να είναι ικανοποιημένος από το ότι εμένα, έναν επισκέπτη χωρίς ιδιαίτερες σπουδές Τέχνης, κάθε άλλο παρά με άφησαν αδιάφορο τα περισσότερα από τα εκθέματα. Καθώς και το ότι πέρασα περισσότερη από μιάμιση ώρα στον χώρο της Έκθεσης.
«Η Αθήνα μ’ αρέσει τα βράδια του Αυγούστου που έχουν φύγει όλοι. Αλλιώς προτιμώ να μένω σπίτι μου με τα βιβλία και το Twitter. Η Αθήνα έχει αισθητική αξία γιατί είναι η δυστοπία του μοντερνισμού. Αυτό που πιστεύω ότι πρέπει να αλλάξει στην Αθήνα είναι οι κάτοικοι. Το ελληνικό αυθαίρετο είναι το κτήριο που το χτίζουν σαν σκελετό αρχικά, μόνο τα τσιμέντα, θα πάνε το καλοκαίρι να βάλουν μερικά νάιλον και θα περάσουν εκεί τις διακοπές τους και τον επόμενο χρόνο θα φτιάξουν τον πάνω όροφο και όταν μεγαλώσουν τα παιδιά τους θα τελειώσουν το ισόγειο για να μένουν αυτοί από κάτω. Άρα μιλάμε για ένα είδος σπιτιού που δε σχεδιάζεται παραδοσιακά. Η λογική σειρά σχεδιασμός, κατασκευή, χρήση ανακατεύεται τελείως και γίνεται κατασκευή, χρήση, σχεδιασμός, ξανά κατασκευή, ξανά χρήση και πάει λέγοντας.
Το Las Vegas είναι η κατεξοχήν μη-πόλη, είναι απλώς πράγματα, αντικείμενα και ταμπέλες που προσπαθούν να προσελκύσουν κάποιον που περνάει με το αυτοκίνητο».
Αυτές είναι μερικές από τις απόψεις που έχει εκφράσει ο Αγγελιδάκης και αν αφαιρέσεις το Twitter (που το σιχαίνομαι), αλλά να προσθέσεις και ότι δηλώνει εντυπωσιασμένος από τα φανταστικά κτήρια στην ταινία Blade Runner, όλα αυτά ήταν αρκετά για να με στείλουν ακριβώς 14 Αυγούστου στην έκθεσή του. Αφήνω έξω τις προβολές βίντεο, που δεν με συγκλόνισαν κιόλας. Ιδιαίτερα αυτή με τα καταρρέοντα κτήρια στο διαδικτυακό Second Life μου φάνηκε κάπως παρωχημένη και οι διαπιστώσεις τετριμμένες. Όμως οι διάφορες μακέτες κτηρίων στις άλλες αίθουσες είναι κάτι που προτρέπω κάθε Αθηναίο να πάει να τις δει και να τις τοποθετήσει σε ένα όχι πολύ μακρινό μέλλον. Η Αθήνα και στο παρελθόν αλλά τώρα με περισσότερο άγριο τρόπο λόγω της «φτώχειας» της, έχει βρεθεί στη δίνη που δημιουργούν τα γούστα διαφόρων. Μεγαλοεργολάβων, πολιτικών απατεώνων, τραπεζιτών, σεΐχηδων, υπερφίαλων αρχιτεκτόνων. Παρατηρείστε λοιπόν τα εκθέματα αυτά πόσα λένε μέσα στην ηθελημένη (πιστεύω) κακογουστιά τους. Υπάρχει μάλιστα και ένα διώροφο, που λέγεται ότι είναι φτιαγμένη η πλάκα του από τσιμέντο και οι κολώνες είναι ανθρώπινα κόκκαλα που ψωνίστηκαν από το Διαδίκτυο! Έστω και ψέμα να είναι αυτό σήμερα, πόσο σίγουροι είμαστε ότι δεν θα είναι αλήθεια αύριο; Δείτε τη λεία και πλατειά πέτρα που επάνω της βρίσκονται οι δυο ανεμογεννήτριες και τίποτα άλλο ζωντανό ή πράσινο γύρω. Τις εύκολα κατασκευασμένες μελλοντικές κατοικίες σαν στρογγυλά πιθάρια. Και η υπερυψωμένη κατοικία που την κρατάει στην παλάμη του ένα γιγάντιο χέρι πόσο μακριά είναι από τα γούστα του πρίγκιπα του Αμπού Ντάμπι, που σκαρφίστηκε το τερατώδες και καταστρεπτικό για το περιβάλλον εκείνο φοινικόδεντρο μέσα στη θάλασσα; Αν ο «Λαιμός της Βουλιαγμένης» έπεφτε σε τέτοια χέρια; Ο βράχος που του έχουν σκάψει το εσωτερικό για να γίνει κατοικία και το άδειο κοχύλι, μέσα σε ένα γελοία «φυσικό» περιβάλλον θα είναι οι επόμενες προτάσεις κατοικίας στην παραλιακή; Ά, και μια και την ανέφερα την «παραλιακή», πόσο κοντά είναι όλα αυτά τα κέντρα διασκέδασης, κάνοντας τη διαδρομή Φάληρο-Σούνιο, στην άποψη περί μη-πόλης και το (γελοίο) Las Vegas;
Γι' αυτό βγαίνοντας χώθηκα στον τόσο ήρεμο χώρο του Λυκείου. Ήταν βέβαια μια αφελής και βεβιασμένη προσπάθεια επιστροφής στη μήτρα. ‘Αλλωστε, σαν σύγχρονος Αθηναίος ούτε αυτός ο χώρος μου αξίζει. Μια δυστοπική πόλη μου πρέπει, ακριβώς όπως τη φαντάστηκε ο Φίλιπ Ντικ στο Blade Runner όπου, όπως χαρακτηριστικά γράφει, «από τον ουρανό έπεφταν συνεχώς νιφάδες από σκατά».
Συνιστώ αυτή την έκθεση που τελειώνει στις αρχές Σεπτεμβρίου και έχει πολλά ακόμη να δεις. Μόνον που δεν μπορώ εδώ να τα περιγράψω όλα συνοπτικά. Όμως εκτός των άλλων, νομίζω πως μας προετοιμάζει και για τα πολεοδομικά εγκλήματα του μέλλοντος.
*Θα είναι σίγουρα ανοικτή το Σάββατο 16.8 και από την Τρίτη 19.8