Στη «Γκόλντα», τη νέα ταινία για την ιστορία της Γκόλντα Μέιρ κατά τη διάρκεια του πολέμου του Γιομ Κιπούρ, το 1973, ή, αλλιώς ,του Δ’ Αραβοϊσραηλινού Πολέμου, την εμβληματική ισραηλινή πρωθυπουργό υποδύεται η Ελεν Μίρεν.
Οπως επισημαίνει το Variety, η σπουδαία αγγλίδα ηθοποιός δεν είναι Εβραία μεν, αλλά τη σκηνοθεσία υπογράφει ο Εβραίος και Ισραηλινός κινηματογραφιστής Γκάι Νάτιβ, βραβευμένος το 2019 με Οσκαρ για τη μικρού μήκους ταινία του «Skin». Οσο για το σενάριο, είναι του βρετανού Νίκολας Μάρτιν, ο οποίος στο παρελθόν έχει συνεργαστεί με την οργάνωση «U.K. Jewish Film» (και επίσης, είναι ο σεναριογράφος του «Florence Foster Jenkins: Φάλτσο Σοπράνο», 2016 με τη Μέριλ Στριπ, που προβάλλεται στο Netflix).
Ωστόσο η συμμετοχή της Ελεν Μίρεν στην παραγωγή έχει προκαλέσει αντιδράσεις στο Ηνωμένο Βασίλειο. Οπως έγραψε η εφημερίδα Times of Israel, η βρετανή ηθοποιός Μορίν Λίπμαν («Eκπαιδεύοντας τη Ρίτα», 1983, «Ο πιανίστας», 2002) αμφισβήτησε την επιλογή της Μίρεν για την ερμηνεία μιας από τις πιο σπουδαίες γυναίκες στην εβραϊκή ιστορία: «Διαφωνώ, γιατί ο εβραϊκός χαρακτήρας είναι εντελώς αναπόσπαστος», δήλωσε πρόσφατα η Λίπμαν στην Jewish Chronicle και πρόσθεσε: «Είμαι σίγουρη ότι η Ελεν θα είναι υπέροχη, αλλά ποτέ δεν θα επιτρεπόταν στον Μπεν Κίνγκσλεϊ να παίξει τον Νέλσον Μαντέλα. Δεν μπορούσες καν να πας εκεί».
Η Μορίν Λίπμαν αμφισβητεί την επιλογή της Ελεν Μίρεν για τον ρόλο της Γκόλντα Μέιρ
Η Λίπμαν επανέλαβε την άποψή της στο Variety και σε άλλα έντυπα: «Η Ελεν είναι καλή ηθοποιός, σέξι και έξυπνη» είπε μέσω email. Εξήγησε όμως την άποψή της, ότι «εάν η φυλή, το θρήσκευμα ή το φύλο του χαρακτήρα καθοδηγεί ή καθορίζει την απεικόνιση, τότε η σωστή —ελλείψει ενός όρου ομπρέλα— εθνικότητα θα πρέπει να είναι προτεραιότητα». Και όπως τόνισε «αυτή είναι, μια απλή γνώμη».
Σπάζοντας τη σιωπή της, η Ελεν Μίρεν μίλησε (από το σπίτι της στην Ιταλία) κατ’ αποκλειστικότητα στον δημοσιογράφο της Daily Mail Μπαζ Μπάμινγκμποϊε και δήλωσε ότι η (επίσης Ντέιμ) Μορίν Λίπμαν έχει δίκιο να εγείρει ένα τόσο προκλητικό ζήτημα: «Ηταν μια απορία που σίγουρα είχα κι εγώ πριν αποδεχτώ τον ρόλο», είπε. Η Μέιρ «είναι ένα πολύ σημαντικό πρόσωπο στην ιστορία του Ισραήλ», πρόσθεσε η 76χρονη ηθοποιός. Είπε, ακόμη ότι είχε εκφράσει τις αμφιβολίες της στον σκηνοθέτη της «Γκόλντα», Γκάι Νάτιβ, όταν συζητούσαν την πιθανότητα να αναλάβει τον ρόλο: «Είπα, “Κοίτα Γκάι, δεν είμαι Εβραία, και αν θέλεις να το σκεφτείς πάλι και να αλλάξεις γνώμη κανένα πρόβλημα. Θα το καταλάβω απολύτως”. Αλλά ήθελε πολύ να παίξω τον ρόλο και ξεκινήσαμε».
Η Μίρεν τονίζει ακόμη: «Πιστεύω ότι είναι μια συζήτηση που πρέπει να γίνει, είναι απολύτως θεμιτή», αλλά, προσθέτει, γεννά και διάφορα άλλα ερωτήματα: «Αν κάποιος που δεν είναι Εβραίος δεν μπορεί να παίξει Εβραίο, γιατί να μπορεί κάποιος που είναι Εβραίος να παίξει κάποιον που δεν είναι Εβραίος;»
Η Ελεν Μίρεν συμφωνεί με την Μορίν Λίπμαν ωστοσο θέτει και άλλα σχετικά ερωτήματα
Κατά την άποψή της, το casting, ιδιαίτερα αυτές τις ημέρες, είναι πολύ περίπλοκο και μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα: «Υπάρχει τρομερή αδικία στο επάγγελμά μου», σχολίασε. «Αν υπάρχει ένας λαμπρός ηθοποιός, που είναι ανάπηρος, και είχε πολύ λίγες ευκαιρίες, και τώρα έρχεται ένας υπέροχος ρόλος, για έναν ηθοποιό με ειδικές ανάγκες, καθώς όλα είναι σωστά, αυτός ή αυτή θα πρέπει να πάρει αυτόν τον ρόλο».
Ένα άλλο θέμα του casting, που συζητείται έντονα αυτό τον καιρό είναι αν μόνο ομοφυλόφιλοι ηθοποιοί θα πρέπει να επιτρέπεται να παίζουν ρόλους ομοφυλοφίλων: «Ξέρω ότι ηθοποιοί όπως ο Ιαν ΜακΚέλεν θα είχαν μεγάλο πρόβλημα με αυτό», σχολίασε, προσεκτικά, «επειδή τι θα συμβεί αν είσαι ομοφυλόφιλος ηθοποιός; Δεν θα πρέπει να μπορείς να παίζεις ρόλους στρέιτ; Πραγματικά αυτό το μονοπάτι θέλετε να ακολουθήσετε;».
Παραδέχτηκε, ωστόσο, ότι πρέπει να είναι απίστευτα απογοητευτικό για έναν γκέι ηθοποιό «να βλέπει έναν στρέιτ ηθοποιό να κάνει μια ψεύτικη, απλοϊκή ερμηνεία».
Ακόμη, η Μίρεν επικροτεί τη ριζική αλλαγή στη σκέψη, που επικρατεί τα τελευταία χρόνια στο θέατρο και στον κινηματογράφο, η οποία επέτρεψε μερικές πραγματικά ρηξικέλευθες στιγμές. Ανέφερε για παράδειγμα την περίπτωση της Γκλέντα Τζάκσον, «που μπορεί τώρα να παίζει τον βασιλιά Λιρ», και του μαύρου ηθοποιού Εϊντριαν Λέστερ, «που μπορεί να παίζει τον Ερρίκο Η’ και να αποκαλύπτει νέες αντιλήψεις για το έργο».
Οταν ήταν νεότερη, στα τέλη της δεκαετίας του 1960, που ξεκίνησε η καριέρα της, η όλη ιδέα του casting ήταν πολύ άκαμπτη και δεν επιτρεπόταν σε ένα μαύρο πρόσωπο να παίξει τον Αμλετ. Γιατί «ήταν Δανός! Αυτή η στάση, δόξα τω Θεώ, ξεπεράστηκε», δήλωσε στην Daily Mail.
Να σημειωθεί τέλος ότι η Μορίν Λίπμαν δεν είναι η πρώτη που έθεσε το θέμα του «Jewface» («εβραϊκό πρόσωπο»). Οπως και με το «blackface» ή το «yellowface», επισημαίνει το Variety, ο όρος περιγράφει μη εβραϊκής καταγωγής ηθοποιούς, που υποδύονται εβραϊκούς χαρακτήρες.
Ωστόσο, παρά την αυξανόμενη ευαισθησία σχετικά με τη φυλή αλλά και την αναπηρία, τον σεξουαλικό προσανατολισμό και πολλά άλλα, το ερώτημα παραμένει: Δεν θα έπρεπε να επιτρέπεται σε όλους τους ηθοποιούς να ερμηνεύουν οποιονδήποτε χαρακτήρα; Αρκεί να μπορούν, βέβαια.