Είναι η πρώτη φορά που μια «μουσική ιστορία», και συγκεκριμένα το ρεμπέτικο, οπτικοποιείται, παίρνει σάρκα και οστά, αποκτά μια νέα υπόσταση όπου εικόνα, ήχος και βίωμα συνδυάζονται σε μια αληθινή εμπειρία, σε πραγματικό χρόνο στο πλαίσιο μιας ξενάγησης.

«Ποιος ήταν ο Δαλαμάγκας και πού ήταν τα κούτσουρα του; Πόσο χρονών έπαιξε τα ρεμπέτικα τραγούδια του ο Κατσαρός στη Θεσσαλονίκη; Ποιοι κάπνιζαν χασίς μπροστά στον αρχηγό της ασφάλειας Θεσσαλονίκης Νικόλαο Μουσχουντή; Πού ήταν το Μπεχτσινάρι; Που υπηρέτησε τη στρατιωτική του θητεία ο Τσιτσάνης; Ποιος ήταν ο βασιλιάς της Μπάρας; Ξέρει κανείς τίποτα για το σκυλάδικο του Τάκαρα; Πού ήταν ο Πράσινος ο Μύλος;»

Αυτά είναι λίγα μόνο από τα trivia που σχετίζονται με το ρεμπέτικο στη Θεσσαλονίκη και έχουν κάποιες πραγματικά απίθανες απαντήσεις τις οποίες δίνουμε στη διαδρομή μας εξηγεί ο Τάσος Παπαδόπουλος

Η σχέση του ρεμπέτικου με τη Θεσσαλονίκη

Το ρεμπέτικο σχετίζεται άμεσα και βαθιά με τη Θεσσαλονίκη. Ίσως μια άλλη διαφορετική Θεσσαλονίκη, όχι τη σημερινή. Ένα πολύβουο ακμάζον λιμάνι της ανατολικής Μεσογείου, όπου άνθρωποι, ιδέες, εμπορεύματα και μουσικές δημιουργούσαν ένα φασαριόζικο αχταρμά (επαναπροώθηση εμπορευμάτων- Αχταρμάς/ aktarma στην κυριολεξία σημαίνει μεταφορά.). Αν η Σμύρνη και η Πόλη είναι οι γιαγιάδες του ρεμπέτικου, η Σύρα, ο Πειραιάς και η Σαλονίκη είναι οι πόλεις στις οποίες το ρεμπέτικο ανδρώθηκε. Η πόλη μας φιλοξένησε δεκάδες χιλιάδες πρόσφυγες από τη Μικρασία και δίκαια χαρακτηρίστηκε Πρωτεύουσα των Προσφύγων. Αυτές οι ταλαιπωρημένες ψυχές βρήκαν παρηγοριά και στο ρεμπέτικο, τον αμανέ και τον βαρύ στίχο των τραγουδιών που τους θύμιζαν τις χαμένες για πάντα πατρίδες τους. Τέλος, όλοι οι μεγάλοι ρεμπέτες ήρθαν στη Θεσσαλονίκη, και όπως φαίνεται μέσα από τα τραγούδια τους την αγάπησαν πάρα πολύ.

Πώς είναι να αναζητάς τα ίχνη του ρεμπέτικου στη Θεσσαλονίκη;

Μάλλον συναρπαστικό αλλά και λιγάκι δύσκολο. Μια περιβόητη φυλακή ρίχνει τη βαριά σκιά της στην πόλη. Ένας τόπος μνήμης και μαρτυρίου. Το Γεντί-κουλέ, το οποίο λειτουργούσε έως το 1989 ως τόπος κράτησης. Τα παλιά μουρμούρικα ρεμπέτικα, τραγούδια της φυλακής και του τεκέ, αναφέρονται συχνά στη φοβερή αυτή ειρκτή. Η άνω πόλη, προσφυγική γειτονιά με πολλά ταβερνάκια όπου ακόμα και σήμερα ακούγονται ρεμπέτικα τραγούδια. Ο Τσιτσάνης με το ουζερί και την πλατεία του. Το Μπεχτσινάρι, το Χατζήμπαχτσε και το Καραμπουρνάκι, οι πλαζ θα λέγαμε της Σαλονίκης. Η κακόφημη Μπάρα, η μεγαλύτερη μπουρδελογειτονιά των Βαλκανίων. Ο Μουσχουντής και ο μεγαλοπρεπής τάφος του που δεσπόζει στα μνήματα της Ευαγγελίστριας. Τα παραπάνω είναι μερικά από τα θέματα/σημεία που εντάσσουμε στη διαδρομή μας, χωρίς φυσικά να εξαντλούμε το θέμα. Η ρεμπέτικη τοπογραφία της Σαλονίκης είναι μεγαλύτερη από ό,τι πιστεύουν οι περισσότεροι.

Διαφορές ανάμεσα στην έρευνα και στην ξενάγηση

Αυτό που προσπαθούμε να κάνουμε στο Thessaloniki Walking Tours δεν είναι η αναπαραγωγή μιας κλασικής αφήγησης. Προσπαθούμε να ανασύρουμε μέσα από την αστική λήθη αληθινές βιωματικές εμπειρίες. Θέματα πρωτότυπα και συναρπαστικά, ιστορίες που αγαπούμε και μας αρέσει να τις μοιραζόμαστε. Ειδικά σε αυτή τη διαδρομή ο συμμετέχων έχει τη δυνατότητα στο τέλος να ακούσει ζωντανά από τους μουσικούς Τζώνυ Εγίνογλου και Νικόλα Βεζύνια, όλα αυτά τα τραγούδια που σχετίζονται με την πόλη μας και στα οποία αναφερθήκαμε κατά τη διάρκεια της διαδρομής. Να κάνει δηλαδή μια ανατροφοδότηση της πληροφορίας και να συμμετέχει σε μια αληθινή βιωματική εμπειρία. Να καταλάβει ποια είναι η πραγματική σχέση του ρεμπέτικου με την πόλη στην οποία ζει. Αυτό είναι κάτι που απαιτεί μια ερευνητική δουλειά και μια επαφή με τη σχετική βιβλιογραφία. Είναι κάτι καινούριο που απαιτεί κόπο και έρευνα σε όχι τόσο καλά χαρτογραφημένες περιοχές. Επίσης απαιτεί και μία γνώση γύρω από το ρεμπέτικο γενικά. Δεν είναι μια βόλτα στο μουσείο αλλά μια κατάδυση στο αστικό λαϊκό μας τραγούδι.

Ρεμπέτικη μουσική και τραγούδι, τρόπος ζωής, μυθικές φυσιογνωμίες, τόποι, συνδυασμένοι με εποχές και συγκυρίες

Στην πόλη μας κάποτε… Μυθικές μορφές περιφέρονταν μέσα στα στενά της τα σοκάκια. Μαχαλόμαγκες με λυμένο το ζωνάρι, έτοιμοι για τσαμπουκά. Πόρνες όλων των φυλών και όλων των ηλικιών παρείχαν τις υπηρεσίες τους στους πολύχρωμους φαντάρους της Στρατιάς της Ανατολής. Δερβίσηδες στροβιλίζονταν εκστατικά μέσα στον τεκέ τους τον οποίο το ελληνικό κράτος φρόντισε να κατεδαφίσει τη δεκαετία του ’20. Χασικλήδες περιφέρονταν μέσα στα εβραίικα μνήματα και έστηναν αυτοσχέδια χασισοποτεία. Πρόσφυγες έκτιζαν τα σπιτάκια τους πάνω στα βυζαντινά τείχη της πόλης. Όλα αυτά δεν είναι τόσο μακρινά χρονικά, όμως φαντάζουν σήμερα τόσο παράξενα, ώστε να προκαλούν ακόμα και τη δυσπιστία. Αυτή την εποχή προσπαθούμε να ανασυστήσουμε στη διαδρομή μας.

Πώς αντιδρά το κοινό σε αυτού του είδους τις ξεναγήσεις;

Το κοινό που έρχεται σε αυτές τις ξεναγήσεις είναι γενικώς ψαγμένο. Άνθρωποι που ενδιαφέρονται να ακούσουν κάτι το διαφορετικό για την πόλη τους, κάτι που δεν θα έχουν τη δυνατότητα να το ακούσουν συχνά. Ειδικά σε αυτή τη διαδρομή, προσφέρουμε μια αληθινή βιωματική εμπειρία. Στο καφενείο Αλάμπρα, οι συμμετέχοντες θα έχουν τη δυνατότητα να πιουν ένα ποτήρι κρασί, να τσιμπήσουν τον μεζέ τους και να ακούσουν από το Τζώνυ και το Νικόλα τα γνήσια ρεμπέτικα τραγούδια που μιλάνε για την πόλη μας και όχι μόνο. Αν κρίνω από την πρώτη φορά και τα σχόλια που δεχτήκαμε ως Thessaloniki Walking Tours, τους προσφέραμε μια εμπειρία που πολύ δύσκολα θα ξεχάσουν!

Info: Την Κυριακή 21 Ιουνίου, η Thessaloniki Walking Tours περπατά στους δρόμους του ρεμπέτικου, μια διαδρομή ξεχωριστή που βασίζεται σε έρευνα του Τάσου Παπαδόπουλου -αρχαιολόγου, ξεναγού και υποψηφίου διδάκτορα Βυζαντινής Αρχαιολογίας– ο οποίος σχεδίασε και υλοποιεί την ξενάγηση ζωντανεύοντας μια εποχή και φέρνοντας στο φως συναρπαστικές ιστορίες.

Στο τέλος του περιπάτου, στο Καφενείο «Αλάμπρα» μας περιμένει ζωντανή μουσική με τον Τζώνυ και τον Νικόλα, ποτό και μεζές.

Σημείο Συνάντησης: Γεντί Κουλέ (είσοδος)

Ώρα: 11πμ

Συμμετοχή: 15 ευρώ και 12 εκπτωτικό (στην τιμή συμπεριλαμβάνεται το ποτό και ο μεζές στο «Αλάμπρα»)

Πληροφορίες / Κρατήσεις: info@thessalonikiwalkingtours.com & 2310 810226

Οι Φωτογραφίες είναι του Πάρη Παρίση

*Η Μάγδα Δημάκη είναι δημοσιογράφος
 

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News