Είναι πιθανόν να μην διαθέτω τη διορατικότητα και τις ικανότητες πολιτικής ανάλυσης των στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ. Και ίσως γι' αυτό να μην αντιλαμβάνομαι για ποιον ακριβώς είναι απειλή το κυοφορούμενο δημοψήφισμα. Άκουσα το πρωί τον κοινοβουλευτικό του εκπρόσωπο Ν. Φίλη να λέει ότι «Το δημοψήφισμα είναι το τελευταίο όπλο, το υπερόπλο της κυβέρνησης απέναντι στους δανειστές. Αν χρειαστεί να το αξιοποιήσουμε, θα το αξιοποιήσουμε». Ωραία, λοιπόν, αν είναι υπερόπλο απέναντι στους δανειστές να χρησιμοποιηθεί, αλλά γιατί είναι υπερόπλο; Γιατί είναι έστω ένα απλό περίστροφο που θα έμπαινε στο τραπέζι (που θα ελεγε κάποτε και ο Παπανδρέου);
Οι δανειστές εξακολουθούν να διαπραγματεύονται με τη χώρα μας κυρίως επειδή θέλουν να αποφύγουν τις ενδεχόμενες παρενέργειες που θα είχε για την ευρωζώνη η απόλυτη χρεοκοπία της χώρας μας, με εξοδο από το κοινό νόμισμα ή έστω καθιέρωση μιας ιδιότυπης σχέσης με αυτό. Από κει και πέρα, δεν μπορώ να κατανοήσω γιατί θα νιώσουν μεγαλύτερη απειλή αν έχουν στα χέρια τους ένα αποτέλεσμα δημοψηφίσματος, το οποίο (υποθετικά) θα έλεγε ότι η πλειοψηφία της ελληνικής κοινωνίας δεν θέλει νέα σκληρά μέτρα. Προφανώς κάτι τέτοιο το γνωρίζουν, καμία κοινωνία δεν θέλει τέτοια μέτρα, πόσο μάλλον η ελληνική που ήδη διανύει πέντε χρόνια βαθιάς κρίσης.
Αν τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ εκτιμούν ότι οποιασδήποτε μορφής λαϊκή ετυμηγορία αποτελεί ένα καλύτερο διαπραγματευτικό όπλο, νομίζω πως αυτό δεν ισχύει. Το όπλο αυτό ήδη χρησιμοποιείται από τα τέλη Ιανουαρίου, όταν σχηματίσθηκε η νέα κυβέρνηση. Μια κυβέρνηση όχι απλά με νωπή εντολή, αλλά με προεκλογικές υποσχέσεις και πρόγραμμα θεαματικά διαφορετικά από την προηγούμενη. Τα δεδομένα αυτά υπάρχουν ήδη και οι δανειστές με βάση αυτά συζητάνε, η κυβέρνηση με βάση αυτά διαπραγματεύεται.
Υπάρχει βέβαια και μια άλλη παράμετρος. Ότι δημοσιονομικά ζητήματα δεν μπαίνουν σε δημοψήφισμα, όπως το Σύνταγμα ορίζει. Και ένα τέτοιου είδους δημοψήφισμα δημοσιονομικό χαρακτήρα θα έχει. Στη χώρα βέβαια που το Σύνταγμα γίνεται λάστιχο και ερμηνεύεται ανάλογα με τις πρόσκαιρες ανάγκες, μπορεί να ξεπεραστεί αυτό. Ωστόσο, αυτό που θα συμβεί είναι πως οποιοδήποτε ερώτημα κι αν έχει το δημοψήφισμα, αυτό ουσιαστικά θα συνδέεται με την παραμονή ή όχι της χώρας στο ευρώ. Κι εκεί, υπάρχουν όλες οι δημοσκοπήσεις που λένε ότι η συντριπτική πλειονότητα των Ελλήνων θέλει παραμονή στην ευρωζώνη.
Το φτωχό μου μυαλό λέει πως το δημοψήφισμα δεν αποτελεί επιχείρημα απέναντι στους δανειστές, αλλά μια τακτική κίνηση εσωτερικής κατανάλωσης. Υπογράφει ή δεν υπογράφει η κυβέρνηση μια συμφωνία με τους δανειστές και την φέρνει σε δημοψήφισμα. Η κοινωνία με δεδομένη τη θέλησή της για παραμονή στο ευρώ, συναινεί σε μια υπογραφή ή δίνει ανανέωση εντολής για μια υπογραφή. Και το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος η κυβέρνηση το δείχνει στα στελέχη και βουλευτές της που έχουν αντιρρήσεις για μια τέτοια συμφωνία (όπως έχω ξαναγράψει, τα στελέχη αυτά είναι τα συνεπή πρόσωπα της ιστορίας γιατί αυτά έλεγαν προεκλογικά, αυτά λένε και τώρα) και προχωράει. Το δείχνει παράλληλα το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος και στους υποστηρικτές της, οι οποίοι από το σκίσιμο των μνημονίων και την πεντοζάλη που θα χόρευαν οι αγορές, βλέπουν μια θεαματική στροφή προς την αντίθετη κατεύθυνση.
Εν κατακλείδι, το φτωχό αυτό μυαλό λέει, ακόμα, ότι δεν μπορείς να κάνεις επίκληση της «λαϊκής ετυμηγορίας για να δικαιολογήσεις μια κίνηση τακτικισμού, γιατί αν ισχύει αυτό θα έπρεπε να ρωτάς την κοινωνία για κάθε τι σημαντικό που συμβαίνει. Και κυρίως για εκείνα τα μεγάλα θέματα για τα οποία άλλα έλεγες και άλλα κάνεις. Και εκεί, η κοινωνία δεν θα εχει πάντα την επιθυμητή για σένα απάντηση…