Σε όλες τις εκλογικές αναμετρήσεις, υπάρχουν οι χαμένοι και οι κερδισμένοι. Ισχύει για τα κόμματα. Αλλά όχι μόνο. Υπάρχουν οι νίκες αλλά, κυρίως, οι ήττες μιας κοινωνίας. Να σταθούμε στην πιο σημαντική από τις τελευταίες. Είναι το ποσοστό της νεοναζιστικής οργάνωσης. Αυτό το αποκρουστικό μόρφωμα και με πρωτοφανή (για όλη την Ευρώπη) χαρακτηριστικά, κερδίζει την τρίτη θέση σε εκλογική επιρροή. Είναι το μοναδικό κόμμα που αυξάνει θεαματικά την επιρροή του, συγκριτικά με τις τελευταίες εθνικές εκλογές! Και το καταφέρνει αυτό, όταν οι σχεδόν μισοί βουλευτές του βρίσκονται στη φυλακή, κατηγορούμενοι για τα μισά σχεδόν αδικήματα του ποινικού δικαίου. Μεταξύ των οποίων και δολοφονίες!
Αυτή η εθνική ντροπή, θα έπρεπε να κυριαρχεί στη δημόσια ατζέντα της επόμενης ημέρας. Δεν θα συμβεί όμως αυτό. Τα κόμματα, όπως έδειξε η προεκλογική περίοδος, ενδιαφέρονται περισσότερο για τις μικρές ή μεγάλες δικές τους νίκες. Ακόμα μιλάνε για παραπλανημένους ψηφοφόρους. Και αποφεύγουν να ασχοληθούν με το μείζον που είναι η συνεχιζόμενη διάβρωση μεγάλου μέρους του εκλογικού σώματος.
Ακολουθώντας τη λογική των κομμάτων, τη λογική των κουκιών δηλαδή, μπορούμε εύκολα να παραθέσουμε κάποιες πρώτες σκέψεις. Στην Κουμουνδούρου, έχουν αρκετούς λόγους για να είναι ικανοποιημένοι. Σίγουρα όχι όμως, όσους λόγους θα ήθελαν. Οι πιο νηφάλιοι στον ΣΥΡΙΖΑ είναι χαρούμενοι, αλλά και προβληματισμένοι. Σε μια χώρα ισοπεδωμένη από τις πολιτικές που ακολουθήθηκαν τα τελευταία 4-5 χρόνια, με πρωτόγνωρα ποσοστά ανεργίας και ανέχειας και ακόμα μεγαλύτερα ποσοστά απαισιοδοξίας για το μέλλον, το βασικό αντίπαλο κόμμα εξουσίας που εκφράζει μάλιστα την αριστερά, καταφέρνει μια πρωτιά η οποία φτάνει κάτι λιγότερο από τέσσερις μονάδες.
Μια πρωτιά με ένα ποσοστό -ας μη το ξεχνάμε- περίπου 27% που δεν είναι ούτε πλειοψηφικό, ούτε δημιουργεί μεγάλη δυναμική ή εικόνα σαρωτικών αλλαγών στο πολιτικό σκηνικό. Το μήνυμα της «μεγάλης ανατροπής» δεν πέρασε, για την ακρίβεια πέρασε εν μέρει. Ας μη ξεχνάμε, μάλιστα, πως αυτή η εκλογική επίδοση σημειώνεται σε ευρωεκλογές, το αποτέλεσμα των οποίων δεν κρίνει την παραμονή ή όχι της κυβέρνησης. Εκτός, αν το αποτέλεσμα έχει θεαματική διαφορά. Που δεν είχε.
Βέβαια, υπάρχει πάντα και μια άλλη ανάγνωση αυτής της πρωτιάς του ΣΥΡΙΖΑ. Για πρώτη φορά μεταπολεμικά, ένα κόμμα της αριστεράς σ' αυτή τη χώρα, κερδίζει την πρώτη θέση σε μια εκλογική αναμέτρηση. Ανεξάρτητα από την ποιοτική σύνθεση αυτού του κόμματος (και τον τρόπο που το 3% εγινε 27%), ανεξάρτητα και από τις ενδεχόμενες εκπτώσεις που μπορεί να κάνει μελλοντικά ο ΣΥΡΙΖΑ στις πολιτικές του προκειμένου να διευρύνει τη δεξαμενή απ' όπου μπορεί να αντλεί ψήφους, έχει σημασία αυτή η πρωτιά. Και όχι μόνο συμβολική. Ειναι το μοναδικό κόμμα στην Ευρώπη με αυτά τα χαρακτηριστικά που καταφέρνει μια πρωτιά. Και δεν αποκλείεται αυτή η πρωτιά να είναι η αρχή για τη δημιουργία ενός ρεύματος με καλύτερες επιδόσεις στο άμεσο μέλλον. Χωρίς να αποκλείεται και το αντίστροφο βέβαια.
Στη λεωφόρο Συγγρού, φαντάζομαι τον Αντώνη Σαμαρά και τους συνεργάτες του να κοιτάζονται αμήχανα μεταξύ τους. Το πρόβλημά τους, είναι η διαχείριση της ήττας την επόμενη ημέρα. Μπορεί ένα κόμμα ηττημένο, έστω σε ευρωεκλογές, να εξακολουθεί να εφαρμόζει μνημόνια και δεσμεύσεις για σκληρά μέτρα; Έστω και αν ο κυβερνητικός εταίρος (ΠΑΣΟΚ), τον οποίο φοβόντουσαν όλοι μέχρι τώρα ότι θα καταρεύσει και θα συμπαρασύρει την κυβέρνηση, άντεξε; Δύσκολη η απάντηση. Δύσκολο σίγουρα να συνεχίσει η σημερινή κυβέρνηση να κάνει ό,τι έκανε έως σήμερα. Δύσκολα να γίνει πειστικό στη χώρα μας και ένα επιχείρημα που επικαλούνταν κυβερνητικά στελέχη από χθες βράδυ. Ότι δηλαδή και στη Γαλλία και στη Βρεττανία και αλλού, τα κυβερνητικά κόμματα καταλαμβάνουν την τρίτη θέση, ωστόσο δεν υπάρχει εκεί θέμα πρόωρων εκλογών. Η πιο πιθανή εκδοχή για το άμεσο μέλλον -όσα χαρακτηριστικά αυθαιρεσίας και αν περιέχει μια τέτοια εκτίμηση- είναι να προσπαθήσουν στην κυβέρνηση ένα λίφτινγκ πολιτικών σε συννενόηση με τους δανειστές και μια σχετικά γρήγορη προσφυγή σε εθνικές εκλογές.
Στο ΠΑΣΟΚ, η ικανοποίηση φάνηκε από τις δηλώσεις των στελεχών τους. Ικανοποίηση που μοιάζει παράλογη, αφού πρόκειται για το κόμμα που κυβέρνησε τα περισσότερα μεταπολιτευτικά χρόνια, έχασε τη μισή εκλογική του επιρροή συγκριτικά με τις εκλογές του Ιουνίου 2012 και τώρα δηλώνει ικανοποιημένο επειδή δεν έπεσε στο 4% ή 5% που έδειχναν οι δημοσκοπήσεις.
Στην οδό Σεβαστουπόλεως, όπου εδρεύει το Ποτάμι, νομίζω πως άδικα νιώθουν μια μικρή πίκρα. Ναι, δεν πήραν την τρίτη θέση που προσδοκούσαν, αλλά θα πρέπει να σκεφτούν δυο-τρία πράγματα. Το κόμμα εμφανίσθηκε σε χρόνο ρεκόρ, δεν είχε κανένα παρελθόν, έκανε μια δύσκολη προεκλογική εκστρατεία, δεν πήρε κρατική χρηματοδότηση, έπεσε κι αυτό θύμα της πόλωσης. Παρόλα αυτά, πέτυχε ένα αρκετά ικανοποιητικό ποσοστό. Και το σημαντικότερο, έχει κάθε λόγο για αισιοδοξία στο μέλλον. Η βάση για κάτι μεγαλύτερο δημιουργήθηκε.
Για το ΚΚΕ, το αποτέλεσμα αποτέλεσε μια γερή ανάσα. Ας μην ξεχνάμε το μόλις 4,5 % που συγκέντρωσε στις εκλογές του Ιουνίου του 2012, ένα ιστορικά χαμηλό ποσοστό για το συγκεκριμένο κόμμα. Όσο παράδοξο και αν ακούγεται, το ποσοστό των ΑΝΕΛ πρέπει να το θεωρούν οι ίδιοι ικανοποιητικό. Ένα κόμμα συνονθύλευμα, μια έκφραση απόλυτου λαϊκισμού, αντέχει έστω και αν μειώνει δραματικά το ποσοστό του.
Αναμφισβήτητα, ο μεγάλος ηττημένος των ευρωεκλογών ήταν η ΔΗΜΑΡ. Πρωτοφανές χαμηλό ποσοστό, αποτέλεσμα προφανώς της τακτικής που ακολουθήθηκε από τον Ιούνιο του 2012 έως σήμερα. Μια τακτική που περιελάμβανε συμμετοχή στην κυβέρνηση, αποχώρηση από αυτή, μοναχική πορεία στη συνέχεια…