Είναι παράξενες οι διαδρομές, που κάνει η συζήτηση για την διαφθορά – και, αντίστροφα, για την διαφάνεια – στην Ελλάδα των τελευταίων δυο δεκαετιών. «Θερμόμετρό» της κατά κάποιον τρόπο οι εκδηλώσεις της Διεθνούς Διαφάνειας-Ελλάς, του ελληνικού κλάδου αυτής της ιδιότυπης εκδήλωσης τύψεων και συνάμα ακτιβισμού των πλουσιότερων χωρών (η Διεθνής Διαφάνεια ξεκίνησε από Γερμανούς, με επιχειρηματικό sponsoring. πήρε την στήριξη της Διεθνούς Τράπεζας και του κυκλώματος του ΟΗΕ. ύστερα προσήλθαν οι Βρυξέλλες – the rest is history).
Στην Ελλάδα, που λέτε, εκεί στην στροφή της δεκαετίας του΄90, είχε την διεκδίκηση μιας θέσης στον χάρτη των δημοσίων πραγμάτων, άρχισε να προσέχεται στον Τύπο, πέτυχε την στήριξή της/το sponsoring από μεγάλες επιχειρήσεις της χώρας – οπότε οι περιώνυμοι δείκτες της, η μέτρηση δηλαδή και η συγκεκριμενοποίηση της διαφθοράς, άρχισαν να λειτουργούν δημόσια. Εκεί, συνέβη το πρώτο περίεργο: ενώ φορείς του ευρύτερου δημόσιου τομέα – ΟΤΕ, ΔΕΗ, Ελληνικά Πετρέλαια – στήριξαν τις εκδηλώσεις της ΔΔ-Ελλάς, από το Μαξίμου βγήκε η απίστευτη άποψη (εμπνεύσεως Πέτρου Ευθυμίου): ότι οι δείκτες της Διεθνούς Διαφάνειας δεν έχουν ιδιαίτερη σημασία επειδή ο φορέας τους … δεν ήταν κρατικός (Μνήμη ημερών Εκσυγχρονισμού Σημίτη: το ίδιο πρέσβευε το Μαξίμου και για τους δείκτες και την συζήτηση περί ανταγωνιστικότητας του Νταβός….)
Πέρασαν χρόνια, φτάσαμε στα τέλη της δεκαετίας του 2000, και οι διοργανώσεις της Διεθνούς Διαφάνειας – Ελλάς έφθασαν όχι μόνον να προσελκύουν την αφρόκρεμα του πολιτικού κόσμου, της ακαδημαϊκής συζήτησης κοκ. αλλά να έχουν ανταπόκριση και «παρών» από τους εκάστοτε Πρωθυπουργούς και αρχηγούς Αξιωματικής Αντιπολίτευσης. Επί υπουργίας Προκόπη Παυλόπουλου, μάλιστα, η ΔΔ-Ελλάς μπήκε σε σημαντικά προγράμματα δημόσιας χρηματοδότησης για να ….κατακρίνει την λειτουργία του Δημοσίου (το σωστό να λέγεται: τώρα, αν τίποτε απ’ όλα αυτά λαμβάνονταν υπόψη άλλη ιστορία!). Πάντως, από τις πιο περίεργες αισθήσεις δημόσιας παρουσίας η πανηγυρική συζήτηση με –διαδοχικά- Κώστα Καραμανλή και Γιώργο Παπανδρέου στο Μέγαρο Μουσικής.
Φέτος; Φέτος έχει άλλου είδους ενδιαφέρον η υπόθεση. Στο πρόγραμμα της διοργάνωσης («Κράτος και Διαφθορά. Θεσμοί: από την πτώση στην ανόρθωση») υπήρχαν και ο Αντώνης Σαμαράς και ο Αλέξης Τσίπρας. Ο δεύτερος, αντιλαμβανόμαστε, το μελέτησε μέχρι τελευταίας στιγμής, επέλεξε να δηλώσει «εκτος Αθηνών». Ο πρώτος, πάλιν αντιλαμβανόμαστε, δήλωσε εκτάκτως απασχολημένος (πάλι το σωστό να λέγεται: είναι οι ημέρες βαριά φορτωμένες, όμως άμα δει κανείς τι ακριβώς συζητούσαν οι βαρυφορτωμένοι ηγέτες μας την Τετάρτη 28/11, θα διαπιστώσει τι θεωρείται σημαντικό και τι λιγότερο στην Ελλάδα του τέλους 2012).
Όμως, η προσέλευση του κόσμου – κανονικών ανθρώπων – πολύ μεγάλη. Αληθινή ουρά (στο Κάραβελ). Η δε συζήτηση, οργανωμένη μάλιστα γύρω από «Κείμενα Πολιτικής» που διανέμονταν με θέματα όπως π.χ. η Διαφάνεια στις Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις, η Διαδικασία των Εξωδικαστικής Επίλυσης Διαφορών, ή (αναμενόμενο) Τα Ελληνικά Κόμματα μπροστά στον Καθρέφτη, είχε περισσότερο ουσιαστικό περιεχόμενο παρά ποτέ.
(Δεν έλλειψε, δε, και ένας πρωθυπουργός. Ποιος; ο και άλλοτε πρόεδρος του ΣτΕ Τάκης Πικραμμένος που προήδρευσε σε ένα από τα panels). Ίσως το πιο σημαντικό: προσπάθεια όλων ηταν να στρέψουν την προσοχή προς συγκεκριμένες, πρακτικές προσεγγίσεις καταπολέμησης – και όχι συζήτησης… – της διαφθοράς.
Α, ναι, την ίδια μέρα η Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής διοργάνωσε «δική της» ημερίδα περί διαφθοράς. Όπου μελίρρυτος λόγος του υπουργού Δικαιοσύνης Αντώνη Ρουπακιώτη («η μικρή και μεγάλη διαφθορά καταλαμβάνει το σύμπαν της Ελληνικής κοινωνίας», «σήμερα κινδυνεύουμε να πνιγούμε από την διαφθορά, πρέπει να λάβουμε μέτρα»), και η αναμενόμενη παρέμβαση του Προέδρου της Βουλής Βαγγέλη Μεϊμαράκη («υπάρχει η ισχυρή πολιτική βούληση») απέδειξαν τι; Την διαφορά αντίληψης, την διαφορά φάσης με την Διεθνή Διαφάνεια – και το συγκεκριμένο, άλλωστε.