Η τιμή του αμερικανικού πετρελαίου (η οποία έγινε αρνητική πρώτη φορά στην ιστορία της αγοράς τη Δευτέρα του Πάσχα) την Τρίτη 21 Απριλίου ανέβηκε πάνω από το μηδέν για λίγο, προτού υποχωρήσει και πάλι στο αρνητικό πρόσημο. Το αμερικανικό αργό παράδοσης Μαΐου κινήθηκε στα -7 δολάρια το βαρέλι στη 1, περίπου, το μεσημέρι ώρα Ελλάδας.
Η αρνητική τιμή στα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης σημαίνει ότι οι έμποροι πληρώνουν τους πελάτες για να πάρουν το πετρέλαιο, επειδή οι ΗΠΑ δεν έχουν πλέον χώρο αποθήκευσης της πλεονάζουσας ποσότητας λόγω της συντριβής της παγκόσμιας ζήτησης.
Σε υποχώρηση βρίσκεται και η τιμή του μπρεντ Βόρειας Θάλασσας (κάτω από τα 20 δολάρια το βαρέλι), κινούμενη στο χαμηλότερο επίπεδό της από τον Δεκέμβριο του 2001.
Οσον αφορά τις ΗΠΑ, στο φαινόμενο της υποχώρησης στο αρνητικό επίπεδο παίζουν ρόλο τόσο η χρόνια υπερπροσφορά αργού στην παγκόσμια αγορά όσο και η εξ αυτής προκύπτουσα αχρησία του. Οι δε εκτιμήσεις των ειδικών του χώρου προεξοφλούν παγίωση της πολύ χαμηλής τιμής και της εν γένει αστάθειας στον χώρο. Είναι κάτι που θα διαρκέσει καιρό, όπως συνέβη και στα μέσα της δεκαετίας του 1980 όταν έγινε κάτι ανάλογο, καθώς υπηρξε εξαιρετικά μεγάλη προσφορά και ελάχιστη ζήτηση. Εξαιτίας εκείνης της κατάστασης οι τιμές παρέμειναν πολύ χαμηλές στη διεθνή αγορά για 17 χρόνια.
Δεν λείπουν και οι πολιτικές εκτιμήσεις ιστορικής σημασίας, ότι η πτώση του πετρελαϊκού τζίρου τότε, τη δεκαετία του ’80, συνετέλεσε ώστε να επιταχυνθεί και η διαδικασία κατάρρευσης της σοβιετικής οικονομίας και, τελικά, η διάλυση της ίδιας της Σοβιετικής Ενωσης. Ετσι δικαιούται κάποιος σήμερα να σκεφθεί… αναλογικά: Αραγε, ποιος έχει σειρά να πνιγεί στο λιμνάζον πετρέλαιο το 2020;…
Η κατάρρευση της αγοράς των ΗΠΑ υπογραμμίζει τη σοβαρότητα της κρίσης που αντιμετωπίζουν οι παραγωγικοί κολοσσοί για τους επόμενους μήνες. Οι αρνητικές τιμές αφορούν το πετρέλαιο WTI παράδοσης Μαΐου, με τη ζήτηση του αργού στο χαμηλότερο σημείο, δηλαδή προτού αρχίσουν να ισχύουν οι περικοπές στην παραγωγή οι οποίες θα αποσκοπούν στη μείωση της υπερπροσφοράς περαιτέρω.
Η τιμή WTI για το πετρέλαιο παράδοσης Ιουνίου, προς το παρόν είναι πάνω από 20 δολάρια το βαρέλι. Σε άλλες παγκόσμιες αγορές, οι τιμές του πετρελαίου είναι ήδη σημαντικά χαμηλότερες από ό,τι ήταν στις αρχές του έτους, αλλά οπωσδήποτε καλύτερες από τις αμερικανικές.
Οι αναλυτές εκτιμούν ότι η κατάρρευση έθεσε τέλος στην «ουτοπία τιμών» και στον «ευσεβή πόθο» των πετρελαϊκών εταιρειών να παρακάμψουν τα δεδομένα της πανδημίας. Τον Μάρτιο, λένε, η αγορά ζούσε την ουτοπία της. Αλλά η ανισορροπία προσφοράς και ζήτησης τελείωσε τις ψευδαισθήσεις.
Σαουδάραβες και Ρώσοι
Η Σαουδική Αραβία ανακοίνωσε την Τρίτη ότι «παρακολουθεί από κοντά τις αγορές πετρελαίου και είναι έτοιμη να λάβει κάθε επιπρόσθετο μέτρο», αφότου οι τιμές του αργού έπεσαν σε ιστορικό χαμηλό, μεταδόθηκε από το Ριάντ. Πρώτος εξαγωγέας αργού παγκοσμίως, το βασίλειο της Σαουδικής Αραβίας δηλώνει «αποφασισμένο να διασφαλίσει τη σταθερότητα της πετρελαϊκής αγοράς και επιβεβαιώνει τη δέσμευσή του με τη Ρωσία προκειμένου να εφαρμόσει τις μειώσεις της παραγωγής για τα επόμενα δύο χρόνια».
Από πλευράς τους οι Ρώσοι, μέσω του εκπροσώπου του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ χαρακτήρισαν «κερδοσκοπία» τη μεγάλη πτώση του αργού, και υποβάθμισαν την επικινδυνότητα του φαινομένου: «Οσον αφορά το πανδαιμόνιο με τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης, είναι μια απόλυτα κερδοσκοπική στιγμή, μια καθαρά εμπορική στιγμή, η οποία σχετίζεται με την ημερομηνία κλεισίματος των συναλλαγών των συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης του Μαΐου. Δεν πρόκειται για το τέλος του κόσμου».
Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου είπε επίσης ότι «η κατάσταση αυτή δεν είναι ευχάριστη, αλλά δεν πρέπει να συνδέεται με την σημερινή τρέχουσα δυναμική των τιμών του πετρελαίου» και «είναι αυτονόητο πως παρακολουθούμε πολύ προσεκτικά τη δυναμική των αλλαγών στις τιμές πετρελαίου». Υπογράμμισε επίσης, ότι εάν καταστεί αναγκαίο η ρωσική κυβέρνηση θα ενεργοποιήσει τα υπάρχοντα αποθέματα για να μετριάσει τις αρνητικές συνέπειες που ενδεχομένως να έχει η πτώση της τιμής του πετρελαίου για την ρωσική οικονομία.
Ερωταπαντήσεις για το φαινόμενο
Γιατί οι τιμές έγιναν αρνητικές;
Επειδή, παρά τη συντριβή της ζήτησης μετά το ξέσπασμα της πανδημίας και την αναστολή των διεθνών μεταφορών, η παραγωγή συνέχισε κανονικά στις ΗΠΑ σαν να μη συνέβη τίποτε.
Τι σημαίνουν οι αρνητικές τιμές;
Οι παραγωγοί πετρελαίου πληρώνουν τους αγοραστές να παίρνουν τα βαρέλια με το πετρέλαιο, επειδή οι εγκαταστάσεις αποθήκευσης είναι γεμάτες. Το επενδυτικό ρίσκο έγκειται στο ότι οι τιμές δεν θα αυξηθούν de facto στο άμεσο μέλλον και στο ότι υπάρχουν κόστη μεταφοράς και αποθήκευσης.
Τι συμβαίνει αλλού;
Στις υπόλοιπες πετρελαιοπαραγωγούς χώρες δεν συντρέχει υπερπαραγωγή, ούτε υπάρχουν υψηλά κόστη μεταφοράς. Ωστόσο και εκεί οι τιμές έπεσαν από τα επίπεδα του περασμένου Ιανουαρίου, χωρίς όμως να περάσουν κάτω από το μηδέν.
Οι τιμές των καυσίμων στη λιανική;
Οι τιμές της βενζίνης είναι πιθανό να μειωθούν απότομα, αλλά αυτό εξαρτάται και από τους κατά τόπους φόρους και τα περιθώρια κέρδους.
Θα ανακάμψουν οι τιμές;
Αυτό θα εξαρτηθεί από το πόσο γρήγορα θα αυξηθεί η ζήτηση για καύσιμα μεταφορών. Συνεπώς εξαρτάται από τον ταχύ ή μη περιορισμό της πανδημίας.