Ο οδηγός κοίταξε τη θάλασσα λάσπης μπροστά του, περπάτησε προσεκτικά στο βούρκο και έσκυψε μπροστά από το καπό για να επιθεωρήσει κάτι. Πήδηξε ξανά μέσα στο αυτοκίνητο και έβαλε μπροστά τη μηχανή. Οι τροχοί γυρνούσαν με εντελώς ανίσχυρη μανία, το παρμπρίζ γέμισε λάσπη και το τετρακίνητο όχημα βυθίστηκε απαλά πιο βαθιά στο βούρκο. «Εντάξει», είπε. «Ολοι έξω».
«”Τα τανκς δεν φοβούνται τη λάσπη”, λέει ένα ρητό. Αλλά οι στρατοί που εισβάλλουν θα έπρεπε. Ειδικά στη νότια Ουκρανία», αναφέρει ο Ρόλαντ Ολιφαντ, απεσταλμένος της Telegraph στην περιοχή του Ντονμπάς.
Τον περασμένο μήνα, αμερικανικές κυβερνητικές πηγές ενημέρωσαν τους New York Times ότι ο Βλαντίμιρ Πούτιν μπορεί να ανέβαλε την προγραμματισμένη εισβολή του στην Ουκρανία επειδή ο καθυστερημένος χειμώνας σήμαινε ότι το έδαφος δεν ήταν αρκετά σκληρό. Το «μέγιστο πάγωμα» που θα χρειαστούν οι μονάδες του πριν προελάσουν προς τη Δύση αναμένεται στο δεύτερο μισό του μήνα, σύμφωνα με τις αναφορές αυτές.
Τα πάντσερ και η… απόψυξη
Πρόκειται για μια ανάλυση που επαναλαμβάνεται συχνά – πυκνά με σοφές αναφορές στα Πάντσερ του Χίτλερ που κόλλησαν το 1941 και στη ρωσική λέξη «rasputitsa» (λίπος, γλίτσα). Οπως και οι περισσότερες εύστοχες εξηγήσεις, κι αυτή πρέπει να αντιμετωπίζεται με επιφύλαξη. Ο σύγχρονος ρωσικός στρατός δεν είναι πρωτάρης στη λάσπη και δεν κινείται με στενόμακρες ερπύστριες σαν τα Πάντσερ που κατασκευάστηκαν από τους Ναζί πριν από 80 χρόνια. Παρ’ όλα αυτά, είναι ένας παράγοντας που ο Πούτιν και οι στρατηγοί του θα πρέπει να λάβουν υπόψη τους – και ιδιαίτερα στο νότιο τμήμα της Ουκρανίας.
Τα χαρακώματα στη γη του Ντονμπάς παρέχουν μια εικόνα του προβλήματος σε εγκάρσια τομή.
Στην επιφάνεια βρίσκεται το περίφημο μαύρο χώμα των νότιων στεπών. Είναι μαλακό, απίστευτα γόνιμο και μετατρέπεται γρήγορα σε υγρή γλίτσα όταν βρέχεται. Λίγα μέτρα πιο χαμηλά βρίσκεται ένας κιτρινωπός πηλός που η βροχή και το λιώσιμο του χιονιού μετατρέπουν σε ένα πηχτό, παχύρρευστο μείγμα που κολλάει στις μπότες σαν τσιμέντο. Δεν υπάρχει σχεδόν τίποτα που να μοιάζει, έστω, με βράχο. Μαζί, αυτά τα στρώματα δημιουργούν ένα τέλμα που ρουφάει τα πόδια και τα οχήματα σαν κινούμενη άμμος.
Το περπάτημα αποτελεί κοπιαστική δοκιμασία για το καρδιοαγγειακό σύστημα. Οταν βρέχει, οι απομονωμένες θέσεις δεν μπορούν να ανεφοδιαστούν επειδή τα χωράφια γίνονται αδιάβατα ακόμη και για τετράτροχα οχήματα. «Κάθε όχημα που επιχειρεί να κινηθεί κινδυνεύει να κολλήσει και να καταστεί εύκολος στόχος για το πυροβολικό ή για μη επανδρωμένα αεροσκάφη από τους υποστηριζόμενους από τη Ρωσία αυτονομιστές που βρίσκονται μόλις ένα χιλιόμετρο μακριά», λένε οι ουκρανοί στρατιώτες.
Λάσπες και ναρκοπέδια…
«Η δική μας συνάντηση με τη λάσπη», γράφει ο απεσταλμένος της βρετανικής εφημερίδας, «ήρθε μετά από δύο ημέρες ξηρού καιρού, σε ένα ήσυχο τμήμα του μετώπου και μέσα σε φιλικό έδαφος. Ακόμα και τότε ήταν μια διόλου απολαυστική εμπειρία. Βρισκόμασταν στην ανοιχτή στέπα, ένα μίλι μακριά είτε από τον πλησιέστερο ασφαλτοστρωμένο δρόμο είτε από το ασφαλές χαράκωμα και τα χωράφια εκατέρωθεν ήταν ναρκοθετημένα. Είναι εύκολο να φανταστεί κανείς πόσο ευάλωτος θα αισθανόταν ένας στρατός που θα προσπαθούσε να προελάσει σε εχθρικό έδαφος υπό παρόμοιες συνθήκες».
Και συνεχίζει:
«Τελικά βγήκαμε – αλλά μόνο μετά από μισή ώρα μπλοκαρίσματος, με τη βοήθεια κορμών που βάλαμε κάτω από τους τροχούς, τη συνδυασμένη ώθηση τεσσάρων στρατιωτών και δύο δημοσιογράφων και μια μακρά πορεία με τα πόδια προς πιο σταθερό έδαφος. Επιστρέφοντας στην άσφαλτο, γελάσαμε για την εκδρομή και σημείωσα πόσο επιφυλακτικός ήμουν για τους επιπόλαιους δυτικούς αναλυτές και τη λάσπη.
»Ενας από τους ηλικιωμένους στρατιώτες κούνησε το κεφάλι του. «Είναι η αλήθεια. Το 1942 κατά τη διάρκεια του Μεγάλου Πατριωτικού Πολέμου έγιναν μάχες εδώ γύρω, αλλά αυτό ήταν τον Χειμώνα», είπε, χρησιμοποιώντας τον ρωσικό όρο για τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. «Απλά δεν είναι ρεαλιστικό. Ο Πούτιν απλώς προσπαθεί να τους τρομάξει όλους».
«Αυτό μπορεί ακόμη να αποδειχθεί απλώς μια αισιόδοξη σκέψη. Αλλά είναι ένας λόγος για τον οποίο πολλοί στο ουκρανικό μέτωπο ελπίζουν ότι η ρωσική εισβολή δεν θα πραγματοποιηθεί», καταλήγει ο βρετανός ρεπόρτερ. Τουλάχιστον μέχρι να παγώσει εντελώς το έδαφος.