«Η Ευρώπη έχει επενδύσει δισεκατομμύρια για την ανάπτυξη των πρώτων εμβολίων και για τη δημιουργία ενός πραγματικού παγκόσμιου, κοινού αγαθού. Τώρα οι επιχειρήσεις πρέπει να τηρήσουν τις υποσχέσεις τους». Με αυτά τα λόγια, κατά τη διαδικτυακή παρέμβασή της στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ του Νταβός την Τρίτη, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν εξέφρασε τη δυσαρέσκεια, αν όχι την οργή, της Κομισιόν για τη στάση των φαρμακευτικών εταιρειών, οι οποίες δηλώνουν αδυναμία να ανταποκριθούν στις παραδόσεις εμβολίων που έχουν παραγγελθεί.
Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δεν ήταν διπλωματική αναφερόμενη στις εταιρείες. Και δεν έπρεπε. Οι μεγάλες φαρμακευτικές έχουν πάρει συνολικά 2,7 δισ. ευρώ από τους ευρωπαίους φορολογούμενους για να ενισχύσουν τις έρευνες και τις γραμμές παραγωγής τους. Και τώρα, τους γυρίζουν την πλάτη. Ετσι, η Ντερ Λάιεν διεμήνυσε ότι οι παρασκευαστές εμβολίων κατά της Covid-19, οι οποίοι «έχουν χρηματοδοτηθεί μαζικά» από την ΕΕ, «πρέπει να τηρήσουν τις υποσχέσεις τους και να τιμήσουν τις υποχρεώσεις τους».
Μετά τις δυσκολίες στη διανομή των εμβολίων της αμερικανικής Pfizer στην ΕΕ, οι Βρυξέλλες βρίσκονται υπό νέα πίεση, καθώς και η βρετανο-σουηδική AstraZeneca ανακοίνωσε ότι θα καθυστερήσουν οι παραδόσεις του εμβολίου της λόγω «μείωσης της παραγωγής» σε ένα εργοστάσιό της στο Βέλγιο.
Η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Φαρμάκων (ΕΜΑ) αναμένεται να εγκρίνει την Παρασκευή τη χορήγηση του εμβολίου των AstraZeneca και Oξφόρδης κατά της Covid-19, το οποίο αναμένεται με ανυπομονησία από τα κράτη-μέλη, καθώς τα βασικά χαρακτηριστικά του (φτηνό, εύκολο να συντηρηθεί και να διανεμηθεί και με μεγάλη χρονική απόσταση μεταξύ προτεινόμενης πρώτης και δεύτερης δόσης), επιτρέπουν την έναρξη μαζικών εμβολιασμών.
Η Φον ντερ Λάιεν επιβεβαίωσε ότι η ΕΕ θα δημιουργήσει μηχανισμό ελέγχου για τις εξαγωγές εμβολίων που παράγονται σε χώρες-μέλη. Στόχος είναι να αποσαφηνιστεί αν η Pfizer και, κυρίως, η AstraZeneca, που διατηρούν εγκαταστάσεις στο Βέλγιο, εξάγουν εμβόλια σε τρίτες χώρες, αντί να τα κρατούν για τις ευρωπαϊκές παραγγελίες.
«Θα δημιουργήσουμε έναν μηχανισμό διαφάνειας για τις εξαγωγές των εμβολίων», με στόχο να ελέγχονται οι δόσεις που παράγονται στην ΕΕ και εξάγονται σε χώρες εκτός του μπλοκ, εξήγησε η πρόεδρος της Κομισιόν, για να υπενθυμίσει ακολούθως ότι η Ενωση συμβάλλει στην προώθηση του εμβολιασμού σε παγκόσμια κλίμακα.
«Λόγω των παγκοσμιοποιημένων γραμμών παραγωγής, η υγεία των πολιτών μας και η παγκόσμια οικονομική ανάκαμψη πάνε μαζί (…) Στη συμμαχία COVAX, η ΕΕ μαζί με άλλες 186 χώρες διασφαλίζουν εκατομμύρια δόσεις (εμβολίων κατά της Covid-19) για τις χώρες με μικρό εισόδημα», τόνισε η γερμανίδα αξιωματούχος. «Καμία ιδιωτική εταιρεία, ούτε δημόσια αρχή, δεν μπορεί να καταφέρει μόνη της» να αναπτύξει τόσο γρήγορα ένα εμβόλιο, παρατήρησε η ίδια, επισημαίνοντας ότι ο τρόπος που συνεργάστηκαν ο δημόσιος και ο ιδιωτικός τομέας για τα εμβόλια κατά της Covid-19 θα πρέπει να αποτελέσει παράδειγμα «για τους μεγάλους μελλοντικούς κινδύνους».
Η ΕΕ πρότεινε τον περασμένο Νοέμβριο τη δημιουργία μιας νέας αρχής, το αντίστοιχο της Αρχής Προηγμένης Βιοϊατρικής Έρευνας και Ανάπτυξης (BARDA) που υπάρχει στις ΗΠΑ, η οποία διαθέτει μέσα συνεργασίας με εργαστήρια.
Η υπηρεσία αυτή, που θα έχει την ονομασία Health Emergency Response Authority (HERA) και η οποία θα μπορούσε να έχει συσταθεί ως το 2023, θα έχει στόχο την ενίσχυση της συνεργασίας δημόσιου και ιδιωτικού τομέα με τη δημιουργία συμπράξεων με τη φαρμακοβιομηχανία και ερευνητικούς οργανισμούς για την καλύτερη πρόβλεψη και αντιμετώπιση μελλοντικών υγειονομικών κρίσεων.
Η HERA θα δημιουργήσει «ένα πρόγραμμα προετοιμασίας βιοάμυνας» με τη συνεργασία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, διευκρίνισε η Ντερ Λάιεν σήμερα.
Το «μόνιμο» αυτό πρόγραμμα θα έχει «προληπτικό» χαρακτήρα, «διότι δεν μπορούμε να αναμένουμε την επόμενη πανδημία για να αρχίσουμε να προετοιμαζόμαστε».
«Θα είναι αφιερωμένο πλήρως στον εντοπισμό γνωστών και νέων παθογόνων, καθώς και στην ανάπτυξη και την παραγωγή εμβολίων σε επαρκή κλίμακα για την αντιμετώπισή τους».