Λίγοι πνευματικοί ηγέτες – αλλά και λίγοι αρχηγοί κρατών – κατάφεραν να συμπληρώσουν οκτώ δεκαετίες στο αξίωμα, όπως ο πνευματικός ηγέτης του Θιβέτ. Ο Δαλάι Λάμα εορτάζει σήμερα 80 χρόνια σε ένα λειτούργημα που άσκησε σχεδόν όλα από την εξορία και υπό τις διαρκείς επιθέσεις της Κίνας.
Παραμένει το παγκοσμίως αναγνωρίσιμο πρόσωπο της αυτονομίας του Θιβέτ, που από το 1951 αποτελεί κινεζική επαρχία. Νομπελίστας της Ειρήνης το 1989, ο ηλικιωμένος βουδιστής ηγέτης κάνει πλέον λιγότερες εμφανίσεις.
Ο χαρισματικός 14ος Δαλάι Λάμα επιβράδυνε τον ρυθμό των μετακινήσεών του και νοσηλεύθηκε τον Απρίλιο για πνευμονική λοίμωξη, όμως η αίγλη του μειώνεται επίσης εξαιτίας της αυξανόμενης επιρροής της Κίνας και των αντιποίνων που αυτή τακτικά επισείει προς όλους όσοι επιχειρούν κάποια προσέγγιση με τον ηλικιωμένο βουδιστή ηγέτη.
Το Πεκίνο κατηγορεί τον 84χρονο Δαλάι Λάμα ότι θέλει να διχάσει την Κίνα και τον θεωρεί «λύκο με ράσα μοναχού».
Το γραφείο του Δαλάι Λάμα έχει αναφέρει πως δεν θα γίνουν τελετές για τη σημερινή επέτειο, αφού ματαίωσε εξαιτίας του κορονοϊού συγκέντρωση των πιστών του, που προβλεπόταν να γίνει τον Μάρτιο.
Μια ζωή στην εξορία
Γεννήθηκε στις 6 Ιουλίου 1935 με το όνομα Λάμο Θοντάπ, γιος ενός ζευγαριού φτωχών χωρικών που ζούσαν στους λόφους του βορειοανατολικού Θιβέτ.
Ηταν μόλις δύο ετών όταν έφθασε στο χωριό του μια αποστολή που αναζητούσε τον νέο πνευματικό ηγέτη του Θιβέτ. Ικανό να διακρίνει αντικείμενα που ανήκαν στον 13ο Δαλάι Λάμα, ο οποίος είχε πεθάνει το 1933, το αγόρι ανακηρύχθηκε μετενσάρκωσή του. Χωρίστηκε από την οικογένειά του και οδηγήθηκε σ’ ένα μοναστήρι και μετά στη Λάσα, όπου υποβλήθηκε σε αυστηρή θεολογική και φιλοσοφική εκπαίδευση, πριν ανακηρυχθεί το 1939 ως 14ος Δαλάι Λάμα.
Το 1950, ηλικίας τότε 15 ετών, ενθρονίστηκε εσπευσμένα επικεφαλής του θιβετανικού κράτους, μετά την είσοδο του κινεζικού στρατού στο Θιβέτ. Παρά τις προσπάθειές του να προστατεύσει τους Θιβετανούς, υποχρεώθηκε το 1959 να διαφύγει στη γειτονική Ινδία, μετά την αιματηρή καταστολή θιβετανών διαδηλωτών από τον κινεζικό στρατό.
Εκτοτε, επικεφαλής εξόριστης κυβέρνησης, επιδίωκε αδιάκοπα έναν συμβιβασμό με το Πεκίνο για την τύχη των Θιβετανών, που βασιζόταν αρχικά σε μια διεκδίκηση ανεξαρτησίας η οποία σιγά-σιγά εξελίχθηκε σε αίτημα για μεγαλύτερη αυτονομία.
Τι θα γίνει με τη διαδοχή
Οι μαχητικοί Θιβετανοί, όπως και το Πεκίνο, γνωρίζουν πως ο θάνατος του Τενζίν Γκιάτσο, του διασημότερου βουδιστή μοναχού στον πλανήτη, μπορεί να σταματήσει την επιδίωξη της αυτονομίας του Θιβέτ. Εχει τεθεί επίσης το ζήτημα του τρόπου με τον οποίο θα επιλεγεί ο διάδοχός του.
Οι θιβετανοί βουδιστές επιλέγουν παραδοσιακά τον Δαλάι Λάμα μέσω μιας τελετουργικής αναζήτησης, η οποία μπορεί να πάρει χρόνια, με μια περιοδεύουσα επιτροπή η οποία αναζητεί ενδείξεις ότι κάποιο παιδί μπορεί να είναι η μετενσάρκωση του τελευταίου πνευματικού ηγέτη.
Ο 14ος Δαλάι Λάμα θα μπορούσε ωστόσο να αποφασίσει μια μη παραδοσιακή διαδικασία που θα εμπόδιζε την Κίνα να έχει λόγο. Θα μπορούσε να επιλέξει ο ίδιος εν ζωή τον διάδοχό του, ίσως μάλιστα ένα κορίτσι, ή να διακηρύξει ότι είναι ο τελευταίος Δαλάι Λάμα.