Η Ευρώπη είναι έτοιμη να γυρίσει σελίδα και να προχωρήσει στις μεταρρυθμίσεις που από καιρό συζητούνται. Η σημαντική στροφή θα γίνει την Τετάρτη από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τον Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ. Στο κείμενο σκέψεων για το μέλλον της ΕΕ η Επιτροπή προβλέπει τον τρόπο έκδοσης των «ευρωομολόγων». Στο κείμενο δεν χρησιμοποιείται ο όρος ευρωομόλογα, για να μην εξοργιστούν τα «γεράκια του βορρά» εν μέσω μάλιστα της προεκλογικής εκστρατείας στη Γερμανία.
Το σχέδιό της για τη νέα οικονομική αρχιτεκτονική της Ενωσης και τη διακυβέρνηση του ευρώ θεωρείται ένα σημαντικό πρώτο βήμα προς την κοινή ανάληψη του χρέους των χωρών της ευρωζώνης. Σε πρώτη φάση τα ευρωπαϊκά ομόλογα δεν θα μειώνουν το βάρος των κινδύνων του χρέους των μελών-κρατών χωρών, αλλά αυτό με τον καιρό αναμένεται να αλλάξει. Μπορεί να φαίνεται λίγο αλλά είναι η πρώτη φορά που τίθεται τόσο ξεκάθαρα από ένα ευρωπαϊκό θεσμικό όργανο.
Το 40 σελίδων έγγραφο περιέχει τις προτάσεις για την κεντρική διακυβέρνηση τη μεταρρύθμιση και την ισχυροποίηση του ευρώ. Το σχέδιο προβλέπεται να εξελιχθεί σε δύο φάσεις: μία πρώτη φάση μέτρων που θα ληφθούν πριν από το 2019 και μία δεύτερη ως το 2025. Το κείμενο θα αποτελέσει τη βάση των συζητήσεων για τη μεταρρύθμιση της ΕΕ που θα ξεκινήσουν μετά τις γερμανικέ εκλογές του Σεπτεμβρίου και θα αφορούν κυρίως τη μεταρρύθμιση του ευρώ και τα σχέδια για κοινή αμυντική πολιτική.
Φαίνεται πως μετά από τόσα χρόνια συζητήσεων οι καιροί ωρίμασαν, ειδικά μετά την εκλογή του Μακρόν και την ψυχρότητα με τις ΗΠΑ. Η Ανγκελα Μέρκελ πλέον φέρεται αποφασισμένη να προχωρήσει. Το κείμενο των Βρυξελλών είναι όπως πάντα ένα σχέδιο συμβιβασμού μεταξύ των σκληρών του Βορρά και των χωρών της Νότιας Ευρώπης: εξισορροπεί τις όποιες παραχωρήσεις με αυστηρούς όρους για την παροχή τους.
Το πρώτο βήμα που προτείνουν οι Βρυξέλλες με στόχο να καθησυχάσουν το Βερολίνο είναι η μείωση των οικονομικών κινδύνων από τώρα ως το 2019: ενίσχυση της πιστωτικής ικανότητας των τραπεζών και κυρίως σύγκλιση των ευρωπαϊκών οικονομιών. Η ολοκλήρωση της τραπεζικής ένωσης αναβάλλεται για την περίοδο 2020-2025 παράλληλα με την εγγύηση των καταθέσεων (ως 100.000 ευρώ).
Σε αντιστάθμισμα όμως οι Βρυξέλλες προτείνουν να γίνει ένα βήμα παραπάνω προς την κατεύθυνση της μείωσης των μεγάλων κινδύνων του χρέους: το σχέδιο προβλέπει την έκδοση εντός του 2019 ομολόγων απαλλαγμένων από τις υποχρεώσεις των κυβερνήσεων.
Σε πρώτη φάση δεν θα αφορά τον διαμερισμό των οικονομικών κινδύνων καθώς κάθε κράτος θα είναι υπεύθυνο για τις κινήσεις του. Αλλά μετά το 2020 η κοινή ανάληψη των κινδύνων θα γίνει πραγματικότητα με την έκδοση των European Safe Asset. Τα λεγόμενα «ευρωπαϊκά ασφαλή ομόλογα» θα είναι ένα νέο χρηματοπιστωτικό εργαλείο, μία πραγματικά συλλογική έκδοση ευρωπαϊκών τίτλων – τους οποίους θα διαχειρίζονται οι Βρυξέλλες.
Πρόκειται για μια σημαντική παραχώρηση προς τις χώρες του ευρωπαϊκού νότου η οποία θα συνοδεύεται από τη νέα αρχιτεκτονική και διακυβέρνηση του ευρώ που πρόκειται να ολοκληρωθεί τα επόμενα οκτώ χρόνια. Υπενθυμίζεται ότι όταν τον Ιανουάριο διέρρευσε η πρόθεση των Βρυξελών για την έκδοση κοινών ευρωπαϊκών ομολόγων το Βερολίνο (δηλαδή ο Σόιμπλε) αντέδρασε με σφοδρότητα.
Σε ό,τι αφορά την οικονομική διακυβέρνηση θα δημιουργηθεί ένα κοινό ευρωπαϊκό υπουργείο το οποίο θα διευθύνεται από έναν «υπουργό» της ΕΕ που θα είναι ταυτόχρονα μέλος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και πρόεδρος του Eurogrup.
Αυτός θα διαχειρίζεται τον προϋπολογισμό της Ευρωζώνης και το νέο Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο το οποίο θα προκύψει από το μετασχηματισμός του σημερινού Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (Esm). Δεν ξεκαθαρίζεται αν το Ταμείο θα χρησιμοποιείται για τη χρηματοδότηση των εσωτερικών μεταρρυθμίσεων των κρατών – κάτι τέτοιο φαντάζει μάλλον πολύ φιλόδοξο να συμφωνηθεί πριν από τις γερμανικές εκλογές, αλλά η κεντρική ιδέα είναι αυτή.