Σκηνή από το φιλμ του Σάκα Κινγκ για τους Μαύρους Πάνθηρες | Warner Bros.
Επικαιρότητα

Οι Μαύροι Πάνθηρες επιστρέφουν, αλλά στο σινεμά

Το φιλμ «Ο Ιούδας και ο Μαύρος Μεσσίας», με έξι υποψηφιότητες για Οσκαρ, αφηγείται την ιστορία του αντιρατσιστικού και αριστερόστροφου αφροαμερικανικού κινήματος της δεκαετίας του 1960
Protagon Team

Ε, ναι. Επειτα από την περσινή έκρηξη του κινήματος των μαύρων στις ΗΠΑ, στην «καρδιά» της προεκλογικής περιόδου κιόλας, ιδανικότερη στιγμή για τέχνη και μπίζνες με την αφροαμερικανική επαναστατικότητα δεν υπάρχει από τη σημερινή. Το θρυλικό τμήμα της βέβαια δεν είναι καινούργιο και δεν αφορά το παρόν και τους συμμετέχοντες στο Black Lives Matter, ούτε τον Τζορτζ Φλόιντ φυσικά. Είναι παλιό, της δεκαετίας του ’60, εποχής που σε όλον τον κόσμο ξεσπούσαν νεολαιίστικα κινήματα διαμαρτυρίας, αριστερίστικα κυρίως.

Ακριβώς αυτό είναι το ιστορικό φόντο του φιλμ «Ο Ιούδας και ο Μαύρος Μεσσίας» που διεκδικεί έξι Οσκαρ και αφηγείται την ιστορία της αφροαμερικανικής ομάδας πολιτικής διαμαρτυρίας Μαύροι Πάνθηρες, σαφώς αριστερίστικης ιδεολογίας, που είχε ιδρύσει και κόμμα. Τη σκηνοθεσία του φιλμ υπογράφει ο Σάκα Κινγκ, ο οποίος είναι μαύρος όπως και όλοι οι συντελεστές της παραγωγής.

Η ταινία επικεντρώνει στην πραγματική ιστορία του Φρεντ Χάμπτον, ηγέτη των Πανθήρων στο παράρτημά τους του Σικάγου. Κυρίως διερευνά τις συνθήκες της δολοφονίας του και τις παρουσιάζει με δραματοποίηση. Ο Χάμπτον δολοφονήθηκε στις 4 Δεκεμβρίου 1969, ακριβώς 20 μήνες μετά τη δολοφονία του προηγούμενου «μεσσία» των μαύρων των ΗΠΑ, του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ.

Τον σκηνοθέτη απασχόλησε η ανάδειξη των εντάσεων στους κόλπους των διαμαρτυρομένων μαύρων, αφού άλλοι υποστήριζαν τον ειρηνικό τρόπο του Μ.Λ. Κινγκ και άλλοι τον δυναμικό τρόπο τού, επίσης δολοφονηθέντος, μουσουλμάνου Μάλκολμ Εξ. Του τελευταίου την ακτιβιστική κληρονομιά διεκδίκησαν οι Πάνθηρες – όχι ως προς το ισλαμικό σκέλος, πάντως.

Ο Σάκα υποστηρίζει ότι η πολιτική παρακαταθήκη των Μαύρων Πανθήρων έχει σκοπίμως αποσιωπηθεί στις ΗΠΑ, ακριβώς επειδή δεν είναι μουσειακό είδος αλλά ζωντανή και ανιχνεύεται στην κοινωνία των μαύρων. Δηλώνει ότι οι σινεφίλ θα εκπλαγούν από τις αποκαλύψεις της έρευνάς του. Λέει στη Repubblica ότι, όταν ήταν πιτσιρίκος είχε ακούσει πολλά και συγκλονιστικά για τη ζωή και το τέλος του Χάμπτον, που ήταν αποτέλεσμα προδοσίας, έτσι είχε ονειρευτεί να ασχοληθεί με το θέμα. Τα κατάφερε όταν έγινε σκηνοθέτης.

Αναλόγως συναισθηματικά μιλούν και οι ηθοποιοί του, οι οποίοι κρατούν τους πρωταγωνιστικούς ρόλους: ο Ντάνιελ Καλούγια που παίζει τον Χάμπτον και ο Λέικιθ Στάνφιλντ που παίζει τον ρόλο του προδότη. Και οι δυο τους δηλώνουν ότι ερμηνεύοντας τους ρόλους έμαθαν κάτι παραπάνω από όσα ήξεραν για το θέμα. Για αυτούς η ταινία λειτούργησε και εκπαιδευτικά, κατά κάποιον τρόπο. Μιλούν με ζέση για την αδιάκοπη «κοινωνική αφύπνιση» και το συνεχές «ξύπνημα των συνειδήσεων». Λες και είμαστε στο ’60.

Σκηνή από το φιλμ: πλάνο καθοδήγησης (IMDb)

Το στόρι είναι συμπυκνωμένο στην προδοσία που διενεργεί στο πλαίσιο των Πανθήρων ένας επιστρατευμένος από το FBI μικροκακοποιός. Καθώς για το αμερικανικό κράτος εκείνης της περιόδου οι Πάνθηρες ήταν οι πλέον επικίνδυνοι τρομοκράτες εντός ΗΠΑ, οι μυστικές υπηρεσίες είχαν εξυφάνει σχέδιο καταστολής της δράσης τους, με απώτερο στόχο τη διάλυσή τους. Το φιλμ ασχολείται και με τον ψυχισμό του λούμπεν προδότη αφού, παρά την αποστολή του, είχε επηρεαστεί βαθιά από τα πολιτικά κηρύγματα των Πανθήρων. Ετσι ο Ιούδας του τίτλου είναι ο προδότης Ο΄Νιλ και ο «μεσσίας» είναι ο Χάμπτον.

Η γνώμη των συντελεστών του φιλμ είναι ότι οι ιστορικοί Πάνθηρες δεν ήταν τρομοκρατική οργάνωση όπως την εννοούσαν οι Αρχές. Λένε ότι αντιμαχόταν το κατεστημένο, όμως αποφεύγουν να χαρακτηρίσουν την ιδεολογία της την οποία η Ιστορία έχει καταγράψει και σαν μαοϊκή ακόμη. Αντιθέτως, χαρακτηρίζουν τρομοκράτες τους «λευκούς ρατσιστές» Αμερικανούς της Δεξιάς του σήμερα – περίπου τους οπαδούς του Τραμπ στην ακραία εκδοχή τους.