Οι millennials είναι επιφυλακτικοί με τη δημοκρατία. Τουλάχιστον περισσότερο από όσο ήταν στην ηλικία τους οι παππούδες τους και οι γονείς τους. Και όσο μεγαλώνουν τόσο περισσότερο δυσαρεστημένοι είναι με τους δημοκρατικούς θεσμούς και τον τρόπο λειτουργίας τους.
Τουλάχιστον αυτό είναι το γενικό συμπέρασμα έρευνας που πραγματοποίησε το Centre for the Future of Democracy του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ, με τον Ρομπέρτο Φόα, επικεφαλής συντάκτη της σχετικής έκθεσης να εξηγεί στους λονδρέζικους Times πως οι millennials «είναι η πρώτη γενιά στην Ιστορία που στην πλειονότητά της και σε παγκόσμια βάση δεν είναι ικανοποιημένη με τον τρόπο που λειτουργεί η δημοκρατία»
Η μελέτη, η πιο περιεκτική στο είδος της, βασίστηκε σε στοιχεία που αφορούν σχεδόν πέντε εκατομμύρια άτομα σε 160 χώρες και συνελέγησαν πό το 1973 έως το 2020.
Αποκάλυψε κατ’ αρχάς πως οι σημερινοί εικοσάρηδες και τριαντάρηδες, όλοι όσοι γεννήθηκαν από το 1981 έως το 1996, εμπιστεύονται λιγότερο τους δημοκρατικούς θεσμούς σε σχέση με τους άμεσους προγόνους τους κατά την ίδια περίοδο της ζωής τους.
Την πίστη τους στους δημοκρατικούς θεσμούς απώλεσαν οι νέοι και οι νέες κυρίως στις «αγγλοσαξονικές δημοκρατίες» των ΗΠΑ, της Βρετανίας και της Αυστραλίας, όμως παρόμοιες τάσεις παρατηρούνται επίσης στη Λατινική Αμερική, στην Υποσαχάρια Αφρική αλλά και στη Νότια Ευρώπη.
Από τα 2,3 δισεκατομμύρια πολίτες των χωρών που καλύπτονται στην έρευνα, 1,6 δισεκατομμύρια ή, επτά στους δέκα, ζουν σε κράτη όπου η ικανοποίηση από τη δημοκρατία μειώνεται από γενιά σε γενιά. Αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα ότι οι millennials εμφανίζονται πρόθυμοι να στηρίξουν αυταρχικές εναλλακτικές επιλογές, αλλά οι περισσότεροι θεωρούν πως η δημοκρατία δεν εξυπηρετεί τα συμφέροντά τους.
Πλέον οι σημερινοί νέοι δεν εμπιστεύονται τη δημοκρατία όσο κατά το παρελθόν, κυρίως λόγω της διεύρυνσης των ανισοτήτων. Στη Βρετανία, για παράδειγμα, το 1973 το 54% πολιτών ηλικίας 30 ετών δήλωνε ευχαριστημένο με τη δημοκρατία ενώ την ίδια άποψη εξέφραζε και το 57% των αποκαλούμενων baby boomers όταν έγιναν και αυτοί τριάντα χρονών έπειτα από μία δεκαετία. Οσον αφορά τη Generation Χ, δηλαδή όλους όσοι γεννήθηκαν από το 1965 έως το 1980, ικανοποιημένοι από τη λειτουργία των δημοκρατικών θεσμών δήλωναν περισσότεροι από έξι στους δέκα κατά την τελευταία δεκαετία του προηγούμενου αιώνα και την πρώτη του τρέχοντος. Με τους millennials το ποσοστό έπεσε στο 48%.
Η ανισότητα πλούτου και εισοδήματος, η αδυναμία απόκτησης κατοικίας, το βάρος των φοιτητικών χρεών και η ολοένα αυξανόμενη εξάρτησή τους από τους γονείς τους συνέβαλε στο να δημιουργηθεί μεταξύ των millennials και να επικρατήσει η εντύπωση πως «οι πιθανότητες επιτυχίας ή αποτυχίας στη ζωή εξαρτώνται λιγότερο από τη σκληρή δουλειά και την πρωτοβουλία και περισσότερο από τον πλούτο και τα προνόμια που κληρονομούνται».
Αντιθέτως οι περισσότεροι από τους baby boomers που σήμερα διανύουν την έβδομη ή την όγδοη δεκαετία της ζωής τους, εξακολουθούν να δηλώνουν πως είναι ικανοποιημένοι από τη δημοκρατία ενώ το ίδιο ισχύει και για εκείνους που γεννήθηκαν μεταξύ των δύο πολέμων από το 1918 έως το 1943.
Σε κράτη όπου ο πλούτος είναι πιο δίκαια κατανεμημένος, όπως η Αυστρία ή η Ισλανδία, οι γενιές εμφανίζονται σε γενικές γραμμές εξίσου ικανοποιημένες από τη λειτουργία των δημοκρατικών θεσμών.
«Αυτή η αποσύνδεση από τη δημοκρατία δεν είναι δεδομένη αλλά αποτελεί απόρροια της αποτυχίας των δημοκρατιών να δώσουν σημαντικά για τους νέους αποτελέσματα κατά τις προηγούμενες δεκαετίες», δημιουργώντας νέες θέσεις εργασίας, για παράδειγμα, βελτιώνοντας τις προοπτικές ανέλιξής τους, αντιμετωπίζοντας τις ανισότητες και την κλιματική αλλαγή, εξήγησε ο επικεφαλής συντάκτης της έκθεσης. Πρέπει, ωστόσο, να σημειωθεί ότι σε χώρες όπου την εξουσία κέρδισαν λαϊκιστές ηγέτες, οι νέοι και οι νέες επανεκτίμησαν τις απόψεις τους για τη δημοκρατία.
Κατά μέσον όρο μεταξύ των πολιτών ηλικίας από 18 έως 34 ετών όλοι όσοι δηλώνουν ικανοποιημένοι με τη δημοκρατία αυξήθηκαν κατά 16% κατά την πρώτη θητεία ενός λαϊκιστή -δεξιού ή αριστερού- ηγέτη. Εξαίρεση αποτελεί η Αμερική του Ντόναλντ Τραμπ ο οποίος κατάφερε με τον πολωτικό του λόγο να κινητοποιήσει πλήθος νέων που έως την έλευσή του δεν ενδιαφέρονταν ιδιαίτερα για την πολιτική. Αντιθέτως, όπου μετριοπαθείς πολιτικοί κέρδισαν οριακά ή διαδέχτηκαν λαϊκιστές πολιτικούς, δεν παρατηρήθηκε κάποια σημαντική αύξηση υπέρ της δημοκρατίας.
Από τη μελέτη συμπεραίνεται επίσης ότι πάρα πολλοί millennials όχι μόνον δεν εμπιστεύονται ιδιαίτερα τη δημοκρατία, αλλά είναι ολοένα περισσότερο δογματικοί. Στις δυτικές δημοκρατίες το 41% εξ αυτών θεωρεί πως μπορεί κανείς να κρίνει εάν κάποιος είναι καλός ή κακός άνθρωπος, εφόσον γνωρίζει τις πολιτικές του πεποιθήσεις. «Η επικράτηση πολωτικών στάσεων μεταξύ των millennials ενδέχεται να σημαίνει ότι οι προηγμένες δημοκρατίες εξακολουθούν να είναι πρόσφορες για λαϊκιστικές πολιτικές» προειδοποίησε ο Ρομπέρτο Φόα.