Ημέρες σύγκρουσης με τη Δύση διέρχεται -ξανά- ο Ταγίπ Ερντογάν που καταφέρνει να μετατρέπει και τα εσωτερικά και τα εξωτερικά ζητήματα πολιτικής σε εστίες διαμάχης με τους εταίρους του.
Μεταξύ ενός ταξιδιού στις ΗΠΑ και ενός σατιρικού αλλά πολιτικού στην ουσία του βίντεο από τη Γερμανία, το οποίο (υπεν)θυμίζει το ποιος είναι πολιτικά, ο τούρκος πρόεδρος χάνει την ψυχραιμία του όλο και περισσότερο.
Αυτές τις ημέρες ο τούρκος πρόεδρος βρίσκεται στην Ουάσιγκτον μαζί με 50 ηγέτες από όλο τον κόσμο για τη Σύνοδο για την Πυρηνική Ασφάλεια που γίνεται την Πέμπτη και την Παρασκευή. (Η Ελλάδα παρίσταται μόνο έμμεσα μέσω της ΕΕ).
Σε κάθε επίσκεψή του στην Ουάσινγκτον ο Ταγίπ Εντογάν, όσο ήταν Πρωθυπουργός αλλά και ως πρόεδρος της Τουρκίας, δεν έχανε ευκαιρία να επισκέπτεται τον Λευκό Οίκο, στέλνοντας ένα μήνυμα στο εσωτερικό αλλά και το εξωτερικό ότι η συμμαχία με τις ΗΠΑ δεν είναι μόνο στα λόγια αλλά ουσιαστικής σημασίας.
Η Συρία και η διαχείριση της κρίσης από την Τουρκία, κοντά στον (πολιτικό και όχι μόνο) βίο και την πολιτεία του Ερντογάν των τελευταίων ετών έχουν μεταβάλει την σχέση των δύο ΝΑΤΟϊκών εταίρων. Οι αφορμές για αυτό όλο και πληθαίνουν.
Με την ευκαιρία της Συνόδου, ο Ταγίπ Ερντογάν θα έχει επίσημη συνάντηση με τον αντιπρόεδρο Τζο Μπάιντεν, αλλά μόνο ανεπίσημες συνομιλίες με τον Μπαράκ Ομπάμα, έσπευσε να διευκρινίσει ο Λευκός Οίκος. Με αυτόν τον τρόπο διέψευσε ότι υπάρχει κάποιο ρήγμα στις σχέσεις των δύο πλευρών ή κάποιο -διπλωματικό- σνομπάρισμα του Ερντογάν από τις ΗΠΑ.
Ο Ερντογάν είχε προαναγγείλει την συνάντηση με τον Ομπάμα πριν φύγει για τις ΗΠΑ, αν και δεν μπορούσε να δώσει λεπτομέρειες για το πόσο θα διαρκούσε. Τα τουρκικά μέσα είχαν εστιάσει μάλιστα στη συνάντηση των δύο ηγετών σε μια προσπάθεια να διακρίνουν αν υπάρχει δυσαρέσκεια από την πλευρά των ΗΠΑ και για το συριακό αλλά και για την εσωτερική κατάσταση στη χώρα.
Ο Λευκός Οίκος, από την άλλη πλευρά, όπως γράφει το Reuters, μείωσε τις προσδοκίες της Αγκυρας με κυριολεκτικά κάθε λέξη της απάντησης του εκπροσώπου Τζος Ερνεστ: «Αναμένω ότι κατά τη διάρκεια της επίσκεψης ο πρόεδρος (ενν. Ομπάμα) θα έχει την ευκαιρία κάποια στιγμή να έχει τουλάχιστον μια ανεπίσημη συζήτηση με τον πρόεδρο Ερντογάν».
Πίσω από τα (όχι πάντα) θερμά λόγια, υπάρχει δυσαρέσκεια που απλώνεται σε όλο και περισσότερες πτυχές της πολιτικής της Αγκυρας
Διασχίζοντας, όμως, τον Ατλαντικό για τις συνομιλίες με τους αμερικανούς εταίρους του ο Ερντογάν δεν αφήνει πίσω και τις εσωτερικές ανησυχίες.
Στις ΗΠΑ θέλει να ζητήσει από τις αμερικανικές Αρχές να λάβουν μέτρα κατά του κληρικού Φετουλάχ Γκιουλέν που ζει και δραστηριοποιείται κυρίως από εκεί. Είναι ο άνθρωπος τον οποίο σχεδόν έχει αναγάγει σε πολιτική του νέμεση και υποκινητή ενός παράλληλου κράτους που επιδιώκει να τον ανατρέψει. Όπως είπε, στις ΗΠΑ ζουν άνθρωποι που ξεπλένουν χρήματα ενώ αναρωτήθηκε ρητορικά, «τι έχουν κάνει οι Αρχές των ΗΠΑ εναντίον τους;».
Η ένοπλη κουρδική μειονότητα στη Συρία είναι άλλο ένα από τα σημεία τριβής με την Ουάσινγκτον. Για τις ΗΠΑ είναι μια ομάδα που πρέπει να τύχει (και όντως τυγχάνει) στρατιωτικής υποστήριξης. Ωστόσο με την κουρδική μειονότητα στο έδαφός της, η Αγκυρα είναι ελάχιστα πρόθυμη να συμμεριστεί την πολιτική των ΗΠΑ σε αυτό το θέμα.
Σε ανεπίσημο επίπεδο, προσθέτει το Reuters, τουλάχιστον οι ΗΠΑ παραδέχονται ανωνύμως ότι σε μια σειρά ζητημάτων οι σχέσεις ΗΠΑ και Αγκυρας δεν είναι οι καλύτερες δυνατές, αλλά πάντως η συνεργασία της Αγκυρας είναι ουσιώδης για την μάχη κατά του Ισλαμικού Κράτους.
«Erdowie, Erdowo, Erdogan»
Αυτού του είδους ο συμβιβασμός είναι εμφανής και στις σχέσεις της Τουρκίας με την ΕΕ: για τη συνεργασία σχετικά με το Προσφυγικό η Ευρώπη μπορεί να παραβλέψει τα υπαρκτά προβλήματα στα ανθρώπινα δικαιώματα -αλλά μέχρις ενός ορίου, όπως φαίνεται στο επεισόδιο με το βίντεο.
Εκπομπή του δημόσιου γερμανικού τηλεοπτικού δικτύου NDR μετέδωσε στις 17 Μαρτίου σατιρικό βίντεο στο οποίο γινόταν λόγος για όλα τα πολιτικά αμαρτήματα του προέδρου Ερντογάν: τις σχέσεις με τον Τύπο, το Κουρδικό, τις κενές υποσχέσεις στην ΕΕ για το Προσφυγικό, το λαϊκισμό σε βαθμό παρεξήγησης.
Η αντίδραση της Τουρκίας ήταν να καλέσει τον γερμανό πρέσβη Μάρτιν Ερντμαν για να δώσει εξηγήσεις και να ζητήσει, σύμφωνα με πληροφορίες που διέρρευσαν από τουρκικούς διπλωματικούς κύκλους, να σταματήσει κάθε αναπαραγωγή του συγκεκριμένου βίντεο στο μέλλον.
Ηταν το δεύτερο χτύπημα κατά της ελευθεροτυπίας σε λίγες ημέρες. Προ ημερών ο υπουργός Δικαιοσύνης είχε επιπλήξει ευρωπαίους πρέσβεις που είχαν παραστεί στο δικαστήριο όπου δικάζονται οι δύο δημοσιογράφοι της Τζουμχουριέτ. Ανάμεσα στους πρέσβεις ήταν και ο Γερμανός.
Το ότι ένα τραγούδι έφτασε να γίνει σχεδόν διπλωματικό επεισόδιο (η Γερμανία όπως είναι φυσικό καθόλου δεν ενθουσιάστηκε με την κλήση για εξηγήσεις) είναι άλλη μια ένδειξη και της συμπεριφοράς της τουρκικής ηγεσίας.
Η γραμμή του Βερολίνου διά του πρεσβευτή είναι ο σεβασμός της ανεξαρτησίας του Τύπου. Την ίδια γραμμή τηρούν όλα τα γερμανικά πολιτικά κόμματα και ατύπως και η κυβέρνηση – επίσημα δεν έχει πάρει θέση. «Το κράτος Δικαίου, η ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης και η προστασία θεμελιωδών ελευθεριών, συμπεριλαμβανομένης της ελευθερίας του Τύπου και της ελευθερίας της έκφρασης, είναι ύψιστα αγαθά», διαμήνυσε ο πρέσβης Ερντμαν.
Η απάντηση του Ερντογάν, όπως την έδωσε σε ομιλία του όπου αναφέρθηκε στη δίκη των στελεχών της Τζουμχουριέτ ήταν χαρακτηριστική και του στυλ και της φιλοσοφίας του: «Ποιοι είναι όλοι αυτοί (ενν. οι πρέσβεις); Τι δουλειά έχουν εκεί; Δεν είναι η δική τους χώρα, εδώ είναι η Τουρκία».