Μία σημαντική πρωτοβουλία με δωρεάν δράσεις πολιτισμού, εκπαίδευσης, τεχνολογίας και άθλησης, είναι το πρόγραμμα Ανοιχτά Σχολεία του δήμου Αθηναίων. Το πρόγραμμα, που υλοποιείται με την αποκλειστική δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, αποτελεί μια καινοτόμο πρωτοβουλία του δήμου που μετατρέπει 25 σχολικά κτίρια σε πρότυπα πολιτιστικά κέντρα, φιλοξενώντας δωρεάν δράσεις τις απογευματινές ώρες.
Ο Νότης Παρασκευόπουλος, ηθοποιός και ιδρυτής της θεατρικής ομάδας Seven Eleven, η οποία υλοποιεί στο πλαίσιο του προγράμματος δύο θεατρικές δραστηριότητες, περιγράφει την εμπειρία του σε ένα άρθρο – πώς οι γειτονιές της πόλης έχουν καταφέρει να ζωντανέψουν ξανά και οι κάτοικοι της να γίνουν πι ο δημιουργικοί χάρη στη λειτουργία των Ανοιχτών Σχολείων.
Το άρθρο αναλυτικά έχει ως εξής:
«Τα παιδιά έχουν ανάγκη να εκφραστούν. Όλα, με καμία εξαίρεση, αγαπούν τις μέρες που τους δείχνουμε μουσικά όργανα και τους μαθαίνουμε να τραγουδάνε. Η μουσική ενώνει, συμφιλιώνει και ενδυναμώνει μία ομάδα με διαφορετικές προσωπικότητες. Το ίδιο συμβαίνει και με τον αυτοσχεδιασμό. Τα παιδιά, εμπνευσμένα από τη συνθήκη που τους δίνουμε κάθε φορά, εκφράζονται τόσο ατομικά όσο και στο πλαίσιο μιας ομάδας, με αποτελέσματα που αφενός υποδεικνύουν την κλίση τους, αφετέρου «προδίδουν» τα βιώματα τους. Το πρόγραμμα Ανοιχτά Σχολεία του δήμου Αθηναίων δεν αρκείται στην προσφορά ποιοτικών δράσεων που αναπτύσσουν δεξιότητες και ξεδιπλώνουν ταλέντα. Το άνοιγμα 25 σχολικών κτιρίων στις τοπικές κοινότητες καλύπτει μία πάγια ανάγκη που έχουμε όλοι, μικροί και μεγάλοι: την ανάγκη της κοινωνικοποίησης, της ένταξης σε ένα σύνολο, της ελεύθερης πρόσβασης σε ένα χώρο στον οποίο νιώθουμε φιλόξενα και οικεία.
Το πρόγραμμα Ανοιχτά Σχολεία του δήμου Αθηναίων ξεκίνησε πιλοτικά το 2015 και από το 2016 υλοποιείται με αποκλειστικό δωρητή το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος και το συντονισμό του Athens Partnership. Πρόκειται για ένα στοίχημα τολμηρό που κέρδισε ο δήμος, στην προσπάθειά του να επαναφέρει τη ζωή στις γειτονιές της πρωτεύουσας, μετατρέποντας 25 σχολικά κτίρια σε πρωτότυπους χώρους συνάντησης και δημιουργίας για όλη τη γειτονιά, φιλοξενώντας δράσεις πολιτισμού, εκπαίδευσης, τεχνολογίας, άθλησης, ψυχαγωγίας και εκπαίδευσης με ελεύθερη είσοδο και για άτομα όλων των ηλικιών.
Μέρος του προγράμματος αυτού γίναμε κι εμείς, η ομάδα θεάτρου seveneleven. Από την Πλατεία Βάθη στο Παγκράτι και τον Άγιο Ελευθέριο και από τον Άγιο Παντελεήμονα στα Εξάρχεια, ταξιδέψαμε στις γειτονιές τις Αθήνας, εκεί που η έννοια της αλληλεγγύης δεν προφέρεται ποτέ, μα γίνεται καθημερινά πράξη. Σ’ αυτήν την σκοτεινή ζούγκλα μιας μεγαλούπολης που αλλάζει συνέχεια πρόσωπο, παιδιά κάθε ηλικίας, κάθε εθνικότητας και με διαφορετικές δεξιότητες, δείχνουν το δρόμο για μία κοινωνία συνεργασίας, με όπλο την πρωτοβουλία και την ανάγκη έκφρασης και δημιουργίας. Δίχως ταμπέλες – με μοναδικό οδηγό το ένστικτο. Μας έβαλαν στις παρέες τους, ξεσκέπασαν τις ανάγκες τους και τους προβληματισμούς τους και μας «ξενάγησαν» στην καθημερινότητά τους. Τα παιδιά έχουν ανάγκη από προσοχή. Έχουν ανάγκη από παιδεία. Έχουν ανάγκη από χρόνο να παίξουν, να δημιουργήσουν, να διεκδικήσουν. Για να μπορέσουν όμως να τα κάνουν όλα αυτά, πρέπει να υπάρχει μια βάση, ένα καταφύγιο που να μπορούν να επιστρέφουν όταν η μέρα δίνει τη θέση της στη νύχτα.
Κι αυτό το καταφύγιο είναι η οικογένεια. Ένας θεσμός που έχει πληγεί σοβαρά από τον σύγχρονο τρόπο ζωής, από τους ταχείς ρυθμούς, από τα άγχη και τις αρμοδιότητες. Εκεί που το παιδί μαθαίνει τον κόσμο, αναπτύσσει κριτική σκέψη και ενθαρρύνεται για να κάνει τα πρώτα του βήματα εμπνευσμένο από τις σελίδες των παραμυθιών, εκεί οφείλουμε να στρέψουμε το βλέμμα μας και να ενισχύσουμε με κάθε τρόπο και επιμονή την πιο δυνατή μας παράδοση ως λαός, την οικογένεια. Στα Ανοιχτά Σχολεία αναβιώνει το αίσθημα της οικογένειας, μέσω της αναβίωσης του παραδοσιακού θεσμού της γειτονιάς. Όταν η πρόσβαση στη δημιουργία, την έκφραση και τη γνώση είναι ανοιχτή σε όλους και πλαισιώνεται από την ύπαρξη ενός κοινού, ανοιχτού χώρου, όταν είναι ανεξάρτητη από το κοινωνικό στρώμα στο οποίο ανήκεις, το εισόδημα ή την εθνικότητα σου, τότε το αποτέλεσμα μπορεί να είναι η δημιουργία μιας ομάδα η οποία αρχικά μοιάζει ασύνδετη, αλλά εν τέλει σε κάνει να ελπίζεις σε μία πιο ζεστή κοινωνία, η οποία θυμίζει οικογένεια.
Η πρωτοβουλία των Ανοιχτών Σχολείων φώτισε την πόλη, την έκανε να φοράει τα γιορτινά της κάθε απόγευμα, όλο το χρόνο. Οι άνθρωποι πίσω από το πρόγραμμα, αφανείς στυλοβάτες της ομαλής του λειτουργίας, δουλεύουν σκληρά για να γίνει συνείδηση η γειτονιά και ανάγκη η ανθρώπινη επαφή και ο διάλογος με τον συνάνθρωπό μας. Οι φορείς που συμμετέχουν μεταλαμπαδεύουν με αγάπη τις γνώσεις τους σε μικρούς και μεγάλους, ενώ πολύτιμοι και αφανείς βοηθοί είναι οι άνθρωποι που μοχθούν για να στηρίξουν την εκπαιδευτική δομή. Φύλακες, καθαριστές και καθαρίστριες, δουλεύουν πολλές ώρες για να προετοιμάσουν τα σχολεία για την πρωινή τους λειτουργία και να υποδεχτούν τους μαθητές. Αγαπούν αυτό που κάνουν, αγαπούν αυτά τα τσιμεντένια κτίρια, επειδή σε αυτά κατοικούν χαμόγελα που δεν σβήνουν ποτέ. Χαμόγελα που πάντοτε θα ελπίζουμε πως μπορούν μια μέρα ν’ αλλάξουν τον κόσμο.
Κλείνοντας, αυτό που άφησε σε εμάς το ταξίδι αυτό, είναι η ελπίδα πως μια μέρα ίσως διασταυρωθούν οι δρόμοι μας με τα παιδιά. Τότε θα ξέρουμε αν κι εμείς, κάποτε, μπολιάσαμε το νου τους με το ήθος και τις αξίες που προσπαθήσαμε να μεταδώσουμε».
*Ο Νότης Παρασκευόπουλος είναι ηθοποιός και σκηνοθέτης, συνιδρυτής με την ηθοποιό Κωνσταντίνα Μαλτέζου της seveneleven ομάδας θεάτρου. Στο πρόγραμμα Ανοιχτά Σχολεία του δήμου Αθηναίων η seveneleven συμμετέχει με τις δράσεις “Ένα βιβλίο γεμάτο φαντασία” και “Το θέατρο… έξω από το θέατρο”.
**Οι δράσεις του προγράμματος Ανοιχτά Σχολεία πραγματοποιούνται με ελεύθερη είσοδο για όλους. Ενημερωθείτε για το πρόγραμμα και δηλώστε συμμετοχή είτε στην ιστοσελίδα www.athensopenschools.gr, είτε τηλεφωνικά στο 210 5277089.