Οι αναλύσεις επί των αναλύσεων συνεχίζονται για το τρομοκρατικό χτύπημα στην καρδιά της Ευρώπης, την περασμένη Τρίτη. Κι όσο οι ειδικοί της Ευρωπαϊκής Ενωσης επεξεργάζονται τα σημεία του σχεδίου της Κομισιόν που θα αλλάξει τα πάντα όσον αφορά την ασφάλεια σε όλη τη Γηραιά Ηπειρο, είναι χρήσιμο να εξετάσουμε πώς και γιατί οι Βρυξέλλες δεν θα μπορούσαν και τόσο εύκολα να είχαν προστατευτεί από τα όσα έγιναν.
Κι η απάντηση στο ερώτημα της ασφάλειας δεν αφορά μόνο τον ISIS και τους τζιχαντιστές του που είναι διατεθειμένοι να σκοτωθούν για να σκορπίσουν τον φόβο παντού, αλλά αφορά και τα δομικά προβλήματα που έχουν πολλές βελγικές πόλεις (αλλά και ευρωπαϊκές) και έχουν να κάνουν με τον τρόπο λειτουργίας τους.
Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή κι ας δούμε τα βασικά στοιχεία που επισημαίνει ο Κρισναντέβ Καλαμούρ, στο Atlantic.
Αν κάτι είναι ξεκάθαρο μετά το χτύπημα της Τρίτης –εκτός από την ικανότητα του Ισλαμικού κράτους να συλλάβει, σχεδιάσει και να εκτελέσει σχέδια επιθέσεων μακριά από τη Μέση Ανατολή και μέσα στην καρδιά της Ευρώπης- είναι η παταγώδης αποτυχία των υπηρεσιών ασφαλείας τόσο του Βελγίου, όσο και της ΕΕ. Κι αυτό φάνηκε τόσο στις επιθέσεις της 13ης Νοεμβρίου, όσο και σε αυτές της 22ας Μαρτίου.
Τι δεν είδαν οι Αρχές
Αρχικά τα σημάδια που έπρεπε να τους είχαν τραβήξει την προσοχή. Είναι γνωστό πως το Βέλγιο είναι η μήτρα της Ευρώπης όσον αφορά τον ισλαμικό ριζοσπαστισμό. Αυτό που ξέρουν εδώ και μήνες οι υπηρεσίες ασφαλείας είναι πως οι βέλγοι πολίτες κατέχουν τη μερίδα του λέοντος όσον αφορά τους ευρωπαίους πολίτες που έχουν αφήσει τις χώρες τους κι έχουν ενταχθεί στους κόλπους του ISIS. Αυτό που, επίσης, ξέρουν οι υπηρεσίες ασφαλείας είναι ότι βέλγοι πολίτες ήταν αυτοί που κατά βάση σχεδίασαν το μακελειό στο Παρίσι. Κι όλα αυτά έχουν έναν κοινό παρονομαστή. Το Μολενμπέκ. Ολα αρχίζουν και τελειώνουν στη μικρή γειτονιά των Βρυξελλών. Και μπορεί εδώ και μήνες να γίνονται αναλύσεις επί των αναλύσεων (εδώ μία ενδιαφέρουσα) για τα όσα συμβαίνουν στο μικρό προάστιο της βελγικής πρωτεύουσας, αλλά κανείς δεν κατάφερε να μπει ουσιαστικά στα σπίτια των ανθρώπων που σχεδιάζουν τις τρομοκρατικές επιθέσεις. Ούτε μία έφοδος, ούτε ένα ένταλμα σύλληψης. Τώρα, η προσοχή στρέφεται στο Σάερμεπκ, μία άλλη γειτονιά η οποία κι αυτή μετατρέπεται σε… Μολενμπέκ. Κι, όμως, για όλα αυτά έχει μιλήσει από τον Ιανουάριο η Europol, η αστυνομική Υπηρεσία, δηλαδή, της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Κανείς, όμως, δεν έδωσε μεγάλη βάση.
Οι ομοιότητες που είχαν οι επιθέσεις σε Παρίσι και Βρυξέλλες είναι πολλές. Κι όλα τα στοιχεία κινούνται γύρω από ένα πρόσωπο
Το όνομα που… καίει
Τον λένε Ναζίμ Λααχράουϊ και οι Αρχές λένε πως ήταν ένας από τους καμικάζι που ανατινάχθηκε στις Βρυξέλλες. Ωστόσο, το όνομά του δεν ήταν άγνωστο στην Αστυνομία, αφού υπήρχαν ενδείξεις πως ήταν αυτός που ήταν πίσω από τις πρώτες ύλες που προκάλεσαν το μακελειό στο Παρίσι, τον περασμένο Νοέμβριο. Ο Λααχράουι φέρεται πως ήταν ο κατασκευαστής των αυτοσχέδιων γιλέκων, τα οποία είχαν πάνω τους εκρηκτικά. Εάν ο Σαλάχ Αμπντεσλάμ είχε συλληφθεί νωρίτερα κι όχι μόλις στα μέσα Μαρτίου, τότε ίσως οι Αρχές να είχαν φτάσει στα ίχνη του Λααχράουι και να τον είχαν αποτρέψει από το να σκορπίσει τον θάνατο. Εξάλλου, οι δυο τους φαίνεται πως είχαν αρκετές επαφές το τελευταίο διάστημα.
Οπως έχει κατά το παρελθόν επισημανθεί, οι υπηρεσίες ασφαλείας των ευρωπαϊκών κρατών δεν θεωρούνται κι από… τις καλύτερες. Με εξαίρεση τις βρετανικές, οι υπηρεσίες των κρατών-μελών της ΕΕ –και ειδικά του Βελγίου- θεωρούνται αδύναμες και πολλές φορές τα τμήματα που βρίσκονται κάτω από την ίδια υπηρεσιακή ομπρέλα δεν έχουν ουσιαστική συνεργασία. Το πρόβλημα είναι δομικό και έχει να κάνει και με την κυβέρνηση της χώρας.
Το χάος των Βρυξελλών
Στη βελγική πρωτεύουσα ζουν κάτι παραπάνω από ένα εκατομμύριο πολίτες. Και σε έκταση, οι Βρυξέλλες δεν είναι κάτι το μεγάλο. Ωστόσο, η γραφειοκρατία όχι μόνο ζει, αλλά βασιλεύει κιόλας. Υπάρχουν 19 δημοτικά διαμερίσματα, το καθένα από τα οποία έχει άλλους επικεφαλής για τις υπηρεσίες ασφαλείας, ενώ η πόλη φυλάσσεται από έξι διαφορετικές Αστυνομίες! Οχι αστυνομικά τμήματα, αλλά ξεχωριστές υπηρεσίες, οι οποίες αναφέρονται σε διαφορετικούς δημάρχους. Κι αν δει κανείς τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούν οι υπηρεσίες και οι άντρες τους, θα… απελπιστεί. Για παράδειγμα, υπάρχει σχετικός κανονισμός που απαγορεύει τις περιπολίες μετά τις 21:00 και πριν τις 05:00. Περιττό να πούμε πως αρκετές φορές οι αποφάσεις του ενός Δήμου σε σχέση με την Αστυνομία του είναι εντελώς διαφορετικές (και συγκρούονται) με τις αποφάσεις άλλου Δήμου. Κι όλα αυτά, μέσα στην ίδια πόλη. Στις Βρυξέλλες.
Μια παλιά ιστορία
Τα αδέρφια Αμπντεσλάμ μπορεί ο περισσότερος κόσμος να τα έμαθε τώρα, αλλά οι βελγικές υπηρεσίες ασφαλείας τα ξέρουν από το καλοκαίρι του 2014. Ωστόσο, υπάρχουν δηλώσεις αξιωματούχων που αναφέρουν πως τους έμαθαν στις αρχές του 2015. Και μετά το τρομοκρατικό χτύπημα στο Παρίσι, από το οποίο μόνο ο Σαλάχ επέζησε, κανείς δεν μπόρεσε να τον εντοπίσει για πέντε μήνες. Και εδώ είναι το οξύμωρο. Ο Σαλάχ Αμπντεσλάμ δεν είναι ότι δεν είχε εντοπιστεί. Δύο μέρες μετά το μακελειό στο Παρίσι, οι Αρχές φαίνεται πως τον είχαν εντοπίσει σε διαμέρισμα στο Μολενμπέκ. Ωστόσο, είπαμε. Υπάρχει νόμος που απαγορεύει περιπολίες και εφόδους μετά τις 21:00 και πριν τις 05:00. Κάπως έτσι δεν τον ξαναβρήκαν ποτέ. Ποτέ μέχρι την περασμένη Παρασκευή. Ο ίδιος, μάλιστα, αποκάλυψε πως τόσους μήνες κρυβόταν εκεί ακριβώς που τον έψαχναν. Στο Μολενμπέκ.
Το πρόβλημα στους υπολογιστές
Δεν είναι μόνο τα παραπάνω. Είναι κι άλλα. Οπως ανέφερε το RTBF, η βελγική δημόσια ραδιοτηλεόραση δηλαδή, έχουν επισημανθεί αρκετές δυσλειτουργίες στα τερματικά συστήματα της Αστυνομίας. «Ορισμένα προβλήματα στους υπολογιστές και στα συστήματα διαμοιρασμού αρχείων δεν έχουν λυθεί εδώ και μήνες. Μάλιστα, ένα συγκεκριμένο όνομα ενός εκ των δραστών στο Παρίσι εμφανίζεται σε αρκετές βάσεις δεδομένων των βελγικών υπηρεσιών, αλλά όχι και στο κεντρικό σύστημα. Και το χειρότερο είναι πως υπάρχουν αναφορές στα ίδια άτομα, αλλά ο τρόπος γραφής είναι λανθασμένος και διαφορετικός, οπότε δεν μπορούν να συσχετιστούν τα στοιχεία που ουσιαστικά αναφέρονται στο ίδιο άτομο», αναφέρει το ρεπορτάζ.
Τα αποτυπώματα του Σαλάχ Αμπντεσλάμ και του Ναζίμ Λααχράουϊ είχαν βρεθεί σε διαμέρισμα των Βρυξελλών, τον Δεκέμβριο. Μέχρι τον Μάρτιο κανείς δεν μπόρεσε να τους εντοπίσει.
Κι όλα αυτά μέσα σε μία πόλη με πληθυσμό λίγο περισσότερο από ένα εκατομμύριο. Κάτι σαν τη Θεσσαλονίκη, δηλαδή.
Κάποιος φαίνεται πως δεν κάνει καλά τη δουλειά του.